Mikrobiom skóry – czym jest i jak o niego dbać?
Mikrobiom skóry to pojęcie, pod którym ukrywają się drobnoustroje: bakterie, wirusy, grzyby czy roztocza, które ją zasiedlają. Mikroflora jest bardzo ważna zarówno dla zachowania zdrowia skóry, jak i jej ochrony przed patogenami oraz innymi szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Co warto wiedzieć? Co robić, by nie doszło do dysbiozy?
1. Co to jest mikrobiom skóry?
Mikrobiom skóry, inaczej mikrobiota, to ekosystem, na który składający się mikroorganizmy zasiedlające jej powierzchnię: bakterie, wirusy, grzyby i roztocza. Termin ten zaproponował mikrobiolog i genetyk Joshua Lederberg, zdobywca Nagrody Nobla za odkrycie mechanizmów rekombinacji genetycznej u bakterii.
Prawidłowy mikrobiom skóry jest zrównoważony zarówno pod względem liczebności, jak i skolonizowanych na niej gatunków. Gdy drobnoustroje bytujące na powierzchni skóry znajdują się w równowadze ilościowej i gatunkowej, chronią ją.
2. Skład mikrobiomu
Choć mikrobiom skóry jest indywidualny u każdego człowieka, specjaliści ustalili, że w jego skład wchodzą głównie cztery typy bakterii. To Actinobacteria, Firmicutes, Bacteroidetes i proteobacterai, grzyby z rodzaju Mallassezia oraz roztocza z grupy nużeńców.
Drobnoustroje tworzące mikrobiom nie są równomiernie rozłożone na skórze. Mikrobiota skóry jest zależna od wielu czynników, w tym od:
- grubości skóry, jej pH, temperatury oraz wilgotności,
- ekspozycji na promieniowanie UV, pielęgnacji, stylu życia,
- predyspozycji genetycznych oraz chorób metabolicznych,
- infekcji i chorób.
- stosowanych leków i używek,
- płci, wielu i grupy etnicznej,.
Oznacza to, że inaczej będzie zbudowany mikrobiom kobiety i mężczyzny, nastolatki i kobiety w okresie menopauzy, mikrobiom skóry twarzy, mikrobiom skóry głowy czy okolic narządów płciowych.
Rozwój indywidualnego mikrobiomu zaczyna się już w łonie matki i w czasie porodu. U kobiet rodzących siłami natury dziecko otrzymuje mikroflorę kanału rodnego. W przypadku kobiet rodzących poprzez cesarskie cięcie – skóry matki. Według badań najwięcej drobnoustrojów na ciele dziecka pojawia się około 3 roku życia.
3. Funkcje mikrobiomu skóry
Skóra jest fizyczną barierą, która chroni wnętrze ciała przed zakażeniem, urazami oraz działaniem substancji toksycznych. Jej mikrobiom można porównać do tarczy, pierwszej linii obrony, ponieważ stanowi granicę fizyczną, czyli okrywę złożoną z organizmów. Zaburzenie równowagi mikrobiomu, czyli tak zwana dysbioza sprawia, że skóra nie spełnia swojej roli, nie stanowi bariery ochronnej.
W sytuacji, gdy mikroflora zostaje zaburzona, a skórę zasiedlą mikroorganizmy chorobotwórcze, pojawiają się problemy: gorsza kondycja skóry, infekcje i stany zapalne, a także trądzik różowaty, łuszczyca czy AZS (atopowe zapalenie skóry).
Najczęstszymi patogenami, które osiadają na skórze ludzkiej i przed którymi mikrobiom chroni organizm, są bakterie gronkowca złocistego i paciorkowce. Mikrobiom skóry jest niezbędny do funkcjonowania skóry z wielu powodów.
Przede wszystkim dobre bakterie chronią ją przed patogenami, które mogą negatywnie wpływać na stan skóry, przez produkcję enzymów oraz bakteriocyn. Pomagają także zachować odpowiednie pH skóry.
To jest ważne dla prawidłowego procesu złuszczania naskórka, a i hamuje rozwój chorobotwórczych patogenów. Co ważne, utrzymują równowagę hydrolipidową skóry, rozkładając sebum do substancji nawilżających.
4. Jak odbudować mikrobiom skóry?
Utrzymanie mikrobiomu w stanie równowagi jest bardzo ważne i niezbędne do zachowania prawidłowej fizjologii skóry. Jak o niego dbać i odbudować, jeśli zajdzie taka potrzeba? Bardzo ważne jest, by działać kompleksowo. Co to znaczy?
Bardzo ważne jest, by zwracać uwagę na kosmetyki do pielęgnacji skóry. Te muszą być naturalne, łagodne, pozbawione konserwantów i barwników na tyle, by nie zaburzać równowagi mikrobiomu. Najlepsze są odżywcze, nawilżające składniki o prostym składzie.
Warto też pamiętać, że jeśli zabiegi pielęgnacyjne będą zbyt częste lub agresywne (to np. peelingi chemiczne i laserowe), a kosmetyki zasobne w substancje, które usuwają z powierzchni skóry pożyteczne bakterie i inne mikroorganizmy, dojdzie do dysbiozy. To zdecydowanie odbije się na kondycji skóry.
Na stan mikrobiomu duży wpływ ma dobrze zbilansowana dieta, optymalne nawadnianie organizmu, higieniczny tryb życia (ważne jest dbanie o higienę, ale brak przesady w tym zakresie), aktywność fizyczna, a także oraz stosowanie probiotyków (także kosmetyków z probiotykami).
Zobacz także:
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.