Syllogomania – przyczyny, objawy i leczenie
Syllogomania to zaburzenie psychiczne, którego istotą jest nabywanie, gromadzenie oraz trudności w pozbywaniu się niepotrzebnych przedmiotów. Tym samym głównym objawem problemu jest obsesyjne kolekcjonowanie niepotrzebnych przedmiotów, zwykle bezwartościowych. To choroba, a nie dziwactwo czy świadome kolekcjonerstwo. Co warto wiedzieć?
1. Co to jest syllogomania?
Syllogomania, inaczej zespół zbieractwa, patologiczne zbieractwo (ang. compulsive hoarding), to zarówno gromadzenie, jak i trudności z pozbywaniem się rzeczy, które są nieużyteczne bądź mają nikłą wartość.
W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 przypisuje się ją do kategorii F63: zaburzenie nawyków i popędów. W większości (około 80%) problem dotyka kobiety.
Zbieractwo jest chorobą: nie dziwactwem czy świadomym kolekcjonerstwem. To przewlekłe trudności w pozbywaniu się lub dzieleniu się posiadanymi rzeczami, niezależnie od ich użyteczności i wartości.
Trudności związane z ich gromadzeniem skutkują akumulacją dużej liczby przedmiotów, które zajmują przestrzeń życiową. Szczególną odmianą syllogomanii jest przygarnianie zwierząt, zwłaszcza bezdomnych psów i kotów, pomimo braku warunków mieszkaniowych i środków na ich utrzymanie.
2. Objawy syllogomania
Objawy syllogomanii są różnorodne. Osoby nią dotknięt:
- kupują artykuły w ilości, która nie jest możliwa do wykorzystania (artykuły spożywcze, środki czystości, kosmetyki),
- nie wyrzucają przedmiotów zbędnych, zepsutych, niepraktycznych (odzieży, butów, sprzętów, akcesoriów). Gromadzą niepotrzebne rzeczy, które nigdy do niczego się nikomu nie przydadzą,
- kupują rzeczy przydatne, ale ich nie wykorzystują. Odkładają na kiedyś, na czarną godziną bądź dobrą okazję,
- boją się wyrzucać rzeczy z obawy, że kiedyś okażą się ważne, a także potrzebne (także innym),
- gromadzą wszystko, co tylko się da. Często są to także ulotki reklamowe czy gazety, puszki i puste butelki, opakowania po kosmetykach czy żywności (np. kubeczki po jogurtach i serkach), czyli rzeczy powszechnie uznawane za śmieci,
- są emocjonalnie przywiązani do starych rzeczy.
Osoby, które borykają się z przymusem patologicznego zbieractwa, mają najczęściej przesadne poczucie odpowiedzialności, sztywno trzymają się wyuczonych reakcji i nawyków myślowych, nie są elastyczne i zdolne do podejmowania szybkich decyzji Często również mają skłonności do perfekcjonizmu. U zbieraczy często współwystępują depresja i zaburzenia lękowe.
3. Przyczyny syllogomanii
Przyczyny zespołu zbieractwa nie są do końca zgłębione i wyjaśnione. Badania wskazują na połączenie różnych uwarunkowań: genetycznych, osobowościowych, chorobowych i środowiskowych.
Według badaczy problemu na syllogomanię najbardziej narażone są osoby, które były zaniedbywane w dzieciństwie, nie miały poczucia bezpieczeństwa i oparcia w bliskich lub przeżyły szczególną utratę. Zdarza się, że zbieractwo wynika z doświadczenia skrajnego ubóstwa materialnego lub emocjonalnego.
Zaburzenie najczęściej uruchamia się w dorosłości wskutek traumatycznego przeżycia: rozwodu, utraty pracy, śmierci bliskiej osoby. Geneza zespołu zbieractwa wiąże się więc z niedostatkiem bądź traumatycznym doświadczeniem utraty ważnego obiektu.
Syllogomania to również forma unikania konfrontacji z lękiem przed podejmowaniem decyzji, co jest konsekwencją emocjonalnych reakcji, które są wyuczone i powiązane z błędnymi przekonaniami dotyczącymi rzeczy i ich posiadania.
Z punktu widzenia neurobiologii zbieractwo może być wynikiem uszkodzenia lub odmiennego funkcjonowania przedniej części kory mózgowej. Warto wiedzieć, że może to ono wtórne do schorzeń somatycznych.
4. Leczenie zespołu zbieractwa
Patologiczne zbieractwo jest szkodliwe, ponieważ prowadzi do ograniczenie przestrzeni życiowej osoby chorej, a także dezorganizacji życia społecznego i zawodowego lub obniżenie ich poziomu. Tracąc kontrolę nad swoim nałogiem, zbieracz może łamać podstawowe zasady sanitarne. W ekstremalnych przypadkach stanowi zagrożenie dla siebie i otoczenia.
Kiedy nie pomaga perswazja, a pomoc sprzątnięcia jest odczuwana jako odbieranie nie tylko rzeczy, ale również spokoju i poczucia bezpieczeństwa, należy podjąć terapię.
Syllogomania leczona jest farmakologicznie w połączeniu z psychoterapią wykorzystującą techniki poznawczo-behawioralne, która ma uświadomić choremu problem. Leczenie farmakologiczne w pierwszym rzędzie polega na podawaniu leków serotoninergicznych.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.