Alergia pokarmowa u dzieci – objawy i diagnostyka

Pierwsze lata życia dziecka to okres kluczowy dla rozwoju jego odporności. Wtedy w dużej mierze kształtuje się skład jego mikroflory jelitowej i doskonalą się mechanizmy odpowiedzi na pochodzące z zewnątrz czynniki szkodliwe. To jednak także okres, gdy u wielu dzieci pojawiają się po raz pierwszy objawy alergii pokarmowej. Jak się objawia alergia u niemowlaka, a jak u małego dziecka? Jak ją diagnozować

1. Alergia pokarmowa u dzieci – przyczyny

Alergia pokarmowa, czyli nadwrażliwość alergiczna na określone pokarmy, może występować w dwóch podstawowych formach: alergii pokarmowej zależnej od przeciwciał IgE, alergii pokarmowej niezależnej od przeciwciał IgE. Ta zależna od przeciwciał charakteryzuje się szybkim wystąpieniem objawów – do 2 godzin od spożycia pokarmu uczulającego. Objawy takiej alergii pojawiają się zwykle na skórze, w przewodzie pokarmowym, w układzie oddechowym czy w krążeniu.

Co wpływa na to, że u niektórych niemowląt i dzieci alergia pokarmowa się rozwija, a u innych nie? Jest szereg czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia uczulenia na pokarm, takich jak: uwarunkowania genetyczne, kontakt z dymem papierosowym oraz przebywanie w zanieczyszczonym środowisku, krótki okres karmienia piersią, dieta matki uboga w kwasy omega-3, niektóre choroby zakaźne, uczulenie na inne alergeny stwierdzone u dziecka.

Zdecydowana większość, bo aż 90 proc. alergii pokarmowych u dzieci, jest wywoływanych przez produkty takie jak mleko krowie, jajka, orzeszki ziemne i solone, ryby i skorupiaki, soja oraz gluten.

2. Alergia pokarmowa u niemowląt – objawy

W przypadku alergii u niemowlaka, objawy mogą być następujące:

1. Biegunka, wymioty, kolka albo ulewanie,
2. Wysypka skórna, tzw. pokrzywka; najczęściej wysypka pojawia się na buzi niemowlaka albo na zgięciach w łokciach, kolanach; wysypka to czerwone plamy na szorstkiej i suchej skórze, czasem z sączącymi się grudkami,
3. Katar oraz sapka (duszności); inne dolegliwości ze strony układu oddechowego, jak kaszel czy świszczący oddech.

Pamiętajmy, że niemowlęta często reagują niechęcią na nowe składnik w diecie i potrzebują chwili, by się oswoić z nowymi smakami. Nie oznacza to jednak od razu, że niemowlak jest na taki produkt uczulony – jeśli nie występuje żadne z powyższych objawów, nie ma podstaw, by tak sądzić.

3. Alergia pokarmowa u niemowląt – diagnostyka

Diagnozowanie alergii pokarmowej u niemowląt rozpoczyna się od obserwacji malucha i jego reakcji na to, co je on sam lub, dodatkowo, także jego mama (w przypadku niemowląt karmionych piersią). Pozwala to ustalić zależności między występowaniem objawów a spożyciem danego produktu.

Lekarz przeprowadzi z rodzicami dokładny wywiad, by stwierdzić, jaki produkt spożywczy jest przyczyną niepożądanych reakcji. Jeśli ma się już podejrzanego, kolejnym krokiem jest, przeprowadzona pod kontrolą lekarza, jego całkowita eliminacja z diety niemowlaka i/lub karmiącej matki.

W przypadku gdy wywiad nie przyniesie rezultatu, może zostać przeprowadzony test prowokacyjny. Pod opieką lekarza podaje się wtedy niemowlakowi lub kobiecie karmiącej produkt podejrzewany o wywołanie reakcji alergicznej i obserwuje się, czy wystąpią objawy. Najczęściej niemowlęta cierpią na alergię na białko mleka krowiego (często określaną jako skaza białkowa). W tych sytuacjach konieczne jest wykluczenie mleka i jego przetworów z diety samego dziecka i kobiety karmiącej piersią (jeśli jest karmione piersią).

4. Alergia u dzieci – objawy

Dzieci mogą cierpieć na większe spektrum objawów spowodowanych alergią niż te wymienione wyżej. Zaliczamy do nich m.in. także:

• napady kichania oraz wodnistą wydzielina z nosa,
• trudności w oddychaniu wywołane skurczem oskrzeli oraz świszczący oddech,
• uczucie pieczenie, swędzenia oraz mrowienia w buzi,
• swędzenie skóry, wysypkę,
• obrzęk warg i powiek,
• trudności w połykaniu, uczucie duszności wywołane obrzękiem gardła, krtani oraz języka,
• w ciężkich przypadkach może wystąpić wstrząs anafilaktyczny.

Powyższe objawy pojawią się do 2 godzin od spożycia pokarmu. Zdarza się jednak, że reakcja alergiczna jest opóźniona i pojawia się kilka godzin lub nawet dni po spożyciu uczulającego pokarmu. Do takich późniejszych objawów zaliczamy:

• przewlekłą biegunkę,
• powracający kaszel,
• bóle brzucha,
• zmiany skórne w postaci grudek, zadrapań, suchości, zaczerwienienia.

Więcej o objawach oraz leczeniu alergii u dzieci można przeczytać na www.zdrowystartwprzyszlosc.pl.

5. Alergia u dzieci – diagnostyka

Rutyną w diagnostyce alergii są testy alergiczne, które polegają na zbadaniu obecności przeciwciał we krwi lub reakcji skóry na alergen. Dostępne są dwa rodzaj testów – na obecność przeciwciał IgE w przypadku, gdy reakcja alergiczna jest szybka oraz na obecność przeciwciał IgG w sytuacjach, gdy reakcja pojawiła się po 12-48 godzinach. Oba wykonuje się w laboratoriach.

Alergia pokarmowa to dolegliwość dotykająca około 6 proc. dzieci. Uczulenia na pokarmy najczęściej spotykają niemowlaki oraz małe dzieci – im starsze jest dziecko, tym zmniejsza się ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej. Każde podejrzenie alergii u niemowlaka lub małego dziecka wymaga konsultacji lekarskiej.

Artykuł sponsorowany