BASO morfologia – na czym polega i na co wskazuje badanie?

BASO morfologia to określenie odnoszące się do jednego z parametrów, które są analizowane w ramach podstawowego laboratoryjnego badania krwi. Oznacza bazofile, inaczej granulocyty zasadochłonne, które są komórkami zaliczanymi do układu odpornościowego. Co warto wiedzieć o BASO, zakresach normy i samej morfologii?

1. BASO morfologia – co to znaczy?

BASO morfologia to pojęcie, które pojawia się w kontekście jednego z najczęściej wykonywanych badań krwi, jakim jest morfologia. Odnosi się do obecności w niej granulocytów zasadochłonnych (bazofile, BASO).

BASO są komórkami układu odpornościowego i specyficzną podgrupą leukocytów (to jest białych krwinek). Posiadają ziarnistości w cytoplazmie oraz płatowe jądro.

Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?"

Poza bazofilami, w ludzkim organizmie wyróżniamy także inne leukocyty:

• agranulocyty: limfocyty i monocyty,
• granulocyty.

Do grupy granulocytów, oprócz bazofilów, zalicza się także neutrofile (granulocyty obojętnochłonne) oraz eozynofile (granulocyty kwasochłonne). Spośród wszystkich krążących we krwi leukocytów w najmniejszej ilości występują bazofile (stanowią tylko 1 procent wszystkich leukocytów).

Bazofile zostały odkryte i opisane po raz pierwszy przez Paula Ehrlicha w 1879 roku. Dziś wiadomo, że powstają w czerwonym szpiku kostnym kości długich oraz w kościach płaskich z nieukierunkowanych komórek macierzystych, pod wpływem wytwarzanych w układzie immunologicznym cytokin.

Bazofile odgrywają dużą rolę przy stanach zapalnych i schorzeniach układowych tkanki łącznej. Uczestniczą również w reakcji alergicznej. Ich rolą jest wywołanie szybkiej odpowiedzi.

2. Na czym polega badanie BASO?

Aby dowiedzieć się, jakie jest stężenie BASO we krwi obwodowej, nie trzeba wykonywać badań jednostkowych. Bazofile są parametrem podlegającym ocenie podczas tradycyjnej morfologii ogólnej krwi.

Morfologia jest badaniem diagnostycznym, które polega ono na ilościowym oznaczeniu elementów morfotycznych krwi oraz na ich ocenie jakościowej. Określa liczbę poszczególnych rodzajów komórek krwi w jednostce objętości, wzajemne stosunki ilościowe, a także cechy komórek. Morfologia z rozmazem (morfologia z rozmazem ręcznym, automatyczna morfologia z rozmazem), uzupełnia podstawowe badanie o analizę poszczególnych krwinek z procentowym udziałem krwinek białych.

Ponieważ krew to zawiesina krwinek czerwonych (erytrocytów), krwinek białych (leukocytów) oraz płytek krwi w osoczu (trombocytów), morfologia krwi polega na ocenie zawartości we krwi czerwonych krwinek, krwinek białych, a także płytek krwi oraz pewnych cech budowy tych składników. Ocenie podlega zatem układ czerwonokrwinkowy, białokrwinkowy i płytki krwi.

Krew najczęściej pobiera się z żyły łokciowej, zawsze do specjalnej probówki. W laboratorium, na specjalnej płytce, wykonywany jest rozmaz krwi. Wybarwia się ją i analizuje pod mikroskopem. Ponieważ podczas barwienia ziarnistości bazofilów reagują z zasadami, nazywa się je granulocytami zasadochłonnymi. Ocenę ich ilości wykonuje się wraz z analizą pozostałych form leukocytów.

Jakie są normy BASO w morfologii? Norma bazofilów w surowicy krwi mieści się w granicach od 0 do 300/µl. Gdy wynik badania przedstawiany jest w formie procentowej, normą jest przedział od 0 do 1 procenta wszystkich leukocytów. Co istotne, zależy to od wieku i płci. Odchylenia od normy zwykle są zaznaczone na wynikach znakiem strzałki lub literą:

• obniżone wyniki - strzałka w górę lub litera H (high),
• obniżone parametry - strzałka w dół lub litera L (low).

3. BASO morfologia podwyższone

Bazofile, tak jak inne elementy morfotyczne krwi, u zdrowej osoby powinny mieścić się w granicach normy. Podwyższone bazofile (bazofilia) mogą oznaczać:

• choroby alergiczne i stany alergiczne z natychmiastową reakcją nadwrażliwości,
• przewlekłe stany zapalne w obrębie przewodu pokarmowego: wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna,
• niedoczynność tarczycy,
• przewlekłe zapalenie zatok,
• stosowanie niektórych leków, np. glikokortykosteroidów,
• stosowanie estrogenów (np. antykoncepcji),
• przewlekłą białaczkę szpikową, chłoniaka Hodgkina, inaczej ziarnicę złośliwą,
• przewlekłe zespoły mieloproliferacyjne: czerwienicę prawdziwą, [nadpłytkowość samoistną] (https://portal.abczdrowie.pl/nadplytkowosc-samoistna).

Nadmiar bazofilii występuje także po usunięciu śledziony.

4. BASO morfologia obniżone

Niski poziom bazofili (bazopenia, bazocytopenia) może być skutkiem przewlekłego stresu, nadczynności tarczycy, ostrej infekcji, ostrego zapalenia płuc, ostrej gorączki reumatycznej.

Zarówno bazofile poniżej normy to (bazopenia), jak i bazofile podwyższone (bazofilia) mogą, ale nie muszą świadczyć o pewnych zaburzeniach zdrowotnych. Aby uniknąć niepotrzebnego napięcia, wyników morfologii, które są najczęściej prezentowane w postaci wydruku komputerowego, nie należy analizować i interpretować samodzielnie.

Trzeba mieć na uwadze, że zależą one od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, ciąża, pora dnia czy infekcje przebiegające z gorączką. Są także elementem składowym całego procesu diagnostycznego. Należy wziąć pod uwagę, że normy i jednostki pomiarowe mogą się różnić w zależności od laboratorium.

To dlatego, zarówno by ocenić konkretne parametry (np. BASO morofologia), jak i wszystkie wyniki, najlepiej udać się do lekarza, który rozpatrzy je w kontekście innych parametrów, badań, chorób i historii leczenia.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.