Ogromny stres zawładnął Twoim życiem? Sprawdź, jak sobie z nim poradzić

W dzisiejszym świecie stres to nieodłączny element życia. Towarzyszy nam w pracy i domu. Ale czy wiesz, że jego nadmiar w dłuższej perspektywie może zrujnować zdrowie? Jak zatem zniwelować jego skutki?

1. Czym jest stres?

Choć stres towarzyszył człowiekowi od pokoleń, pojęcie to zostało zdefiniowane dopiero w XX wieku. Od naukowej strony przyjrzał się mu austro-węgierski fizjopatolog i endokrynolog Hans Hugo Selye (1907–1982), który wskazał, że jest to "nieswoista reakcja organizmu na wszelkie stawiane mu wyzwania" [1]. A tych w dzisiejszym świecie nie brakuje, śmiało można zatem stwierdzić, że stres to nieunikniona część życia.

Nie ma chyba osoby, która nie zetknęłaby się ze stresorami, czyli czynnikami indukującymi stres. Są wśród nich czynniki środowiskowe (powódź, huragan, trzęsienie ziemi), jak i społeczne (przeludnienie, epidemie, bezrobocie) czy psychologiczne (zmiana sytuacji życiowej, utrata bliskiej osoby, utrata pracy). Dziś człowiek reaguje na nie w różny sposób, jednak fizjologicznie stres ma nas pobudzić do działania (w myśl modelu "walcz albo uciekaj").

W reakcji na czynnik stresujący dochodzi do pobudzenia:

• gruczołu przysadki, który wydziela hormon adrenokortykotropowy (ACTH, adrenocorticotropic hormone) aktywujący korę nadnerczy i wydzielanie przez nią kortykosteroidów, a zwłaszcza kortyzolu (tzw. hormon stresu, który powoduje zwiększone spalanie białka i tłuszczu oraz zmniejszanie stanu zapalnego) [2],
• współczulnego układu nerwowego, który następnie aktywuje rdzeń nadnerczy, a ten z kolei wydziela epinefrynę (adrenalinę) oraz norepinefrynę (noradrenalinę) [2]. To one właśnie sprawiają, że nasz układ krążenia działa szybciej, sprawniej myślimy i szybciej biegniemy, dzięki czemu możemy odpowiednio szybko zareagować.

Problem polega na tym, że o ile dawniej była to reakcja na realne zagrożenie (np. atak niedźwiedzia czy na polu walki), o tyle dziś wielu z nas stresuje się przewlekle. Jesteśmy więc w ciągłej gotowości, a hormony, które odgrywają istotną rolę w procesie adaptacji, są wydzielane w nadmiarze, zakłócają funkcjonowanie organizmu i prowadzą do jego wyczerpania.

2. Jakie choroby powoduje stres?

Przewlekły stres to choroba cywilizacyjna XXI wieku [3]. W przeciwieństwie do stresu ostrego (krótkotrwałego), który zwiększa motywację do działania, nie pozwala organizmowi odpocząć. Przyczynia się do zaburzenia równowagi organizmu (fizycznej i psychicznej) oraz ma wpływ na pojawienie się wielu chorób i dolegliwości, m.in. schorzeń układu kostno-mięśniowego, pokarmowego, krwionośnego oraz obniżenia odporności [4]. Są też podejrzenia, że stres u ludzi może przyczyniać się do chorób neurodegeneracyjnych poprzez odkładanie się żelaza w mózgu [3].

Nadmiar sytuacji stresowych przyczynia się ponadto do zaburzeń snu, występowania depresji i nerwicy, chorób nowotworowych, a także jest częstą przyczyną sięgania po używki (zwłaszcza alkohol i papierosy). Stres zwiększa też ryzyko wystąpienia chorób autoimmunologicznych, jak również nasila objawy już tych występujących.

