Szczepionka AstraZeneca już w Polsce. Co o niej wiemy? Dlaczego nie będzie podawana seniorom?
Pierwsza dostawa szczepionek od koncernu AstraZeneca jest już w Polsce. Magazyn Rezerw Materiałowych przyjął 120 tys. dawek preparatu. Dystrybucje szczepionek na COVID-19 zaplanowano na kolejny tydzień. Wśród AstraZeneki narosło jednak wiele kontrowersji.
1. Szczepionka AstraZeneca. Skąd wątpliwości dotyczące skuteczności preparatu?
Na kilka dni przed wydaniem rekomendacji EMA i dopuszczeniem przez Komisję Europejską do obrotu w Unii szczepionki AstraZeneca, napłynęły niepokojące wieści z Niemiec. Komisja ds. szczepionek Instytutu im. Roberta Kocha wydała zalecenie, by preparat był podawany wyłącznie osobom po 65. roku życia. Po Niemczech inne państwa podjęły podobną decyzję. W Polsce Michał Dworczyk, szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, poinformował, że szczepionkę na COVID-19 firmy AstraZeneca otrzymają osoby w wieku 18-60 lat, oraz że w pierwszym etapie zaszczepieni zostaną nauczyciele.
Wątpliwości budzi przede wszystkim kwestia jej skuteczności u osób starszych.
Niemiecka komisja ds. szczepionek w Niemczech zaleciła, by preparat AstraZeneki w był podawany tylko osobom do 65. roku życia, ze względu na to, że w badaniach klinicznych brała udział niewielka grupa seniorów. Eksperci powoływali się m.in. na dokument STIKO, z którego wynika, że w badaniach klinicznych wzięło udział jedynie 660 osób powyżej 65. roku życia na 11,6 tys. ochotników. Wcześniej niemieckie media donosiły, że rzeczywista skuteczność szczepionki w grupie osób powyżej 65 lat może wynosić tylko 8 proc.
Jednak koncern AstraZeneca zaprzeczył, stwierdzając, że to "całkowicie nieprawdziwe" informacje.
Wątpliwości w tej kwestii przedstawił również prezydent Francji Emmanuel Macron. "Dziś sądzimy, że jest ona niemal nieskuteczna dla osób powyżej 65. roku życia. Co mogę powiedzieć oficjalnie to, że wczesne wyniki, które mamy, nie są zachęcające" - mówił Emmanuel Macron na kilka godzin przed tym, jak pojawiła się rekomendacja Europejskiej Agencji Leków (EMA).
2. Czy szczepionka koncernu AstraZeneca jest mniej skuteczna u seniorów?
Z informacji opublikowanych na stronie Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL) wynika, że podczas badań klinicznych szczepionka wykazała około 60 proc. skuteczności. Większość uczestników miała od 18 do 55 lat. To oznacza, że działanie preparatu u osób powyżej 55. roku życia jest słabo zbadane.
"Nie ma jeszcze wystarczających danych dotyczących starszych uczestników (powyżej 55 lat), aby określić, jak dobrze szczepionka będzie działać w tej grupie. Oczekuje się jednak, że wystąpi ochrona, biorąc pod uwagę, że odpowiedź immunologiczną obserwuje się w tej grupie wiekowej i na podstawie doświadczeń z innymi szczepionkami; ponieważ istnieją wiarygodne informacje na temat bezpieczeństwa w tej populacji, eksperci naukowi EMA uznali, że szczepionka może być stosowana u osób starszych" - informuje URPL w oficjalnym komunikacie.
Z kolei sama AstraZeneca przypomina, że z analizy okresowej wyników badań II/III fazy, które prowadził Uniwersytet Oksfordzki, wynika, że "we wszystkich grupach wiekowych obserwowano odpowiedź odpornościową przeciwko SARS-CoV-2 o podobnym stopniu nasilenia". Ponadto u osób po 56. roku życia odczyny poszczepienne występowały rzadziej i były mniej nasilone, w porównaniu z osobami młodszymi.
Część państw oczekiwało, że EMA jednak zakaże stosowania szczepionki AZD1222 u seniorów. Tak się nie stało. Agencja tłumaczy w komunikacie, że choć wyniki badań nie są wystarczające, to oczekuje się, że zaszczepieni pacjenci zyskają ochronę przed COVID-19. Wskazuje na to fakt, że w grupie 65+ u większości uczestników wystąpiła odpowiedź immunologiczna.
- Wiek odgrywa istotną rolę, jeśli chodzi o sprawność układu odpornościowego. Dlatego u osób starszych odpowiedź immunologiczna jest nieco spowolniona i słabsza. Dotyczy to zarówno reakcji na infekcje, jak i na szczepionki - tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska, wirusolog. - Możliwe, że preparat AZD1222 nie wykazuje takiej wysokiej skuteczności u osób starszych, jak dwie szczepionki genetyczne Pfizera i Moderny - dodaje ekspertka.
W programie WP "Newsroom" prof. Robert Flisiak, prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, przyznał, że tą szczepionką powinny być szczepione jedynie osoby młode, zdrowe i ze sprawnym układem immunologicznym.
- Natomiast priorytet dla szczepienia bardzo skutecznego, immunogennego, powinien być dla osób starszych, schorowanych - mówi prof. Flisiak. - W Polsce naturalną granicą stał się wiek 60 lat. W tym momencie ustawiliśmy granicę progu między szczepionymi grupami. Charakterystyka produktu leczniczego mówi o 55 latach, więc jedną z tych opcji warto wybrać. AstrąZeneką powinny być szczepione tylko osoby młodsze, ze sprawnym układem immunologicznym.
3. Czy osoby starsze powinny być szczepione preparatem AstraZeneki?
- Wszystko zależy od tego, jakim pakietem innych szczepionek dysponujemy i które kolejno grupy powinny być poddane szczepieniu - odpowiada dr Ewa Augustynowicz z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - PZH Zakładu Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru. - Zgodnie z tym co podano w Charakterystyce Produktu Leczniczego nie ograniczono wieku, w którym ta szczepionka może być podawana. Znamy tylko informacje, że nie ma jeszcze wystarczających danych dotyczących starszych uczestników (powyżej 55 lat), aby określić, jak dobrze szczepionka będzie działać w tej grupie. Na podstawie doświadczeń z innymi szczepionkami oczekuje się, że wystąpi ochrona również u osób starszych - tłumaczy ekspertka z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego.
Zdaniem dr Augustynowicz w programie szczepień przeciwko COVID dążymy do tego, żeby w miarę sprawnie uzyskać efekt odporności zbiorowej i to jest najważniejsze.
- Nawet jeżeli niektóre szczepionki różnią się nieznacznie skutecznością, to kluczowe jest to, żeby jak największy odsetek populacji został zaszczepiony, bo tylko to zagwarantuje nam opanowanie pandemii. W tym kontekście te niewielkie różnice skuteczności mają zdecydowanie mniejsze znaczenie. Najważniejsze jest to, że rośnie pakiet szczepionek, które skutecznie chronią przed rozwojem objawów choroby COVID-19, która wymagałyby hospitalizacji - dodaje dr Augustynowicz.
AstraZeneca nadal prowadzi badania skuteczności swojej szczepionki, w których teraz uczestniczy większa grupa osób starszych.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
