Makrosomia płodu - przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie, zagrożenia
Makrosomia płodu (hipertrofia wewnątrzmaciczna) to zbyt duża masa płodu w stosunku do wieku ciąży. Stan ten może być niebezpieczny zarówno dla matki, jak i dziecka. Z tego względu makrosomia stanowi jedno ze wskazań do wykonania cesarskiego cięcia. Czym grozi makrosomia płodu?
1. Co to jest makrosomia płodu?
Makrosomia płodu (hipertrofia wewnątrzmaciczna) to nadmierna masa dziecka w stosunku do wieku ciążowego. Waga płodu mierzona jest za pomocą siatek centylowych, na makrosomię wskazuje masa przekraczająca 90. centyl dla odpowiedniej płci i etapu rozwoju.
Waga dzieci z makrosomią płodu:
- powyżej 4000 g - makrosomia pierwszego stopnia,
- powyżej 4500 g - makrosomia drugiego stopnia,
- powyżej 5000 g - makrosomia trzeciego stopnia.
Hipertrofia wewnątrzmaciczna dzieli się na makrosomię asymetryczną i symetryczną. Pierwsza występuje u potomstwa kobiet, chorujących na cukrzycę, natomiast makrosomia symetryczna dotyka dzieci matek bez problemów z poziomem glukozy we krwi.
2. Częstotliwość występowania makrosomii płodu
W populacji ogólnej około 6-14,5% noworodków waży więcej niż 4 kg, a zaledwie 0,1% powyżej 5 kg. Zwykle są to dzieci osób chorych na cukrzycę (25-60%), ryzyko zwiększa również otyłość, co jest szczególnie widoczne w krajach rozwiniętych.
Problem makrosomii maleje wraz ze wzrostem skuteczności opieki medycznej w przypadku pacjentek z cukrzycą typu I i II, a także cukrzycą ciążową.
3. Przyczyny występowania makrosomii płodu
Przyczyny występowania hipertrofii nie zostały odkryte, ale wskazano czynniki, zwiększające ryzyko nadmiernego wzrostu masy płodu. Wiele z nich ma bezpośredni związek ze stanem zdrowia matki:
- cukrzyca I stopnia,
- cukrzyca II stopnia,
- cukrzyca ciążowa,
- nadciśnienie tętnicze w czasie ciąży,
- otyłość matki,
- ciąża po 45. roku życia,
- poprzedni poród płodu z makrosomią,
- wielorodztwo,
- płeć męska noworodka,
- zaburzenia natury genetycznej (np. zespół Beckwitha-Wiedemanna),
- poród po terminie.
4. Objawy makrosomii płodu
- zwiększona ilość tkanki tłuszczowej pod skórą,
- mniejsza główka w stosunku do obwodu brzucha u noworodka,
- przerost narządów wewnętrznych (oprócz płuc, nerek i mózgu),
- żywoczerwone zabarwienie skóry,
- owłosienie małżowin usznych,
- niedojrzałość układu nerwowego,
- obniżony poziom glukozy, magnezu oraz wapnia we krwi.
- przerost wysepek trzustkowych,
- niedojrzałość płuc (co wpływa na wzrost ryzyka zaburzeń oddychania u noworodka).
5. Diagnostyka i leczenie makrosomii płodu
Makrosomia płodu najczęściej rozpoznawana jest w trakcie rutynowego badania USG, choć w niektórych przypadkach dopiero na sali porodowej, po narodzinach dziecka.
Wówczas lekarz sprawdza masę noworodka i porównuje ją z normami dla danej płci i wieku. Hipertrofia wewnątrzmaciczna płodu zdiagnozowana w trakcie USG pozwala na zmniejszenie kaloryczności diety oraz wprowadzenie aktywności fizycznej, odpowiedniej dla wieku ciąży.
Dodatkowo w przypadku cukrzycy konieczne jest stałe kontrolowanie glikemii. Makrosomia rozpoznana w zaawansowanej ciąży jest wskazaniem do cesarskiego cięcia. Poród siłami natury mógłby stanowić zagrożenie dla życia matki.
6. Zagrożenia
Makrosomia płodu jest niebezpieczna zarówna dla matki, jak i dziecka. W trakcie porodu naturalnego istnieje ryzyko wystąpienia komplikacji, takich jak:
- długi czas trwania porodu,
- krwotok,
- uszkodzenie kanału rodnego,
- zatrzymanie akcji porodowej,
- zakażenie połogowe.
Dodatkowo może dojść do urazu u dziecka, na przykład złamania obojczyka lub zwichnięcia barku. Istnieje również ryzyko poważniejszych powikłań, dotyczących uszkodzenia nerwu twarzowego, a nawet niedotlenienia.
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.