Jedna trzecia ozdrowieńców będzie cierpieć z powodu long COVID. Dr Chudzik potwierdza: Skala problemu jest ogromna
Obserwacje przeprowadzone na grupie ponad 270 000 osób określanych jako ozdrowieńcy ujawniło, że co trzeci z nich zmagał się z long COVID. Dr Michał Chudzik z Kliniki Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, który na co dzień zajmuje się leczeniem powikłań po COVID-19 przyznaje, że te liczby są imponująco duże.
1. Long COVID – skala problemu
Badanie brytyjskich naukowców z University of Oxford, Oxford Health Biomedical Research Center (BRC) i National Institute for Health Research (NIHR) warte jest uwagi przede wszystkim ze względu na liczną grupę badawczą. Naukowcy przeanalizowali dokumentację medyczną 81 milionów pacjentów, w tym 273 618 osób, które przeszły COVID-19. U tej grupy oszacowano ryzyko wystąpienia długotrwałych cech COVID w ciągu 6 miesięcy od rozpoznania COVID-19.
Porównano ryzyko długotrwałych symptomów COVID w różnych grupach w populacji, a także zestawiono je z ryzykiem wystąpienia powikłań po grypie.
Co skłoniło badaczy do podjęcia tego tematu? "Do tej pory brakowało solidnych szacunków dotyczących częstości występowania i współwystępowania długotrwałych symptomów COVID, ich związku z wiekiem, płcią lub ciężkością zakażenia oraz stopnia, w jakim są one specyficzne dla COVID-19. Celem opracowania jest rozwiązanie tych problemów" – argumentują autorzy.
Obserwacje doprowadziły naukowców do kilku istotnych wniosków. Przede wszystkim 1 na 3 pacjentów (37 proc. z nich) ma co najmniej jeden symptom long COVID pomiędzy 3. a 6. miesiącem od zakażenia.
- My do tej pory szacowaliśmy, że problem long COVID dotyka 10-20 proc. pacjentów, którzy przeszli infekcję. To badanie wskazuje znacznie większe liczby, niż jakiekolwiek, które ukazało się do tej pory w przestrzeni medycznej. Aczkolwiek my też obserwujemy, że fala pacjentów z long COVID zwiększa się i te pierwsze dane mówiące o maksymalnie 20 procentach mogą być zaniżone. Tych pacjentów może być dużo więcej – podkreśla w rozmowie z WP abcZdrowie dr Michał Chudzik z Kliniki Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.
Zdaniem eksperta, nawet zaniżając statystyki do 15 proc. pacjentów cierpiących z powodu long COVID, musimy liczyć się z niespodziewanie dużymi liczbami.
- Musimy przyjąć tę naszą statystykę, czyli, że long COVID dotyka te 15 proc. Ponieważ nie wiadomo, ile osób faktycznie przechorowało, my zazwyczaj mnożymy te liczby zakażeń przez 3. Przychodzą do mnie pacjenci, którzy nie mieli robionych testów i przyznają, że mieli kiedyś objawy przypominające COVID. Teraz zgłaszają się do mnie, bo znacznie większym problemem, niż domowy przebieg infekcji jest dla nich long COVID – tłumaczy dr Chudzik.
Badanie ujawniło również, że podobne objawy, które przypisujemy long COVID, pojawiają się także jako powikłania po grypie. Z tą różnicą, że powikłań po infekcji SARS-CoV-2 było niemal o połowę więcej. Ta obserwacja przeczy spekulacjom, jakoby COVID można było jakkolwiek porównać do sezonowej grypy.
- To nie jest zaskakujące, bo wszystkie powikłania, które widzimy, np. zapalenie mięśnia sercowego, mają również osoby po grypie. Jednak na przestrzeni 25 lat pracy jako kardiolog, takich chorych widziałem kilkunastu. A po półtora roku pandemii mamy ich prawie 100 – tłumaczy ekspert.
2. Jakie dolegliwości pojawiają się najczęściej?
Badacze skupili się na 9 objawach, najczęściej przewijających się wśród pacjentów z long COVID. Jednocześnie naukowcy przyznają, że to ograniczenie się do 9 (spośród, co wykazały inne badania, aż 200 możliwych symptomów postcovidowych) jest poważnym ograniczeniem badania. W efekcie można podejrzewać wyniki badania o pewne niedoszacowanie.
Wśród najczęstszych dolegliwości na jakie uskarżali się ozdrowieńcy, były problemy z oddychaniem (8 proc.), bóle w klatce piersiowej (6 proc.), bóle brzucha (8 proc.), zmęczenie (6 proc.) i bóle głowy (5 proc.). Pierwsze miejsce zajmowała jednak depresja i uczucie niepokoju – na tę dolegliwość uskarżało się aż 15 proc. badanych.
