Polacy żyją przez niego 10 miesięcy krócej. "Kancerogen numer jeden"
Z najnowszego rankingu opublikowanego przez Polski Alarm Smogowy wynika, że w niektórych rejonach Polski smog utrzymuje się nawet przez 90 dni w roku. Lekarze ostrzegają przed konsekwencjami. - To ewidentnie skraca długość naszego życia, co więcej ten długofalowy wpływ to również nowotworzenie, czyli na skutek oddychania zanieczyszczonym powietrzem pojawiają się nowotwory - mówi dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, alergolog z Wojskowego Instytutu Medycznego.
1. Najgorzej jest na Dolnym Śląsku
Niechlubnymi rekordzistami smogowego rankingu są Nowa Ruda i Sucha Beskidzka. Raport opracowano na podstawie pomiarów Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska prowadzonych w 2021 r. Dane pokazują, że wielokrotne przekroczenie dopuszczalnych norm dotyczy bardzo wielu rejonów kraju, również trzech uzdrowisk. W Rabce-Zdroju odnotowano przekroczenie dopuszczalnych norm rakotwórczego benzo(a)pirenu aż o 800 proc., w Szczawnie-Zdroju - normy były przekroczone siedmiokrotnie.
- Opublikowany przez nas ranking pokazuje Polskę w pigułce. Zanieczyszczenie powietrza mamy zarówno w większych miastach takich jak Zabrze czy Rybnik, tych średniej wielkości jak Nowa Ruda i Nowy Targ, czy wreszcie na wsiach. I to tak małych jak np. Godów, gdzie mieszka zaledwie 1900 osób - podkreśla Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego. - To znamienne, że mała wieś Godów jest na 10. miejscu w Polsce, jeśli chodzi o liczbę dni smogowych. W Godowie powietrze nie nadawało się do oddychania przez ponad dwa miesiące w roku. Jeszcze gorzej było w Nowej Rudzie – tam smog trwał 96 dni – czyli praktycznie całą zimę. Przykład Godowa pokazuje, że w pozostałych polskich wsiach najprawdopodobniej nie dzieje się lepiej – dodaje Siergiej.
2. Smog ukradł nam 10 miesięcy życia
Dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, alergolog z Wojskowego Instytutu Medycznego, podkreśla, że długotrwały kontakt z zanieczyszczonym powietrzem może mieć katastrofalne skutki dla organizmu. Chodzi zarówno o skutki natychmiastowe, jak i długofalowe konsekwencje permanentnego oddychania smogiem.
- Pojawiają się przede wszystkim objawy podrażnienia układu oddechowego górnych dróg oddechowych, czyli katar, nieżyt nosa, gardła, krtani oraz dolnych dróg oddechowych, czyli kaszel, uczucie trudności w oddychaniu, wykrztuszanie wydzieliny - wyjaśnia lekarz.
W najtrudniejsze sytuacji są osoby, które cierpią na choroby układu oddechowego, takie jak astma, czy POChP. Jak wyjaśnia alergolog: - Pył zawieszony, węglowodory aromatyczne czy tlenki azotu obecne w zanieczyszczonym powietrzu powodują, że zwiększa się stan zapalny w obrębie układu oddechowego. To może prowadzić do zaostrzenia tych chorób, do tego stopnia, że u niektórych pacjentów konieczna jest hospitalizacja.
Smog ma też destrukcyjny wpływ na układ sercowo-naczyniowy.
- Mogą się pojawić również problemy kardiologiczne. Pyły zawieszone PM2,5 i PM1 wnikają do krwioobiegu przez pęcherzyk płucny i to może prowadzić do wzrostu ciśnienia, zaostrzenia choroby wieńcowej, z udarem i zawałem włącznie - podkreśla dr Dąbrowiecki. Ekspert zaznacza, że to skutki krótkofalowe, jeszcze dłuższa jest lista konsekwencji, które następują z czasem.
- Dane WHO wskazują, że w przypadku populacji Polski każdy z nas żyje o 10 miesięcy krócej ze względu na to, że oddychamy zanieczyszczonym powietrzem. To jest bardzo niepokojące. To pokazuje, że to ewidentnie skraca długość naszego życia, co więcej ten długofalowy wpływ to również nowotworzenie, czyli na skutek oddychania zanieczyszczonym powietrzem pojawiają się nowotwory narządów miąższowych. Oczywiście numer jeden to nowotwory płuc, ale zagrożone są też mózg, wątroba, trzustka, pęcherz moczowy, prostata u mężczyzn, narządy rodne u kobiet - wyjaśnia dr Dąbrowiecki.
- Aktualnie uznajemy zanieczyszczenie powietrza jako czynnik rakotwórczy: pył zawieszony PM2,5, PM10, benzo(a)piren, czyli ta substancja, która wydostaje się z kominów ponad czterech milionów posesji w Polsce w sezonie smogowym - to jest kancerogen numer jeden - dodaje ekspert.
3. Jak uchronić się przed smogiem?
Dr Dąbrowiecki podkreśla, że nie jesteśmy bezbronni w walce ze smogiem. Skutecznym rozwiązaniem są maseczki z filtrem FFP2 na zewnątrz, a w pomieszczeniach - oczyszczacze powietrza.
- Jesteśmy już w pewnym stopniu przyzwyczajeni do noszenia maseczek, jeżeli założymy maseczki FFP2, to będziemy chronieni przed wirusami grypy, koronawirusem, ale również przed zanieczyszczonym powietrzem, czyli tymi najdrobniejszymi frakcjami PM2,5 i dzięki temu możemy pozostać aktywni na zewnątrz w momencie, kiedy jest nadmiar zanieczyszczeń. Dodatkowo, jeżeli chcemy iść na spacer, to wybierajmy nie główną arterię miasta, tylko pojedźmy do parku, do lasu, gdzie stężenie zanieczyszczeń jest znacznie niższe – radzi alergolog.
Lekarz przypomina, że na zanieczyszczenia jesteśmy narażeni nie tylko na zewnątrz, ale również w zamkniętych pomieszczeniach. - Większość tych cząstek niestety wnika do naszych domów. Jeżeli poziom zanieczyszczenia powietrza na zewnątrz trzykrotnie przekracza normę, to w domu to stężenie jest z reguły o połowę niższe, ale jednak istotnie wpływa na jakość naszego zdrowia. Jeśli chodzi o nasze domy, pracę to dobrym rozwiązaniem jest oczyszczacz powietrza, który na bieżąco usuwa zanieczyszczenia. Ważne, żeby oczyszczacz był dostosowany do wielkości pomieszczenia - zaznacza dr Dąbrowiecki.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
