Obalamy mity dotyczące dawstwa szpiku

Wypowiedź: Dorota Wójtowicz-Wielgopolan, rzecznik prasowy Fundacji DKMS.

Co roku na całym świecie ponad 900.000 osób zapada na jeden z nowotworów krwi. W Polsce co godzinę ktoś zapada na białaczkę. Jest to najczęstszy z nowotworów krwi zaraz obok chłoniaków i szpiczaków. Faktem jest to, że cały czas co piaty pacjent pozostaje bez swojego dawcy – mówi newsrm.tv Dorota Wójtowicz-Wielgopolan, rzecznik prasowy Fundacji DKMS.

Choroby nowotworowe są najczęściej przez Polaków łączone z takimi emocjami jak strach/ niepokój (57%), rozpacz (47%) czy bezradność (41%). Dopiero w dalszej kolejności pojawiają się skojarzenia związane z chęcią przezwyciężenia choroby, czyli: nadzieja (30%), wola walki (27%) a także ufność w możliwości medycyny (18%) – wynika z badania, przeprowadzonego na zlecenie Fundacji DKMS Polska przez TNS Polska pt.: „Nowotwory krwi, idea dawstwa szpiku i komórek macierzystych oczami Polaków”.

Raport z badania ujawnia postawy Polaków wobec chorób nowotworowych oraz stan ich wiedzy na temat nowotworów krwi, idei dawstwa szpiku i komórek macierzystych.

- Choroby nowotworowe wywołują u większości z nas negatywne skojarzenia – komentuje dr. Tomasz Sobierajski, socjolog, badacz społeczny, wykładowca Instytutu Stosowanych Nauk Społecznych Uniwersytetu Warszawskiego. – Myślimy o bólu, śmierci, wyroku, strachu i niewiadomej. Nie można się temu dziwić. Nikt z nas, mając wybór, nie chciałby być chory, tym bardziej, że w obliczu choroby nowotworowej własnej lub kogoś z bliskich nam osób, okazuje się, jak mało wiemy o zjawisku. A niewiedza, jak wiadomo, potęguje strach.

Jednym z elementów badania była ocena świadomości i czujności onkologicznej Polaków. Choć 72% respondentów mówi, że najważniejszym krokiem przy podejrzeniu choroby nowotworowej jest niezwłoczna wizyta u lekarza, to jednak pozostałe 28% badanych wskazuje inne możliwości działania bądź nie wie, co należy w takiej sytuacji zrobić. Widać więc, że tematyka rozpoznawania objawów chorób nowotworowych oraz świadomość onkologiczna wciąż stanowi istotne pole do edukacji zdrowotnej społeczeństwa.

Raport dostarcza zarówno złych, jak i dobrych informacji o współczesnych Polakach – zauważa prof. Wiesław Jędrzejczak, kierownik Katedry i Kliniki Hematologii, Onkologii i Chorób Wewnętrznych Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego .

– Złych, gdyż wskazuje, że w sytuacji konfrontacji z podejrzeniem choroby nowotworowej aż 30% może albo stosować metodę strusia, usiłując zbagatelizować zagrożenie i nic nie robić albo się samooszukiwać zwracając się w stronę magii pozamedycznych, określanych niesłusznie jako „medycyna niekonwencjonalna”. Jedno i drugie postepowanie prowadzi do opóźnienia rozpoznania i to opóźnienia z winy samego chorego. Niewątpliwie, na takie zachowanie ma wpływ postrzeganie chorób nowotworowych jako swoistego wyroku zasadniczo zaburzającego dotychczasowe życie.

Zdecydowana większość Polaków – czterech na pięciu (81%) słyszało o nowotworach krwi. Choć tak liczna grupa Polaków słyszała o nowotworach krwi, to tylko część z nich posiada podstawową wiedzę na ten temat. Zdaniem ponad połowy Polaków między nowotworami krwi a białaczką można postawić znak równości. Nieco ponad połowa Polaków (56%) wie, że nowotwory krwi można leczyć dzięki przeszczepieniom szpiku i komórek macierzystych.

Według badania dziewięciu na dziesięciu Polaków (89%) słyszało o dawstwie szpiku i komórek macierzystych. Co trzeci Polak (32%) deklaruje także, że wie, na czym polega ta idea. Z uzyskanych deklaracji wynika, że choć większości społeczeństwa termin „dawstwo szpiku i komórek macierzystych” nie jest obcy, to jednak ponad dwie trzecie Polaków (68%) nie wie, co tak naprawdę oznacza.

Mimo dużej niewiedzy, zdecydowana większość Polaków (81%) opowiada się za ideą dawstwa szpiku. Oznacza to, że idea ta w opinii społecznej postrzegana jest jako ważna i potrzebna – bez względu na płeć, wiek czy wielkość miejsca zamieszkania.

Zostanie faktycznym dawcą i uratowanie w ten sposób komuś życia jest w opinii Polaków przede wszystkim powodem do dumy, szacunku i podziwu. Dla 37% Polaków pierwszym odczuciem, gdyby ktoś z ich najbliższej rodziny został faktycznym dawcą byłoby docenienie chęci ratowania życia, dla 29% duma i podziw, a dla 15% radość.

Dodatkowej motywacji do rejestru potencjalnych dawców daje świadomość, że każdy z nas również może potrzebować w przyszłości tzw. „bliźniaka genetycznego” w sytuacji zagrożenia naszego zdrowia i życia – komentuje prof. dr hab. n. med. Aleksander Skotnicki, kierownik Kliniki Hematologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.

Pierwszym i bezkonkurencyjnym źródłem informacji dla Polaków na temat idei dawstwa szpiku jest telewizja, filmy i reportaże – na tę odpowiedź wskazuje trzy czwarte badanych (77%). W dalszej kolejności wskazywane są: Internet (łącznie 21%), placówki medyczne (16%), rodzina/znajomi (15%), filmy/reportaże (10%), prasa (9%), radio (8%) czy portale społecznościowe (7%).

Dlatego też podczas konferencji prasowej nie zabrakło wątku filmowego. Pokazano film będący zbiorem scen tworzących wątek dawstwa szpiku, który jest aktualnie poruszany w serialu „M jak Miłość”, emitowanym na kanale TVP 2. Aktor Mikołaj Rezonerski, który w serialu gra rolę faktycznego dawcy Marcina Chodakowskiego osobiście pochwalił się na konferencji, że dzień wcześniej zarejestrował się do bazy Fundacji DKMS Polska, zainspirowany odgrywaną przez siebie rolą Marcina.

Dzięki dużej akceptacji społecznej idei dawstwa szpiku Poltransplant, prowadzący polski krajowy rejestr niespokrewnionych dawców komórek macierzystych (krwi lub szpiku), zanotował rejestrację milionowego dawcy, tym samym stając się 6 na świecie i 3 w Europie rejestrem. Prawie 900 000 potencjalnych Dawców zarejestrowało się do bazy Fundacji DKMS Polska.

W dniu 28 maja w szczególny sposób chcemy zwrócić uwagę jak największej liczby osób na problem zachorowalności na nowotwory krwi, oraz wyrazić swoją solidarność z chorymi na całym świecie. Motto tego dnia to: „Zostaw swój znak w walce z nowotworami krwi.”

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.