Hipoglikemia reaktywna – objawy, przyczyny i leczenie
Hipoglikemia reaktywna to niedocukrzenie, które pojawia się od 3 do 5 godzin po jedzeniu. Zbyt niski poziom cukru we krwi pojawia się u osób, które nie chorują ą na cukrzycę. Jakie są tego przyczyny? Czym objawia się niski cukier? Na czym polega diagnostyka i leczenie?
1. Co to jest hipoglikemia reaktywna?
Hipoglikemia reaktywna, inaczej hipoglikemia poposiłkowa, to zaburzenie gospodarki węglowodanowej, które polega na obniżeniu poziomu cukru we krwi w ciągu kilku godzin po posiłku (od 3 do 5). Dotyczy osób, które nie chorują na cukrzycę.
Hipoglikemię rozpoznaje się, kiedy stężenie glukozy we krwi, czyli glikemia, wynosi poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l), niezależnie od występowania objawów. Aby rozpoznać hipoglikemię reaktywną, konieczne jest:
- obniżenie stężenia glukozy we krwi,
- występowanie objawów niedocukrzenia kilka godzin po jedzeniu u osoby niechorującej na cukrzycę,
- ustępowanie dolegliwości po spożyciu kolejnego posiłku.
2. Przyczyny hipoglikemii reaktywnej
Mechanizm odpowiedzialny za pojawienie się hipoglikemii reaktywnej nie został poznany. Najczęściej nie udaje się też ustalić przyczyny obniżenia poziomu cukru we krwi po posiłku. Wiadomo, że hipoglikemia poposiłkowa może pojawiać się u osób zmagających się ze stanem przedcukrzycowym w sytuacji nadmiernego wydzielania lub oporności na insulinę oraz pacjentów po operacjach przewodu pokarmowego.
Głównym powodem zaburzenia jest zbyt duży wyrzut insuliny po posiłku bogatym w węglowodany proste, który może sugerować hiperinsulinemię, zwiększoną wrażliwość tkanek na insulinę lub nieprawidłowe działanie hormonów przeciwstawnych (np. glukagonu).
Najczęstszą przyczyną wczesnej hipoglikemii reaktywnej jest nieprawidłowa glikemia na czczo i nieprawidłowa tolerancją glukozy, ale i zbyt szybkie opróżnianie żołądka. Wówczas dochodzi do nadmiernego wchłaniania glukozy w przewodzie pokarmowym, w konsekwencji wzrasta poziom cukru we krwi, co pobudza komórki β trzustki do produkcji insuliny.
Spadek glikemii może być również konsekwencją nieprawidłowego działania innych czynników odpowiedzialnych za regulację gospodarki węglowodanowej w organizmie. Ponadto specjaliści są zdania, na zaburzenia gospodarki węglowodanowej organizmu największy wpływ ma:
- niehigieniczny tryb życia, przewlekły stres, nadmierna emocjonalność, stany lękowe,
- nieodpowiednia, źle zbilansowana dieta zasobna w produkty bogate w cukry proste oraz nieregularne spożywanie posiłków,
- mała aktywność fizyczna,
Nie bez znaczenia jest glukozuria nerkowa, to jest obecność cukru w moczu. Przyczyną patologii jest uszkodzenie kanalików nerkowych, zmiany hormonalne lub działanie leków.
3. Objawy hipoglikemii reaktywnej
Hipoglikemia reaktywna może przebiegać różnie w zależności od poziomu glikemii, czasu trwania niedocukrzenia czy stanu zdrowia. Symptomem hipoglikemii reaktywnej są objawy, które są spowodowane pobudzeniem układu współczulnego jest:
- niepokój,
- drżenie rąk,
- wzmożona potliwość,
- nerwowość,
- kołatanie serca,
- wzrost ciśnienia tętniczego.
W sytuacji, gdy poziom glukozy we krwi utrzymuje się na niskim poziomie, pojawiają się symptomy związane z niedoborem glukozy w ośrodkowym układzie nerwowym. Obserwuje się zaburzenia orientacji, mowy, pamięci i koncentracji, splątanie, upośledzenie ostrości widzenia. Pojawia się ryzyko utraty przytomności.
Długofalowo u chorego może nastąpić zwiększenie masy ciała przez częstsze spożywanie zbyt obfitych posiłków i związane z tym nadmierne wydzielanie insuliny, zaburzenia funkcji poznawczych, stany zapalne i rozwój chorób sercowo-naczyniowych.
4. Diagnostyka i leczenie
Diagnostyka hipoglikemii poposiłkowej obejmuje wywiad lekarski oraz wyniki badań laboratoryjnych, które potwierdzają zaburzenia gospodarki cukrowej. To:
- doustny test tolerancji glukozy, czyli OGTT, które polega na pobraniu próbki krwi na czczo (celem jest oznaczenie glikemii na czczo), wypiciu roztworu glukozy i ponownym pobraniu krwi po upływie 180 minut (celem ustalenia stężenia glukozy po obciążeniu),
- posiłek testowy,
- badanie poziomu insuliny we krwi.
Leczenie hipoglikemii reaktywnej obejmuje przestrzeganie zasad diety o niskim indeksie glikemicznym (IG), która ma pozytywny wpływ na stężenie glukozy i insuliny. Najlepszym pomysłem jest realizowanie spersonalizowanego jadłospisu ułożonego przez dietetyka.
Leczeniem z wyboru są odpowiednio zbilansowane i regularne posiłki, a także kontrola masy ciała oraz wysiłek fizyczny. Gdy zmiana sposobu żywienia nie zapobiega hipoglikemii reaktywnej, możliwe jest zastosowanie leków przeciwcukrzycowych.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.