Różyca - objawy, drogi zarażenia i leczenie
Różyca (łac. erysipelas suum) powodowana jest przez Gram-dodatnie pałeczki bakterii. Włoskowiec różycy (łac. Erysipelothrix rhusiopathiae), bo o niego tutaj chodzi, jest bardzo odporny na działanie czynników zewnętrznych, np. wysuszanie, wędzenie, peklowanie, gnicie czy solenie. Pierwotnie wywołuje zakażenie u zwierząt, głównie u trzody chlewnej (świń). U ludzi może wtórnie powodować pojawienie się na ciele zmian skórnych, głównie w okolicy dłoni i palców (wskazującego i środkowego). Różycę uznaje się za chorobę zawodową, dotykającą głównie weterynarzy i rzeźników, którzy mają kontakt z zakażonymi zwierzętami lub mięsem. Pojawia się znacznie rzadziej niż inna jednostka chorobowa dająca podobne objawy - róża.
1. Objawy różycy
Różyca jest czasami mylona z różą ze względu na bolesny i rozszerzający się obwodowo rumień wyraźnie oddzielony od pozostałej części skóry. Róża jednak dotyka zwykle twarzy i policzków, natomiast różyca – grzbietową powierzchnię dłoni. W miejscu wniknięcia zarazka pojawia się zaczerwienienie i obrzęk. Następnie zaczynają boleć i obrzmiewają okoliczne stawy oraz węzły chłonne. Zmianom skórnym towarzyszy pieczenie i świąd, który nasila się pod wpływem ciepła. Czasami, ale bardzo rzadko, pojawia się gorączka i złe samopoczucie.
Różyca rozpoczyna się nagle i ma ostry przebieg, czasami o charakterze przewlekłym. W stanie podostrym mogą pojawić się plamy o romboidalnym kształcie, świadczące o tzw. różycy pokrzywkowej. Przewlekły przebieg choroby wiąże się z martwicą skóry, zapaleniem wsierdzia i ostrym zapaleniem stawów. Zazwyczaj zmiany skórne spowodowane różycą dobrze się goją, jednak mogą pojawić się powikłania, np. posocznica. Włoskowiec różycy pasożytuje w i na zwierzętach (ptakach, gryzoniach, rybach, trzodzie), występuje w kale, moczu, krwi, śluzie, a także w gnoju. Główny rezerwuar bakterii stanowią migdałki i jelita świń hodowlanych.
2. Drogi zarażenia włoskowcem różycy, profilaktyka i leczenie różycy
Włoskowiec różycy skutecznie niszczy większość środków dezynfekcyjnych. Zakażenie następuje przez zranioną skórę (rany, otarcia naskórka), rzadko przez użycie zainfekowanych przedmiotów, drogą pokarmową czy oddechową. Różyca to choroba środowiskowa, której sprzyjają takie czynniki, jak: stres termiczny, zmienność klimatu, wilgoć, zła wentylacja, nadmiar białka w pokarmie (wzrost pH powoduje namnażanie się bakterii i wywołuje tzw. różycę endogenną). Różyca ma też postać jelitową, która pojawia się po spożyciu zatrutego mięsa wieprzowego i daje oznaki ostrego nieżytu żołądkowo-jelitowego.
Na chorobę narażeni są głównie weterynarze, osoby pracujące w zakładach mięsnych i przetwórniach rybnych. Chorobę indukują szczepy włoskowca o różnej zjadliwości. Różycę leczy się antybiotykami, głównie penicyliną, a zmiany miejscowe – maściami albo chłodzącymi okładami z 2% ichtiolu. Jako profilaktykę zaleca się szczepienie prosiąt, chociaż efekty szczepienia są raczej słabe. Ważne jest przestrzeganie zasad higieny. Po przebyciu różycy człowiek nie nabiera odporności na bakterie, więc istnieje duże ryzyko ponownych zachorowań. W Polsce notuje się rocznie kilkaset przypadków zachorowania na różycę. Nieleczona różyca i zignorowanie objawów chorobowych mogą skutkować obecnością bakterii w stawach i prowadzić do tzw. wysięku włóknikowego.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.