Płuca Polaków niszczą trzy czynniki. O jednym w ogóle się nie mówi
Polska od lat jest w czołówce najbardziej zanieczyszczonych rejonów Europy. GIS ostrzega, że smog już dusi Polaków. Na naszą niekorzyść działa też rosnący odsetek palących papierosy. Ostatnie badania przeprowadzone przez Komitet Zdrowia Publicznego PAN wskazują, że do codziennego palenia przyznało się 28,8 proc. dorosłych osób. To jedna z kluczowych przyczyn rosnącego odsetka osób cierpiących na choroby płuc. Prof. Piotr Kuna podkreśla również, że inną są niewłaściwe technologie stosowane w rolnictwie.
1. Choroba ponad 2 mln Polaków
Lekarze alarmują, że z roku na rok rośnie liczba Polaków, którzy cierpią na choroby płuc. Najczęstszymi są: przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma i nowotwory płuc. Liczba zachorowań na nowotwory płuc sięga 21-23 tys. rocznie. Szacuje się, że około 4 mln Polaków cierpi na astmę, a 2 miliony choruje na POChP, czyli przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
Jednym z kluczowych problemów jest późne rozpoznanie. Szacuje się, że nawet 75 proc. pacjentów nie zdaje sobie sprawy z tego, że choruje.
- Choroba jest podstępna, postępuje bardzo powoli i rozwija się przez 10-20 lat. Pacjent dostosowuje się do ograniczeń, jakie stwarza choroba. Poza tym uczucie duszności jest subiektywne, są osoby bardzo wrażliwe, które od razu wyczuwają duszność, a są osoby, które przychodzą do nas w stanie skrajnie ciężkim i nadal nie czują duszności. To prowadzi do tego, że wiele osób nie ma świadomości choroby - podkreśla w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Piotr Kuna, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
2. 50 proc. umiera w ciągu 3 lat
Do zaostrzenia choroby może dojść m.in. pod wpływem infekcji czy wysokiego poziomu zanieczyszczenie powietrza. Każdy epizod zaostrzenia prowadzi do nieodwracalnego ubytku funkcji płuc.
- Więcej ludzi umiera na POChP niż na raka płuca. Tylko i wyłącznie wczesne wdrożenie leczenia jest w stanie zapobiec postępowi choroby. 10 proc. pacjentów po zaostrzeniu po POChP - umiera w pierwszym roku, a do 50 proc. umiera w ciągu 3 lat od zaostrzenia. To są gorsze wyniki niż w przypadku większości nowotworów czy nawet przy zawale - podkreśla lekarz.
Ekspert wskazuje, że charakterystycznym objawem choroby jest przewlekły kaszel, który utrzymuje się powyżej ośmiu tygodni.
- Zwłaszcza poranny kaszel z odkrztuszaniem plwociny - dodaje. - Kolejny objaw to duszność, która pojawia się przy wchodzeniu po schodach lub na niewielkie wzniesienie oraz powtarzające się stany zapalne dróg oddechowych, czyli nasilenie kaszlu, ból, ucisk w klatce piersiowej, uczucie trudności w oddychaniu - tłumaczy prof. Kuna.
Dym tytoniowy jest wymieniany jako najczęstsza przyczyna choroby, podobnie jak w raku płuc. Jednak prof. Kuna zaznacza, że w polskich realiach znacznie częściej sprawcą choroby jest zanieczyszczenie powietrza.
- Pali ponad 20 proc. populacji, a zanieczyszczenie powietrza dotyczy wszystkich i towarzyszy nam przez całe życie. Są takie miasta w Polsce, gdzie - w przeliczeniu - nawet dziecko wypala paczkę papierosów dziennie. To pokazuje, jak duży jest stopień zanieczyszczenia - podkreśla lekarz.
3. Zniszczone płuca Polaków
Pulmunolodzy mówią wprost: płuca Polaków są już w katastrofalnej kondycji. W sezonie grzewczym są dni, w których polskie miasta są na podium rankingu rejonów z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem w skali globalnej.
- Płuca są bardzo silnym narządem immunologicznym wytwarzającym bardzo dużo różnych mediatorów, których zadaniem jest zatrzymanie czynników szkodliwych. Nasze płuca nie wytrzymują już tego obładowania różnego rodzaju szkodliwymi cząsteczkami, którymi oddychamy. Nikt sobie nie wyobraża, że w dzisiejszych czasach będziemy pić wodę prosto z rzeki, bez odpowiedniego oczyszczania, a niestety z powietrzem jest odwrotnie - oddychamy coraz bardziej zanieczyszczonym powietrzem - podkreśla prof. Kuna.
Główne czynniki ryzyka chorób płuc:
- zanieczyszczenie środowiska;
- dym tytoniowy - palenie czynne i bierne;
- otyłość;
- brak aktywności fizycznej, spadek wydolności płuc;
- ekspozycja na radon i azbest;
- ekspozycja na pyły i substancje chemiczne w miejscu pracy;
- predyspozycje rodzinne;
- niedoleczone, przewlekłe stany zapalne w obrębie układu oddechowego;
- stany niedożywienia i niedoborów w organizmie.
- Płuca Polaków są niszczone przede wszystkim trzema czynnikami (poza paleniem tytoniu - przyp. red.). Na pierwszym miejscu jest spalanie w domowych piecach złej jakości paliwa, na drugim miejscu - stare samochody, które nie spełniają norm zanieczyszczeń powietrza. Trzecia przyczyna dla wielu może być zaskakująca - to jest niewłaściwa technologia w rolnictwie - usuwanie lasów, brak drzew wokół pól, co powoduje, że wiatry wywiewają różnego rodzaju pyły organiczne czy nawozy sztuczne z pól. Te pyły stanowią także istotny element zanieczyszczenia powietrza, o czym się w ogóle nie mówi - alarmuje lekarz.
Z danych WHO wynika, że w przypadku populacji Polski żyjemy średnio o 10 miesięcy krócej właśnie ze względu na to, że oddychamy zanieczyszczonym powietrzem.
- Zanieczyszczenie powietrza sprzyjają rozwojowi wszystkich chorób nowotworowych, oczywiście w szczególności raka płuc, który jest największym zabójcą ze wszystkich nowotworów i u kobiet, i u mężczyzn. Zanieczyszczenie odpowiada również za chorobę Alzheimera i demencję oraz choroby serca i naczyń, z czego wiele osób nie zdaje sobie sprawy - dodaje prof. Kuna.
Okazuje się, że smog może prowadzić także do zaostrzenia dolegliwości u pacjentów z astmą. Potwierdzają to dane dotyczące hospitalizacji - nasilenia astmy i liczba przyjęć do szpitali znacznie wzrastają w okresach dużego zanieczyszczenia powietrza.
4. Jak dbać o płuca w sezonie grzewczym?
GIS już teraz ostrzega w jednym z ostatnio opublikowanych komunikatów: "Mimo pięknej jesieni, smog stanowi realne realne zagrożenie...Sprawdź jakość powietrza w swojej okolicy".
Jak ograniczyć jego skutki, gdy jakość powietrza spada:
ogranicz wychodzenie z domu i aktywność fizyczną na zewnątrz,
nie wietrz mieszkania - unikniesz dostania się zanieczyszczeń powietrza do wnętrza domu,
używaj oczyszczacza powietrza.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