3. Jak walczyć ze stresem?

Objawy stresu nie są charakterystyczne i każdy może doświadczać go inaczej. Są osoby, które na sytuację trudną reagują bólem brzucha, biegunką, nudnościami, ale i takie, które nadmiernie się pocą lub drżą im dłonie. U innych z kolei pojawiają się problemy z koncentracją i zapamiętywaniem. Łączy je jedno: silna reakcja organizmu, który po tak trudnym doświadczeniu potrzebuje powrotu do równowagi. I to od nas zależy, czy damy mu taką możliwość.

Stąd też tak dużo mówi się o tym, jak radzić sobie ze stresem każdego dnia. Kluczowe jest jego kontrolowanie i niedopuszczanie do destrukcyjnego wpływu na organizm.

Sposoby na stres są różne, jednak wszystkie można opisać przy pomocy trzech pojęć: procesu, strategii i stylu radzenia sobie z sytuacjami stresowymi [4]. Jeśli uda się nam wypracować te mechanizmy, wówczas ochronimy organizm przed wyczerpaniem i osłabieniem. Uda się nam też przywrócić zakłóconą równowagę między wymogami danej sytuacji a własnymi możliwościami sprostania im. W ten sposób wyeliminujemy też negatywne skutki stresu.

4. Jak opanować stres?

Możliwości jest co najmniej kilka. Kluczem jest odnalezienie własnej strategii. Wśród najczęściej polecanych są:

• aktywność fizyczna,
• kontakt z naturą (np. spacery po lesie, praca w ogrodzie),
• techniki oddechowe,
• praktykowanie relaksacji,
• wsparcie społeczne (rozmowa z osobą nam bliską może sprawić, że poczujemy się lepiej),
• samorozwój i zmiana sposobu myślenia,
• wsparcie psychologiczne.

Ale uwaga: każda z tych aktywności powinna być podejmowana bez dodatkowych bodźców (przeglądania telefonu, włączonego telewizora, bez sztywnej godziny jej zakończenia). Chodzi o to by, być tu i teraz.

Pomóc też może medytacja na stres, odpowiednia dawka snu i zachowanie jego higieny (m.in. unikanie urządzeń emitujących światło co najmniej godzinę przed położeniem się do łóżka) oraz dobrze zbilansowana dieta (warto uzupełnić ją o produkty bogate w magnez, np. nasiona roślin strączkowych, orzechy, ziemniaki i banany, kakao i gorzka czekolada). Pomóc też mogą adaptogeny, które wzmacniają zdolność organizmu do dawania sobie rady ze stresem poprzez wspomaganie prawidłowych funkcji organizmu (biologicznych i fizjologicznych) [5].

5. Adaptogeny: co to jest?

Są to substancje głównie pochodzenia naturalnego, które ułatwiają przystosowanie się organizmu do niekorzystnych warunków środowiskowych (tak działają w roślinach: umożliwiają im adaptację do różnych, często zmiennych i ciężkich, warunków środowiska).

Zmniejszają poziom kortyzolu, przez co wspierają organizm w walce ze stresem, pomagają uspokoić nerwy i wyciszyć organizm, a przy tym nie powodują senności i uczucia otępienia. Wykazują działanie przeciwutleniające, immunostymulujące, przeciwzapalne, anaboliczne, antyhepatotoksyczne, obniżające poziom cholesterolu i cukru we krwi [5].

Właściwości adaptogenne ma m.in. ashwagandha (Withania somnifera), którą znajdziemy w suplemencie diety ChillMe Health Labs Care (standaryzowany na 4,5% witanolidów DER 12:1). Nie bez przyczyny określana jest jako rasayana, czyli ta, która "regeneruje i odmładza".

Ashwagandha, działanie której jest dobrze opisane, przyczynia się do zachowania równowagi emocjonalnej i poprawy ogólnego samopoczucia. Zawiera liczne składniki odżywcze, w tym antyoksydanty. Jest bogata w żelazo i wspomaga walkę ze zmęczeniem oraz bezsennością spowodowaną stresem.

