Rytm zatokowy miarowy, przyspieszony, zwolniony – co to jest i co oznacza?
Rytm zatokowy to fizjologiczny rytm serca, który nadawany jest przez węzeł zatokowy. Rozpoznawany jest na podstawie badania EKG, a jego określenie pozwala na ocenę pracy serca oraz układu bodźcoprzewodzącego. Jakie są normy rytmu zatokowego? O czym świadczy przyspieszony lub zwolniony rytm zatokowy?
1. Co to jest rytm zatokowy?
Rytm zatokowy jest naturalnym, prawidłowym rytmem serca człowieka. Jego pobudzenie powstaje w węźle zatokowym, rozprzestrzenia się po mięśniówce przedsionków, przechodzi przez węzeł przedsionkowo-komorowy do pęczka Hisa i jego odnóg odpowiednio do prawej i lewej komory serca. Najpierw pobudzona zostaje mięśniówka przegrody międzykomorowej, następnie okolice koniuszka serca (głównie mięśniówka lewej komory) i reszta mięśni obu komór.
Rytm zatokowy jest podstawowym parametrem umożliwiającym ocenę pracy serca. Jeśli znajduje się on w granicach normy, mówi się wówczas o miarowym rytmie zatokowym. Z kolei, gdy serce podejmuje akcje poza granicami normy, mówi się o:
- niemiarowym,
- spowolnionym,
- przyspieszonym rytmie zatokowym.
2. EKG w badaniu rytmu zatokowego
Oceny rytmu zatokowego serca dokonuje się na podstawie wyniku badania elektrokardiograficznego (EKG). Jest to badanie bezbolesne i nieinwazyjne – do klatki piersiowej i kończyn pacjenta przyczepiane są elektrody, które pozwalają zarejestrować aktywność serca.
Dla rytmu zatokowego charakterystyczne jest występowanie regularnych załamków P (odzwierciedlają depolaryzacje przedsionków) oraz występowania regularnych zespołów QRS (depolaryzacja komór) po każdym załamku P.
Ponadto załamki P muszą być dodatnie we wszystkich odprowadzeniach poza kanałem aVR, gdzie muszą być ujemne. Dodatni lub ujemny załamek (do góry lub do dołu w stosunku do głównej linii zapisu EKG) dostarcza informacji o kierunkach rozchodzenia się pobudzeń elektrycznych w sercu.
Badanie elektrokardiograficzne pozwala też na określenie dokładnego ułożenia osi serca. W wynikach podaje się kąt w stopniach lub też w przybliżeniu – lewogram, dextrogram, normogram. EKG ponadto umożliwia wykrywanie wszelkich nieprawidłowości serca – zarówno wrodzonych, jak i nabytych.
3. Rytm zatokowy serca – norma
Zdrowe, prawidłowo funkcjonujące serce pracuje rytmicznie z zachowaniem odpowiedniej częstotliwości pracy (HR). Normy rytmu zatokowego w EKG to 60-100 uderzeń na minutę.
Przy prawidłowej pracy serca w badaniu elektrokardiograficznym załamki P powinny występować w tej samej odległości od siebie. Mówi się wówczas o miarowym rytmie zatokowym (oznaczany w EKG RZM). Po każdym załamku powinien zaś zostać zarejestrowany zespół QRS, który wskazuje na skurcz komór.
W przypadku, gdy wyniki EKG nie spełniają kryteriów dla rytmu zatokowego, można mówić o tzw. rytmie pozazatokowym (często jest to rytm dolnoprzedsionkowy). Jednak na to, czy zapis rytmu zatokowego w EKG jest prawidłowy, składa się wiele czynników. Dlatego też zawsze interpretacja należy do lekarza.
Zobacz także:
4. Co oznacza niemiarowy lub przyspieszony rytm zatokowy serca
Niemiarowy rytm serca to taki stan, gdy skurcze mięśnia sercowego są nieregularne, czy też ich częstotliwość wychodzi poza normy (60-100 uderzeń na minutę). Co oznacza, że serce pracuje zbyt szybko lub za wolno.
W przypadku, gdy obserwuje się przyśpieszony rytm serca podczas wdechu i zwolniony rytm serca podczas wydechu, mówi się o niemiarowości zatokowej oddechowej. Niemiarowość tą obserwuje się najczęściej u dzieci i osób młodych. Zwykle nie wymaga diagnostyki ani leczenia, ponieważ jest zjawiskiem fizjologicznym.
Leczenie może być natomiast konieczne w przypadku niemiarowości zatokowej bezładnej. Jest to bowiem niemiarowość rytmu zatokowego, która pozostaje bez związku z oddychaniem.
4.1. Bradykardia zatokowa – spowolniony rytm zatokowy
Bradykardia zatokowa to spowolnienie rytmu zatokowego. Stan ten określany bywa także jako rzadkoskurcz serca. W jej diagnostyce wykorzystuje się EKG, czy EKG metodą Holtera. Bradykardia charakteryzuje się częstością bicia poniżej normy (mniej niż 60 uderzeń na minutę), przy jednoczesnym zachowaniu miarowości pracy serca.
Rzadkoskurcz serca może nie dawać żadnych charakterystycznych, uciążliwych objawów, a wykrywany bywa często przypadkowo. Nie zawsze wymaga też interwencji terapeutycznej, osoby ze zdrowym sercem mogą go dobrze znosić. Bradykardia zatokowa może też występować fizjologicznie u sportowców.
Bradykardia zatokowa może być jednym z pierwszych sygnałów wskazujących na zespół chorej zatoki, czyli dysfunkcję węzła zatokowego. Wówczas w wynikach badania może pojawić się też zahamowanie zatokowe, czy epizody bradykardii i tachykardii.
4.2. Tachykardia zatokowa – przyspieszony rytm zatokowy
Tachykardia zatokowa, określana też jako częstoskurcz serca, ma miejsce wtedy, gdy obserwuje się ponad 100 uderzeń serca w ciągu minuty. W tym wypadku najczęściej szybsze bicie serca jest odpowiedzią organizmu na duży stres czy wysiłek fizyczny. Dlatego też zwykle tachykardia zatokowa nie stanowi zagrożenia dla życia, czy zdrowia człowieka.
Najczęściej objawy tachykardii zatokowej, takie jak nierówne bicie serca, czy kołatanie, ustępują samoistnie po spoczynku. Niepokoić natomiast powinny nawracające systematycznie lub dłużej utrzymujące się objawy (powyżej 5-10 minut).
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
