Sterydoterapia - terapia naprzemienna
Sterydy (steroidy) wykazują silne działanie przeciwzapalne. Dzięki temu używane są w leczeniu wielu poważnych chorób, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Kuracja sterydami powinna zawsze odbywać się na zalecenie i pod kontrolą lekarza. Ich przyjmowanie może bowiem wiązać się ze skutkami ubocznymi. Sterydy mają bardzo szerokie spektrum działania. Sprawdź, kiedy kuracja sterydami jest wskazana, a kiedy lepiej jej unikać.
Glikokortykosteroidy, zwane potocznie sterydami, to hormony produkowane przez korę nadnerczy. Nadnercza to jedne z najmniejszych narządów znajdujących się w organizmie człowieka i jednocześnie jedne z najistotniejszych. Odpowiadają one bowiem za produkcję hormonów, odgrywających kluczową rolę w prawidłowych przemianach białek, lipidów i węglowodanów oraz mających znaczący wpływ na gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu. Oprócz wymienionych wyżej funkcji kortykosterydy wykazują także działanie przeciwzapalne, przeciwalergiczne i immunosupresyjne.
1. Stosowanie sterydoterapii
W ostatnich latach coraz częściej lekarze sięgają po sterydy w walce z wieloma chorobami. Zarówno dla dermatologów, reumatologów, jak i alergologów i pulmonologów sterydy są w wielu przypadkach lekami ratującymi zdrowie i nierzadko życie chorych. Należy jednak pamiętać, że nie są to leki pozostające obojętne dla organizmu człowieka. Stosowane rozsądnie i w określonych, ściśle wymagających przypadkach, są bezpieczne.
Sterydoterapię rozpoczyna się zazwyczaj od wysokich dawek uderzeniowych i stopniowo obniża się, schodząc do dawki minimalnej, którą można utrzymywać przez dłuższy czas. W ostatnich latach coraz częściej stosuje się tzw. terapię naprzemienną. Polega ona na stosowaniu sterydów w postaci maści naprzemiennie z emolientami, czyli preparatami obojętnymi opartymi na substancji zwanej bazą. Emolienty zapewniają skórze prawidłowe nawilżenie, natłuszczenie, łagodzą podrażnienia oraz zaczerwienienia. Ponadto zabezpieczają skórę, a właściwie jej warstwę hydrolipidową przed nadmierną utratą wody z organizmu.
2. Terapia naprzemienna
W przypadku atopowego zapalenia skóry wykazano, że stosowanie emolientów (preparatów nawilżających i natłuszczających skórę) w trakcie leczenia zaostrzeń przyczynia się do szybszego ustępowania objawów chorobowych oraz pozwala na redukcję ilości aplikowanych na skórę miejscowych preparatów kortykosteroidowych. Właściwa i systematyczna pielęgnacja pozwala na odtworzenie i wzmocnienie prawidłowego funkcjonowania bariery skórnej. Działania emolientów są wielokierunkowe: uzupełniają składniki cementu międzykomórkowego (ceramidy, estry cholesterolu), przywracają skórze prawidłowe nawilżenie (ceramidy, cholesterol, kwas hialuronowy, glikol propylenowy), przyspieszają gojenie (fitosfingozyna), wygładzają naskórek (dimetikon) oraz zwiększają efektywność kortykoterapii miejscowej.
Emolienty powinny być stosowane przynajmniej trzy razy dziennie, a w zależności od stanu klinicznego częściej, gdyż maksymalny czas ich działania wynosi 6 godz. Kremy i maści należy nakładać czystymi rękami. Należy utrzymywać co najmniej półgodzinną przerwę pomiędzy nałożonym emolientem a sterydem miejscowym (najpierw emolient, pół godziny, później steryd), aby zapobiec rozpuszczeniu steroidu lub jego rozprzestrzenieniu się na niezajęte okolice skóry. Przed nałożeniem należy rozgrzać emolient w rękach, aby był łatwiejszy w aplikacji. W terapii przerywanej (naprzemiennej) dostępnych jest kilka schematów postępowania:
- Stosowanie sterydów, co drugi dzień, naprzemiennie z emolientami (czyli jednego dnia steryd, drugiego emolient).
- Stosowanie sterydów przez kolejne trzy dni, a przez następne trzy dni stosowanie emolientów.
- W przypadku stosowania silnych sterydów prawidłowym schematem postępowania jest zastosowanie sterydu trzy razy w odstępach 12-godzinnych raz w tygodniu, a przez następne dni tygodnia smarowanie się preparatami obojętnymi.
- Terapia tzw. weekendowa polega natomiast na stosowaniu sterydu dwa razy w tygodniu, dzień po dniu, a przez resztę dni na smarowaniu skóry emolientami.
- Stosowanie tego samego dnia sterydu i emolientu ma zastosowanie w przypadku bardzo suchej skóry, której prawidłowe nawilżenie i natłuszczenie jest niezwykle istotne w prawidłowym przebiegu leczenia.
Uważa się, że jeśli skóra jest sucha i podatna na podrażnienia, powinno się wdrożyć schemat podany w punkcie pierwszym, aby optymalnie zrównoważyć działanie sterydów przez nawilżenie skóry emolientami.
3. Wpływ sterydoterapii na organizm ludzki
Sterydoterapia ma ogromny wpływ na nasz organizm. Kortykosteroidy działają na czynność wielu narządów, wpływając na przebieg reakcji odpornościowych. Ponadto poprzez szereg działań powodują podniesienie poziomu glukozy we krwi, wstrzymują syntezę białek w organizmie oraz nasilają ich rozkład, co odbija się na sile mięśniowej oraz odporności organizmu na wszelkie infekcje. Przez niekorzystny wpływ na wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego i nasilenie wydalania go z moczem wywołują zaburzenia w układzie kostnym, sprzyjając tym samym złamaniom oraz przyspieszając proces osteoporozy. Zatrzymują w organizmie sód, co sprzyja powstawaniu obrzęków. Pomimo szeregu niekorzystnych działań, stosowanie glikokortykosterydów niesie ze sobą wiele korzyści. Przede wszystkim wykazują one silne działanie przeciwzapalne, modulują odczyny immunologiczne, co w konsekwencji prowadzi do hamowania rozwoju chorób z autoagresji.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.