Zdaniem dra Chudzika odniesienie tej dolegliwości do long COVID nie jest łatwe w interpretacji.
- W tej grupie na pewno są osoby, które mają depresję, ale to też może być nadinterpretowane. Jednym z głównych objawów depresji jest faktycznie poczucie zmęczenia, niechęci, osłabienia, a rzeczywiście aż ponad połowa pacjentów z long COVID ma takie dolegliwości. Często chory, który je zgłasza, przechodzi szereg badań nieujawniających żadnych nieprawidłowości. Na końcu jest więc wysyłany do psychiatry. I rozpoznanie depresji pada. Może być tak, że po prostu mało wiemy o COVID i nie potrafimy zbadać, dlaczego pacjent czuje zmęczenie – tłumaczy ekspert.
3. Kto jest narażony na long COVID?
Badanie potwierdziło to, co wiemy od dawna – na wystąpienie syndromu long COVID ma wpływ ciężkość przebiegu infekcji, a także wiek.
- To jest wynik także naszych obserwacji – jeśli ktoś ciężko chorował, był w szpitalu albo miał ciężki domowy przebieg z dusznością, bardzo dużym osłabieniem, spadkami saturacji, to na 90 proc. będzie miał long COVID. Lekki przebieg to dwa razy mniej, dotyczy około 40 proc. chorych – potwierdza dr Chudzik.
Jednocześnie podkreśla, że dwukrotnie niższe ryzyko pojawienia się long COVID u ozdrowieńców, którzy chorobę przeszli lekko, wcale nie jest powodem do radości.
- Można się pocieszać, że to jest dwa razy mniej, aczkolwiek i tak jest to dużo, bo pamiętajmy, że przebieg szpitalny i ciężki to ok. 20 proc. chorych, a 80 proc. – lekki, domowy. Może się więc okazać, że procentowo to mniej, ale patrząc na liczby chorych – to naprawdę ogromna grupa – przekonuje ekspert.
Badacze z Oxford University zaobserwowali również, że pewne różnice w doznawanych objawach są zależne od wieku i płci.
Seniorzy oraz mężczyźni mieli więcej trudności z oddychaniem i częściej skarżyli się na problemy poznawcze, podczas gdy młodzi ludzie i kobiety częściej doświadczali bólów głowy, bólu brzucha oraz skarżyli się na poczucie lęku lub depresję.
Mgła mózgowa czy zmęczenie to – jak wynika z badania – problem dotykający częściej pacjentów wymagających hospitalizacji, ale z kolei osoby z umiarkowanym czy lekkim przebiegiem infekcji częściej skarżyły się na ból głowy, niż pacjenci wymagający leczenia szpitalnego.
4. Long COVID może pojawić się nawet rok po zakażeniu
"Wyniki potwierdzają, że znaczna część osób w każdym wieku może być dotknięta szeregiem objawów i trudności w ciągu sześciu miesięcy po zakażeniu COVID-19" – powiedział dr Max Taquet, pracownik NIHR i autor badania.
Jednak zdaniem dra Chudzika powikłania po infekcji mogą pojawić się nawet dużo później.
- Zdarzają się późne powikłania zakrzepowe – wiele miesięcy po przechorowaniu COVID-19 obserwujemy zakrzepicę w tętnicach płucnych czy zakrzepicę kończyn dolnych. I tutaj znów trudno powiedzieć, czy to zbieg okoliczności, czy bezpośredni wpływ COVID. Ale takich chorych mamy sporo – to osoby młode, bez czynników ryzyka choroby zakrzepowej. Krótko mówiąc, chory w takim oknie czasowym jednego roku od zachorowania na COVID musi taką uważność zachować – alarmuje ekspert.
Dodaje również, że zdarza się, iż powikłania są znacznie bardziej poważne, niż uczucie zmęczenia czy bóle brzucha.
- Są pojedyncze osoby, u których dochodzi nawet do odmy opłucnowej. Miałem taką pacjentkę, która lekko przeszła COVID jesienią, pięć miesięcy później duszność, nawracające infekcje. Lekarz rodzinny uważnie osłuchał pacjentkę i rozpoznał, że w jednym płucu nie ma przepływu powietrza. Pilne skierowano ją na badania i na oddział torakochirurgii, by założyć drenaż opłucnowy. Tak więc nie wolno lekceważyć objawów, które pojawiają się nie tylko 3 miesiące, ale nawet do roku po przechorowaniu COVID-19 – apeluje dr Chudzik.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.
