Miłek wiosenny – właściwości, działanie, wskazania i przeciwwskazania
Miłek wiosenny jest rośliną należącą do rodziny jaskrowatych. Naturalnie występuje w Europie i Azji. Jest rośliną leczniczą, która znalazła zastosowanie głównie w terapii chorób układu sercowo-naczyniowego i schorzeń nerek. Jakie ma właściwości? Na czym polega jej działanie? Dlaczego terapię należy prowadzić wyłącznie pod nadzorem lekarza?
1. Co to jest miłek wiosenny?
Miłek wiosenny, inaczej adonis, gorzykwiat lub wole oko, to wieloletnia bylina z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). W stanie dzikim na większości terytorium Europy oraz w Azji. Rośnie w miejscach suchych i nasłonecznionych, na glebach zasobnych w węglan wapnia. Występuje w zaroślach i na skrajach lasów.
W Polsce miłek wiosenny można spotkać jedynie w niektórych rejonach Lubelszczyzny i Wyżyny Małopolskiej, wyżyny Kieleckiej, Pomorza i Wielkopolski. Objęto go ścisłą ochroną gatunkową.
Jak wygląda miłek wiosenny?
Miłek wiosenny jest byliną, która osiąga maksymalnie 40 cm wzrostu. Jej prosta, wzniesiona łodyga jest najpierw owłosiona, z czasem staje się naga. Cechują ją prosto wzniesione odgałęzienia. Liście miłka wiosennego mają nagie blaszki. Są szarozielone, mają nitkowaty kształt. W dolnej części łodygi są łuskowate i brunatne, te położone wyżej są zielone.
Kwiaty adonisa rozwijają się pojedynczo na szczytach łodyg i jej rozgałęzień. Mają jajowato wydłużony kształt i charakterystyczne, cytrynowożółte kwiaty. Te osiągają od 2 do 4 cm długości. Na szczycie są zaostrzone i piłkowane. Roślina kwitnie od kwietnia do maja i czasem powtórnie jesienią. Owoce zebrane są w kulistawo jajowaty owoc zbiorowy.
2. Zastosowanie miłka wiosennego
Miłek wiosenny to roślina ozdobna sadzona w przydomowych ogródkach, w ogrodach skalnych. Rozmnaża się go przez podział rozrośniętych kęp po przekwitnięciu lub przez wysiew nasion dokonywany tuż po ich zbiorze. Rośliny zakwitają po trzech latach od skiełkowania.
Adonis jest także obecny w medycynie naturalnej. Surowiec stanowi kwitnące ziele (Herba Adonidis vernalis). Pozyskuje się go wyłącznie z upraw w okresie kwitnienia. Suszy w warunkach naturalnych w ciemnym i przewiewnym miejscu.
3. Właściwości i działanie miłka wiosennego
Miłek wiosenny jest rośliną leczniczą, ponieważ zawiera glikozydy nasercowe (głównie adonitoksyna, a także wernadigina, cymaryna i adonilid), flawonoidy z grupy flawonów (luteolina oraz jej pochodne i witeksyna), alkohol cukrowy, adonitol i sole mineralne.
Dzięki temu ma działanie:
- uspokajające,
- przeciwobrzękowe i moczopędne,
- wzmacniające mięsień sercowy; działa chronotropowo dodatnio (zmniejsza częstotliwość pracy serca) i inotropowo dodatnio (zwiększa siłę skurczu mięśnia sercowego), dzięki temu organ pompuje więcej krwi w jednostce czasu, ponadto dochodzi do rozszerzenia naczyń wieńcowych; dzięki dłuższym przerwom między skurczami dłużej odpoczywa),
- przeciwmiażdżycowe.
Miłek wiosenny stosuje się wewnętrznie w postaci wyciągu alkoholowego. Wskazaniem jest:
- osłabienie mięśnia sercowego,
- przewlekła niewydolność krążenia,
- nerwica serca,
- miażdżyca naczyń wieńcowych,
- tzw. serce starcze,
- niewyrównane wady serca,
- skurcze przedwczesne serca,
- stany po infekcyjnym osłabieniu serca,
- dusznica bolesna,
- rozedma,
- przewlekłe zaburzenia pracy serca,
- zapalenie oskrzeli.
4. Miłek wiosenny – przeciwwskazania, skutki uboczne i środki ostrożności
Ze stosowaniem wyciągów z miłka wiosennego wiąże się konieczność zachowania środków ostrożności. Ma to związek z tym, że roślina nie tylko silnie działa, ale i może być trująca.
Może dojść do zatrucia. Jego objawy to nudności, wymioty, skurcze i paraliż, także zaburzenia widzenia i zwolnienie akcji serca. Dawka śmiertelna znacznie przewyższa dawkę leczniczą (dawka czyni truciznę), a zgon jest skutkiem zatrzymania pracy serca.
Z tego powodu nie wolno więc przekraczać zalecanych dawek preparatów, a terapia może odbywać się tylko pod kontrolą lekarza. Preparaty z miłka lekarskiego są wydawane na receptę za wyjątkiem nalewki z miłka lekarskiego jako składnika do receptury (łac. Tinctura Adonidis vernalis titrata).
Istnieją także przeciwwskazania do stosowania preparatów z miłka wiosennego. To blok przedsionkowo-komorowy, niedobory potasu, nadmiar wapnia. Ciąża i okres karmienia piersią wymaga konsultacji z lekarzem.
Nie wolno łączyć miłka wiosennego z lekami moczopędnymi, przeciwarytmicznymi oraz kortykosteroidami i preparatami o działaniu przeczyszczającym.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.