Próba tężyczkowa – na czym polega i jak się do niej przygotować?
Próba tężyczkowa jest badaniem potwierdzającym rozpoznanie tężyczki. To element badania EMG, który polega na wbiciu igły do mięśnia i pomiarze jego aktywności elektrycznej. Dodatnia próba tężyczkowa pokazuje charakterystyczne zmiany umożliwiające rozpoznanie choroby. Próba ujemna wyklucza jej obecność. Jak się przygotować do próby tężyczkowej? Na czym polega badanie?
1. Co to jest próba tężyczkowa?
Próba tężyczkowa, nazywana także próbą ischemiczną, należy do badań wykonywanych w pracowni elektromiograficznej (EMG). To badanie diagnostyczne służące rozpoznaniu tężyczki. Należy do badań elektromiograficznych, to jest badających potencjały elektryczne w mięśniach i nerwach.
Polega na rozpoznaniu potencjału elektrostatycznego mięśni charakterystycznego dla tężyczki lub wykluczenia tej choroby. Tężyczka to choroba układu mięśniowego charakteryzująca się nadmierną pobudliwością nerwowo-mięśniową.
Wywołuje ją niedobór wapnia i magnezu w organizmie. Występuje w dwóch postaciach. To postać jawna i postać utajona.
Tężyczka w postaci jawnej objawia się charakterystycznymi napadami, które:
- rozpoczynają się od uczucia mrowienia w palcach i okolicach ust,
- następnie obejmują mięśnie twarzy, jak i rąk i nóg,
- przechodzą w silne, niemożliwe do opanowania skurcze.
W skrajnych przypadkach skurczom ulegają mięśnie krtani, co może uniemożliwić oddychanie i stanowi bezpośrednie zagrożenie życia. Napadom towarzyszą także objawy psychologiczne. Obserwuje się niepokój, stany lękowe czy silne pobudzenie.
Tężyczka w postaci utajonej objawia się w sposób zróżnicowany. Typowe są przewlekłe stany skurczów i bólu mięśni, jąkanie się, drżenia rąk, zaburzenia krążenia, a także zmęczenie, niepokój, trudności w utrzymaniu uwagi czy ataki paniki.
2. Na czym polega próba tężyczkowa?
Próba tężyczkowa jest badaniem przeprowadzanym w pozycji leżącej. Trwa około kwadransa. Na badanie EMG nie jest wymagane skierowanie od lekarza.
Na czym polega próba tężyczkowa? Na ramieniu (wokół mięśnia dwugłowego ramienia) założona jest opaska uciskowa (aby zatrzymać napływ krwi do ręki i wywołać zakwaszenie mięśnia), na nadgarstku opaska uziemiająca, a między kciukiem a palcem wskazującym elektroda igłowa (mięsień międzykostny I grzbietowy). To umożliwia zarejestrowanie potencjałów, które są charakterystyczne dla tężyczki.
Przez 10 minut mankiet do mierzenia ciśnienia jest pompowany. Pojawia się uczucie drętwienia ręki. W ostatnich 2 minutach wykonywane jest głębokie oddychanie (głębokie wdechy i wydechy). To tak zwana próba hiperwentylacyjna (próba hiperwentylacji), podczas której wywołuje się zasadowicę mięśni.
Po tym czasie zwolniony zostaje ucisk opaski. Po 5 minutach obserwacji elektroda zostaje usunięta. Po zwolnieniu ucisku obserwowane i rejestrowane są możliwe wieloiglicowe potencjały charakterystyczne dla tężyczki.
Lekarz odczytuje i interpretuje je, a tym samym rozpoznaje bądź wyklucza tężyczkę. Rozpoznanie potwierdzają spontaniczne, powtarzające się co najmniej minutę po aktywacji niedokrwieniem lub/i hiperwentylacją wyładowania wieloiglicowych potencjałów.
Czy próba tężyczkowa boli? Wprawdzie EMG wykorzystuje elektrodę igłową, wprowadzanie której może być niekomfortowe, jednak większość osób toleruje to dobrze (igła jest znacznie cieńsza niż igła do pobierania krwi). Po badaniu może się pojawić niewielki, szybko przemijający ból.
W diagnostyce tężyczki przeprowadzane są różne badania, nie tylko próba tężyczkowa. To na przykład badania laboratoryjne obejmujące oznaczenie stężenia magnezu, wapnia, potasu we krwi, poziom witaminy D3, ocena funkcji tarczycy, PTH-parathormon,
Wskazana jest także konsultacja endokrynologa (w celu wykluczenia tężyczki jawnej), kardiologa (w celu wykluczenia innych niż w przebiegu tężyczki zaburzeń rytmu serca) oraz neurologa.
3. Próba tężyczkowa - jak się przygotować?
Jak się przygotować do badania? Przed próbą tężyczkową na 7-10 dni należy odstawić wszelkie suplementy diety, zwłaszcza zawierające magnez, wapń i witaminę D. Bezpośrednio przed badaniem na skórę ramienia nie należy nakładać kremów, maści czy balsamów, olejków.
Aby uniknąć niepożądanych sytuacji, lekarz przeprowadzający badanie pyta pacjenta o skłonność do krwawień oraz aktualnie przyjmowane leki, zwłaszcza leki przeciwkrzepliwe (antykoagulany).
Pacjent powinien poinformować lekarza o wszelkich przebytych zabiegach czy urazach w obrębie kończyny górnej (przebyte złamania, przetoki, stan po mastektomii).
Przeciwwskazaniem do przeprowadzenia próby tężyczkowej jest przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych, ponieważ może to spowodować wystąpienie dużych siniaków oraz posiadanie kardiowertera. To defibrylator wszczepiany bezpośrednio do serca.
Urządzenie zapobiega zgonowi poprzez wysyłanie impulsów elektrycznych, kiedy zaczyna się atak arytmii. Jest stosowane u osób z ciężkimi chorobami serca.
Zobacz też:
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.