Atetoza - objawy, rozpoznanie, leczenie

Atetoza, nazywana również ruchami atetotycznymi, jest zaburzeniem neurologicznym. Objawia się niezależnymi od woli, powolnymi ruchami kończyn, prowadzącymi do nienaturalnego ułożenia ciała. Ruchy atetotyczne są następstwem uszkodzenia układu pozapiramidowego. W przeszłości atetoza była nazywana chorobą Hammonda.

1. Czym jest atetoza?

Atetoza to zaburzenie neurologiczne, z szeregu zaburzeń ruchowych i ruchów mimowolnych. U osób zmagających się atetozą można zaobserwować powolne, mimowolne ruchy, które pojawiają się w obrębie dystalnych części kończyn. Przypadłość często jest wynikiem komplikacji okołoporodowych (niedotlenienia) lub chorób genetycznych. Zaburzenie neurologiczne zostało opisane po raz pierwszy w 1871 roku przez amerykańskiego neurologa, Williama Alexandra Hammonda.

2. Układ piramidowy oraz układ pozapiramidowy

Zarówno układ piramidowy, jak i układ pozapiramidowy (nazywany również układem podkorowym bądź prążkowiowym) odpowiadają za wykonywanie czynności ruchowych. Układ piramidowy jest odpowiedzialny za wykonywanie czynności zależnych od naszej woli, czynności wymagających skupienia (np. nauka jazdy na rowerze, nauka pływania).

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

Układ pozapiramidowy odpowiada za ruchy, które przebiegają w sposób zautomatyzowany. Automatyzuje również ruchy, które wcześniej były pod kontrolą układu piramidowego. Ponadto, układ podkorowy odpowiada za regulowanie napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych.

Gdy dochodzi do uszkodzenia układu pozapiramidowego, organizm przestaje regulować napięcie mięśni szkieletowych. U chorych można zaobserwować pojawienie się ruchów mimowolnych. Wśród nich możemy wyróżnić następujące:

• ruchy choreatyczne (pląsawicze),
• ruchy torsyjne,
• ruchy baliczne,
• ruchy ateotyczne,
• zrywania mięśniowe,
• tiki,
• drżenie

Dysfunkcje układu pozapiramidowego często powiązane są z następującymi schorzeniami:

• chorobą Parkinsona,
• parkinzonizmem,
• atetozą,
• pląsawicą Huntingtona,
• tikami,
• balizmem,
• hemibalizmem

3. Przyczyny atetozy

Atetoza, która często uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie, związana jest z uszkodzeniami ważnych struktur układu pozapiramidowego (torebki wewnętrznej, móżdżku lub jąder podstawnych).

Oto niektóre z przyczyn atetozy:

• udar mózgu,
• choroba Wilsona,
• mózgowe porażenie dziecięce,
• żółtaczka jąder podkorowych u noworodków,
• choroba Huntingtona,
• guz mózgu,
• niedotlenienie w okresie okołoporodowym,
• infekcja ośrodkowego układu nerwowego

4. Objawy atetozy

A chorych na atetozę zaobserwować możemy przede wszystkim występowanie nienaturalnych, niezależnych od woli ruchów. Ruchy atetotyczne, określane przez lekarzy również jako „wężowate” lub „robaczkowe”, wywołane są nieprawidłowym funkcjonowaniem układu pozapiramidowego. Powolne, wijące ruchy (najczęściej palców i przedramion) występują często u osób chorych na mózgowe porażenie dziecięce.

Zdarza się, że objawy atetozy można zaobserwować również w obrębie palców stóp, okolic twarzy, szyi, a nawet języka. Ruchów atetotycznych nie można kontrolować, ani powstrzymać. Warto wspomnieć również o tym, że atetoza nasila się w momencie wykonywania ruchów, zanika natomiast dopiero w trakcie snu. W trakcie napadów głowa chorego może poruszać się na boki, do góry, a także do przodu.

Chorzy na atetozę zmagają się z ogromnymi trudnościami, ponieważ zaburzenie znacząco wpływa na ich codzienne funkcjonowanie. Nie są w stanie samodzielnie utrzymać talerza czy kubka. Mycie zębów także staje się niemożliwe, ze względu na spore trudności z wykonywaniem skoordynowanych, celowych ruchów.

Do objawów zaburzenia zaliczyć możemy również niekontrolowane zginanie stawów.

5. Rozpoznanie

Atetoza nie jest jednostką chorobową, a objawem innego schorzenia. Co za tym idzie, pacjent, u którego lekarz stwierdzi występowanie ruchów mimowolnych, powinien zostać poddany szczegółowym badaniom.

Tylko w ten sposób będzie można odnaleźć przyczynę atetozy. Zwykle wykonywane są badania laboratoryjne, tomografia głowy, a także rezonans magnetyczny. Istotną rolę odgrywają również badania genetyczne (to dzięki nim można potwierdzić występowanie niektórych chorób, m.in. Huntingtona).

Zdarza się również, że rozpoznanie następuje znacznie wcześniej. Atetoza występuje u małych pacjentów, chorych na mózgowe porażenie dziecięce, a także u osób zmagających się z pląsawicą Huntingtona.

6. Leczenie

Mózgowe porażenie dziecięce (MPD, łac. paralysis cerebralis infantum) jest zespołem objawów, które powodują niepostępujące, jednak trwałe uszkodzenia w mózgu. W tym przypadku leczenie farmakologiczne nie jest wystarczające. Chorzy przez wiele lat poddawani są kompleksowej rehabilitacji (metoda Domana, metoda Vojty). Lekarze zalecają również ćwiczenia w wodzie, hipoterapię, a także użycie skafandrów kosmicznych.

Osoby borykające się z innymi jednostkami chorobowymi leczy się przy użyciu farmakologii. Przy atetozie wskazane jest podawanie diazepamu, haloperidolu czy tetrabenazyny.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.