Diabulimia – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Diabulimia to zaburzenie odżywiania, które dotyka chorych na cukrzycę typu 1. Polega ono na pomijaniu lub zmniejszaniu dawek insuliny w celu redukcji masy ciała lub zapobiegania jej przyrostowi. Jakie są jej przyczyny? Na czym polega jej leczenie? Czym grozi niepodjęcie terapii?
1. Co to jest diabulimia?
Diabulimia to zaburzenie odżywiania, które dotyczy osób z cukrzycą typu 1, inaczej cukrzycą insulinozależną (ang. insulin-dependent diabetes mellitus, łac. diabetes mellitus typi 1, IDDM).
Cukrzyca typu 1 to jedna z postaci cukrzycy. Jej przyczyną jest przewlekły, autoimmunologiczny proces chorobowy, który prowadzi do powolnego niszczenia produkujących insulinę komórek β wysp trzustkowych (wysepek Langerhansa).
To prowadzi do utraty zdolności jej wydzielania. Termin „diabulimia” powstał z połączenia dwóch słów: diabetes (ang: cukrzyca) i bulimia (nazwa jednego z zaburzeń odżywiania).
2. Na czym polega diabulimia?
Diabulimia polega na celowym:
- zmniejszaniu lub pomijaniu dawek insuliny po to, by utrzymać dotychczasową sylwetkę lub zmniejszyć masę ciała,
- modyfikowaniu jadłospisu: zmniejszaniu ilości bądź kaloryczności jedzenia, a także pomijaniu niektórych posiłków.
To, co odróżnia diabulimię od innych zaburzeń odżywiania zawartych w DSM-5 jest intencjonalne unikanie bądź zmniejszanie przyjmowanej dawki insuliny po to, by utrzymać lub zmniejszyć masę ciała.
Objawy diabulimii to:
- wysoka wartość glikemii,
- szybka utrata masy ciała,
- nieprawidłowy sposób odżywiania się,
- wysoka wartość hemoglobiny glikowanej,
- tendencja do kwasicy metabolicznej.
Oprócz pomijania dawek insuliny, często pojawiają się zachowania typowe dla bulimii lub anoreksji. To na przykład:
- przestrzeganie zasad restrykcyjnej diety, silna koncentracja na ilości jedzenia,
- lęk przed przytyciem,
- częste ważenie się,
- duża koncentracja na wyglądzie zewnętrznym, fiksacja na punkcie kształtu ciała,
- zaburzenia dotyczące obrazu własnego ciała, niezadowolenie z własnego wyglądu,
- stosowanie czynności kompensacyjnych, takich jak wymioty czy nadmierny wysiłek fizyczny.
3. Przyczyny zaburzenia
Diabetycy leczeni insuliną są świadomi jej anabolicznego działania i skutków stosowania zbyt dużych dawek leku. Takie postępowanie może prowadzić do szybkiego przyrostu masy ciała. Stąd wielu cukrzyków, zwłaszcza kobiet, odczuwa silny lęk przed wzrostem wagi. Kogo dotyka diabulimia? Diabulimia dotyka cukrzyków, zwłaszcza młode kobiety. W większości przypadków zaburzenie to rozwija się przed 25. rokiem życia. Za przyczyny diabulimii uznawana jest niska samoocena, zaburzone poczucie własnej wartości, brak akceptacji choroby, nieprawidłowe postrzeganie własnego ciała oraz nadmierna koncentracja na wyglądzie zewnętrznym.
4. Diagnostyka diabulimii
Rozpoznanie diabulimii nie jest proste. Bardzo ważne jest wychwycenie sygnałów, które mogą wskazywać na zaburzenie. Niepokojące są takie czynniki fizjologiczne i psychologiczne, jak:
- unikanie lub zmniejszenie przyjmowania dawek insuliny,
- nieprzychodzenie lub zmiany terminu wizyty u diabetologa, zaniedbania w prowadzeniu dzienniczka samokontroli pacjenta,
- niska zawartość tkanki tłuszczowej,
- niski wskaźnik BMI,
- zmiany w nastroju czy samopoczuciu, np. apatia, zmęczenie, wahania nastroju, obniżony nastrój czy niechęć wobec typowych czynności,
- bardzo wysoki poziom aktywności fizycznej,
- powtarzające się epizody kwasicy ketonowej,
- wysoka wartość hemoglobiny glikowanej,
- obserwowalne i nadmierne skupienie uwagi na wyglądzie zewnętrznym,
- duże skupienie na samym jedzeniu oraz powiązanych z nim zachowaniach,
- za duże wymagania wobec siebie samego, perfekcjonizm, silne pragnienie sprawowania kontroli.
5. Leczenie zaburzenia
Leczenie osoby z diabulimią to długotrwały proces. Kluczowe jest wyjaśnienie osobie zmagającej się z zaburzeniem, dlaczego przyjmowanie insuliny w odpowiednich dawkach jest tak bardzo ważne. Należy również podjąć kwestię konieczności przestrzegania zasad racjonalnej diety.
Powinna być prowadzona psychoterapia: indywidualna, grupowa lub rodzinna (najczęściej stosowana w przypadku dzieci i młodzieży). Niekiedy - w sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu - wymagana jest hospitalizacja.
Diabulimia jest niebezpieczna. Specjaliści ostrzegają, że może prowadzić do groźnych powikłań cukrzycy, w tym do zaburzeń pracy nerek, kwasicy ketonowej czy śpiączki cukrzycowej. Nieleczona za pomocą iniekcji insuliny pełnoobjawowa cukrzyca typu 1 jest chorobą śmiertelną.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.