Wymieniając najskuteczniejsze adaptogeny, nie sposób pominąć również Tulsi nazywaną świętą bazylią i eliksirem życia. I ona stanowi składnik suplementu diety ChillMe, gdzie wraz z innymi składnikami działa synergicznie.

Tulsi może przyczyniać się do poprawy pamięci i koncentracji. Działa antyseptycznie i wzmacnia układ odpornościowy. Wykazuje silne działanie antyoksydacyjne. Pomaga regulować nastrój i samopoczucie.

Wśród składników suplementów diety ChillMe znajdziemy również ekstrakt z liścia zielonej herbaty (L-teaninę). Jest to aminokwas, który wykazuje możliwość przechodzenia bariery krew-mózg (zaliczana jest do substancji nootropowych). Ma właściwości uspokajające i relaksujące, a przy tym wspiera koncentrację. Zwiększa również tolerancję na stres, a przy tym nie powoduje uczucia senności i znużenia.

W ChillMe towarzyszy jej EGCG (galusan epigallokatechiny), czyli katechina wyselekcjonowana z zielonej herbaty, uznawana za kluczowy związek aktywny, który odpowiada za jej zdrowotne właściwości. Ma udokumentowane działanie antyoksydacyjne.

Wpływ na zwiększoną podatność na negatywne skutki stresu mają też niedobory magnezu. Liczne obserwacje wykazały, że suplementacja magnezem wpływa pozytywnie na zmniejszenie poziomu odczuwanego stresu oraz lęku. Obniża też poziom kortyzolu w surowicy oraz zwiększa poziom magnezu w surowicy i erytrocytach [6]. Wchłanianiu tego pierwiastka sprzyja witamina B6, stąd ją również znajdziemy w suplemencie MagneMe od Health Labs Care. Preparat ten wyróżnia:

• unikalne połączenie czterech form magnezu (cytrynianu, jabłczanu, acetylotaurynianu i diglicynianu), co poprawia jego wchłanianie w jelitach,
• formuła day & night, co zapewnia odpowiednio ukierunkowane działanie związków magnezu na nasz organizm,
• wysoka zawartość jonów magnezu (395,99 jonów magnezu w dziennej porcji),
• aktywna forma witaminy B6 (pirydoksyny), co zwiększa przyswajalność magnezu w organizmie,
• opatentowana forma magnezu ATA Mg® – to unikalny, wysoce biodostępny związek zawierający magnez i taurynę.

Dla poprawy samopoczucia w ciągu dnia polecany jest też suplement diety WellMe, który może wspierać funkcje poznawcze, w tym procesy związane z zapamiętywaniem. Zawiera tylko 3 składniki: szafran, różeniec górski (Rhodiola rosea) oraz miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba), jednak o bardzo dobrych i potwierdzonych naukowo właściwościach adaptogennych. Polecany jest osobom dorosłym, które miewają wahania nastroju, chcą poprawić pracę mózgu i wesprzeć jego regenerację. Dzięki obecności szafranu może łagodzić rozdrażnienie towarzyszące PMS. Uwaga: w przypadku przyjmowania leków przeciwzakrzepowych lub hamujących agregację płytek krwi przed spożyciem suplementu WellMe należy skonsultować się z lekarzem.

Wybierając suplementy na stres, warto zwrócić uwagę na:

• skład produktu (im prostszy i bardziej naturalny, tym lepiej),
• połączenie naturalnych składników (jak np. w przypadku adaptogenów i EGCG obecnych w preparacie ChillMe),standaryzację ekstraktów roślinnych (oznacza to, że mamy gwarancję minimalnej zawartości składników aktywnych w pojedynczej dawce naszego suplementu),
• brak zbędnych wypełniaczy, konserwantów i barwników.

Wspomniane produkty diety znajdziesz na: healthlabs.care

Suplement diety. Zawiera składniki, które wspomagają funkcje organizmu poprzez uzupełnienie normalnej diety. Nie ma właściwości leczniczych.

Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.