Trzecia dawka szczepionki na COVID-19. Kiedy będą mogły się zaszczepić osoby spoza wymienionych przez MZ grup?

Po wypowiedzi Radosława Sikorskiego, który przyznał na Twitterze, że otrzymał już trzecią dawkę szczepionki przeciw COVID-19, wiele osób zaczęło się zastanawiać, jakie są obecnie zasady przyznawania skierowań na dodatkowe szczepienie. Czy osoba, która nie została wymieniona w komunikacie Ministerstwa Zdrowia, będzie mogła się zaszczepić trzecią dawką?

1. Trzecia dawka szczepionki przeciw COVID-19

Przypomnijmy: 1 września w Polsce została otwarta możliwość rejestracji na podanie trzeciej dawki szczepionki przeciw COVID-19 po upływie co najmniej 28 dni od daty przyjęcia drugiej dawki. Z komunikatu nr 11 Ministerstwa Zdrowia wynika, że będą ją mogły otrzymać jedynie osoby z niedoborem odporności, które zostały wymienione w siedmiu grupach.

Są to m.in. pacjenci otrzymujący aktywne leczenie onkologiczne, po przeszczepach narządowych, po przeszczepie komórek macierzystych w ciągu ostatnich 2 lat, z niedoborem odporności, z zakażeniem wirusem HIV, przyjmujący leki hamujące odpowiedź immunologiczną oraz dializowani z powodu niewydolności nerek.

Ponadto na razie dotyczy to jedynie osób zaszczepionych preparatami mRNA – szczepionkami firmy Pfizer i Moderna.

Rada Medyczna rekomenduje jednak, że należałoby rozszerzyć grupy kwalifikujące się do szczepienia trzecią dawką. Dodatkowym szczepieniem powinny zostać objęte także osoby po 65. roku życia, osoby z chorobami przewlekłymi oraz personel medyczny, a rodzaj preparatu nie powinien odgrywać większego znaczenia.

- Są grupy pacjentów, które nie odpowiadają na szczepienie albo odpowiadają słabiej. Te osoby powinny otrzymać dawkę przypominającą i nie wiem, czemu są dyskryminowane z powodu preparatu, który wcześniej przyjęły. Nie ma różnicy, czy ktoś nie wytworzył odporności po szczepionkach wektorowych czy po mRNA - podkreśla prof. Krzysztof Simon.

2. Trzecia dawka tylko w przypadku szczepionek mRNA

Jak tłumaczy prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska, wirusolog z UMCS w Lublinie, obecnie podawanie trzeciej dawki jest możliwe jedynie w przypadku szczepionek genetycznych ze względu na dostępne dane. Dlatego też nie ma jeszcze decyzji co do pacjentów zaszczepionych innymi preparatami.

- Jeśli chodzi o szczepionki wektorowe, to na tę chwilę nie ma wystarczających badań, aby można było w tej sprawie podjąć decyzję - tłumaczy. - Natomiast to, że trzecia dawka Pfizera działa, wyraźnie widać w Izraelu. W ostatnio opublikowanej pracy w NEJM (recenzowane naukowe czasopismo medyczne - red.) podano, że u osób 60 plus już 12 dni po otrzymaniu dawki przypominającej wskaźnik potwierdzonych infekcji SARS-CoV-2 był ponad 11 razy niższy, a wskaźnik ciężkiego przebiegu ponad 19 razy niższy w porównaniu do osób, które nie otrzymały trzeciej dawki - dodaje.

Jeśli dana osoba zostanie zakwalifikowana na szczepienie trzecią dawką, powinna sprawdzić poziom przeciwciał po ostatnim szczepieniu?

- Nie ma takiej potrzeby. Możemy takie badanie wykonać jedynie dla zaspokojenia własnej ciekawości. Nie ma bowiem norm określających, jakie minimalne stężenie przeciwciał chroni nas przed chorobą. A zatem nie można powiedzieć, czy mamy za mało, czy za dużo przeciwciał - mówi wirusolog.

3. Szczepienie dla chętnych

Jak można uzyskać skierowanie na dodatkowe szczepienie? Jak czytamy w komunikacie, powinno się ono pojawić automatycznie, a żeby zapisać się na konkretny termin, należy postępować jak w przypadku pierwszej dawki: zadzwonić na infolinię pod numer 989 lub zalogować się na Internetowe Konto Pacjenta. W przypadku nieotrzymania skierowania należy udać się do lekarza POZ.

Jednak wiele zapisanych osób nie przychodzi na umówione szczepienia. Czy szczepionki faktycznie się marnują? Może lepszym rozwiązaniem byłoby zaszczepienie osób chętnych trzecią dawką?

- To nie jest takie proste, ponieważ wszystko musi mieć uzasadnienie w zarządzeniach, a w tej chwili w Unii Europejskiej nie wyszło żadne rozporządzenie, jeśli chodzi o powszechne umożliwienie zaszczepienia się trzecią dawką przez chętne osoby. Taka możliwość pojawiła się jedynie w stosunku do wybranych grup i to rząd polski realizuje - tłumaczy prof. Szuster-Ciesielska. - Skądinąd jest też znana sytuacja, że Polska sprzedaje szczepionki, a także duża liczba dawek została zutylizowana ze względu na upływający termin ważności - dodaje.

- Z mojego punktu widzenia, oczywiście można byłoby to zaproponować osobom, które chciałyby otrzymać trzecią dawkę, zwłaszcza jeśli od drugiej minęło kilka miesięcy. Natomiast rząd polski tego nie zrobi, ponieważ nie ma to w tej chwili żadnego umocowania - mówi.

Jeżeli o dodatkową dawkę ubiega się osoba niewymieniona w żadnej grupie, decyzja należy do danego lekarza. Ministerstwo Zdrowia zaznaczyło, że jeżeli lekarz zaszczepi osobę spoza wyznaczonej grupy, robi to na własną odpowiedzialność, a w przypadku wystąpienia powikłań poszczepiennych państwo nie pomoże.

- Jeśli lekarz widzi wskazanie do podania dawki przypominającej, żaden urzędnik nie może mu tego zabronić. Podejmując jednak taką decyzję, ponosi całą odpowiedzialność. Państwo umywa ręce - mówi w rozmowie z WP abcZdrowie immunolog dr Paweł Grzesiowski.

4. "Najpierw osoby niezaszczepione"

Naukowcy z całego świata debatują nad zasadami otrzymywania trzeciej dawki. W magazynie naukowym "The Lancet" opublikowane zostały doniesienia międzynarodowej grupy ekspertów ds. walki z COVID-19.

Na podstawie dostępnych badań eksperci WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) i FDA (Agencji Żywności i Leków) zauważyli, że obecne szczepionki są na tyle skuteczne, że nie wszyscy wymagają podania dodatkowej dawki. Według nich lepszą strategią byłoby zaszczepienie jak największej liczby osób, które do tej pory nie poddały się szczepieniom, niż doszczepianie trzecią dawką wszystkich zaszczepionych.

- To kolejny bardzo ważny wątek. Podczas gdy bogatsze kraje podają trzecią dawkę szczepionki, w krajach biedniejszych, szczególnie Afryki, ogromna liczba osób nie otrzymała nawet pierwszej dawki - tłumaczy. - Dlatego w interesie całej ludzkości ważne jest, aby zaszczepić jak największą część populacji człowieka. W krajach, w których koronawirus będzie swobodnie się transmitował, będzie dochodziło do powstawania kolejnych jego mutacji, być może uciekających odpowiedzi poszczepiennej - podsumowuje prof. Szuster-Ciesielska.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.