Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Magdalena Pikul

Badanie cholesterolu – cena, wskazania, wyniki

Avatar placeholder
12.12.2023 12:45
Badanie cholesterolu jest zalecane dla osób, które borykają się z nadwagą bądź otyłością.
Badanie cholesterolu jest zalecane dla osób, które borykają się z nadwagą bądź otyłością. (Adobe stock)

Badanie cholesterolu, tak zwany lipidogram, to badanie pozwalające ustalić poziom cholesterolu we krwi. Jakie są wskazania do przeprowadzenia tego badania? Jakie są normy cholesterolu?

spis treści

1. Po co badanie cholesterolu?

Badanie cholesterolu jest prostą procedurą, która dostarcza wielu informacji na temat gospodarki lipidowej i zaburzeń metabolicznych oraz związanych z tym ryzykiem rozwoju miażdżycy tętnic czy powikłań sercowo-naczyniowych, takich jak zwężenie naczyń wieńcowych, zawał mięśnia sercowego czy udar mózgu. Dlaczego?

Podwyższone stężenie lipidów (trójglicerydów, cholesterolu całkowitego i frakcji LDL) oraz obniżone stężenie frakcji cholesterolu HDL zalicza się do głównych czynników rozwoju miażdżycy. Nie bez znaczenia jest:

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Czym jest ból?"

Badanie cholesterolu wykorzystuje się w diagnostyce różnych schorzeń (np. choroby wieńcowej, zawału serca, udaru mózgu oraz innych chorób spowodowanych miażdżycą). Na przykład cholesterol całkowity jest badaniem przesiewowym w kierunku dyslipidemii (zaburzeń gospodarki lipidowej).

Badanie na cholesterol wykorzystuje się w celu monitorowania leczenia różnych zaburzeń i chorób. Na przykład obserwacji osób, które przeszły zawał mięśnia sercowego i udar niedokrwienny czy kontroli postępów leczenia obniżającego stężenie lipidów. Badanie cholesterolu całkowitego jest także wskaźnikiem do oceny efektu leczenia przeciwpadaczkowego.

2. Czym jest badanie cholesterolu?

Badanie cholesterolu, czyli lipidogram (profil lipidowy), jest wykonywane na podstawie próbki krwi. Procedura obejmuje ocenę takich parametrów jak:

  • cholesterol całkowity (TC),
  • cholesterol LDL (tzw. „zły cholesterol”). To lipoproteina o niskiej gęstości,
  • cholesterol HDL (tzw. „dobry cholesterol”). To lipoproteina o dużej gęstości,
  • trójglicerydy (poziom tłuszczów prostych, głównej rezerwy energii zmagazynowanej w tkance tłuszczowej).

Standardowo oznacza się TC, HDL i triglicerydy. Stężenie LDL jest obliczane za pomocą wzoru. Poziom cholesterolu nie-HDL jest wskaźnikiem wyliczanym z oznaczeń stężeń cholesterolu całkowitego oraz HDL.

3. Wskazania do badania cholesterolu

Badanie lipidogramu jest zalecane dla osób, których dotyczy:

  • wysoki poziom cholesterolu,
  • zaburzony metabolizm lipidów,
  • podejrzenie dziedzicznej hipercholesterolemii,
  • nadwaga i otyłość,
  • nałóg palenia papierosów,
  • historia problemów z cholesterolem w rodzinie (zaburzenie metabolizmu lipidów, ale i przypadki zawału mięśnia sercowego w rodzinie),
  • wysokie ryzyko chorób układu krążenia (np. chorzy na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę, osoby z przewlekłą chorobą nerek, przewlekłą chorobą zapalną (np. reumatoidalnym zapaleniem stawów).

Przyjmuje się, że wykonanie lipidogramu wskazane jest dla mężczyzn powyżej 40. roku życia i kobiet po 50. roku życia. Badanie zleca się także młodzieży i młodym dorosłym (w wieku 17-21) lat w celu wczesnego wykrycia rodzinnych zaburzeń gospodarki lipidowej (dyslipidemii). Przy prawidłowym lipidogramie wskazane jest powtarzanie badania nie rzadziej niż co 3-5 lat. Wraz z wiekiem częstotliwość badania cholesterolu powinna być większa.

Dzięki regularnym pomiarom można zapobiec miażdżycy, zawałowi serca lub udarowi. Warto pamiętać, że cholesterol LDL to wskaźnik do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego (miażdżyca i choroba niedokrwienna serca występują częściej u pacjentów z podwyższonym poziomem LDL). Z kolei wysoki poziom HDL zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca.

4. Przygotowanie do badania lipidogramu

Zwykle lipidogram wykonuje się na czczo, w godzinach porannych na podstawie próbki krwi żylnej. Należy pamiętać, że do wykonania badania trzeba się odpowiednio przygotować:

  • na 2-3 dni przed badaniem zrezygnować ze spożywania alkoholu,
  • 12 godzin przed pobraniem krwi nie pić kawy i herbaty. W dniu badania można wypić nie więcej niż szklankę wody.

Cena badania profilu lipidowego, standardowo obejmującego pomiar stężeń cholesterolu całkowitego, HDL, LDL oraz trójglicerydów, waha się od 25 do 50 złotych.

5. Badania na cholesterol – normy i wyniki

Ocenę wyników lipidogramu powinien przeprowadzać lekarz, biorąc pod uwagę nie tylko uzyskane wartości poszczególnych parametrów, ale i wzajemny stosunek poszczególnych czynników. Istotny jest także stan zdrowia pacjenta, wiek czy płeć.

Zwykle przyjmuje się, że stężenie cholesterolu całkowitego powinno wynosić mniej niż 190 mg/dl (cholesterol całkowity u zdrowego człowieka nie powinien przekraczać 200 mg/dl). Prawidłowe stężenie trójglicerydów - mniej niż 150 mg/dl. Zaleca się, aby stężenie dobrego cholesterolu (HDL) było większe od 40 mg/dl u mężczyzn i powyżej 46 mg/dl u kobiet), natomiast frakcji LDL nie może przekraczać 115 mg/dl.

Jaki wynik cholesterolu jest niepokojący? Za niebezpieczny uznaje się poziom cholesterolu całkowitego powyżej 240 mg/dL, a cholesterolu LDL powyżej 160 mg/dL. Groźne dla zdrowia jest także stężenie trójglicerydów powyżej 200 mg/dL. Ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego jest także wyższe przy niskim stężeniu cholesterolu HDL.

Rekomendowane przez naszych ekspertów

Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.

Następny artykuł: Badania krwi
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze