Niskie ciśnienie w ciąży – przyczyny i objawy. Czy to niebezpieczne?

Niskie ciśnienie w ciąży to najczęściej stan naturalny, niestwarzający zagrożenia dla zdrowia dziecka. U przyszłych mam średnia wartość tętniczego ciśnienia krwi spada o 10 mm Hg. Jednocześnie patologicznie obniżone jest stanem stwarzającym zagrożenie. Czym grozi niskie ciśnienie? Z pewnością może prowadzić do omdlenia i upadku, co może być niebezpieczne zarówno dla matki, jak i dziecka. Ponadto bardzo niskie ciśnienie krwi może być przyczyną słabego zaopatrzenia tkanek i organów wewnętrznych w tlen oraz substancje odżywcze, a także zbyt małego przepływu krwi przez łożysko, co może skutkować niedotlenieniem płodu.

Za prawidłowe ciśnienie krwi uważa się wartość pomiędzy 120–129 mmHg (skurczowe) i 80–84 mmHg (rozkurczowe). Zatem jakie jest niskie ciśnienie? Hipotonia, zwana też hipotensją, oznacza niedociśnienie tętnicze krwi. Za zbyt niskie ciśnienie tętnicze uznaje się wartość ciśnienia skurczowego na poziomie 90 mm Hg i poniżej, a ciśnienia rozkurczowego – 60 mm Hg i mniej.

Dlaczego ciąża wpływa na ciśnienie krwi? W organizmie ciężarnej kobiety, pod wpływem działania hormonów, zachodzi wiele zmian. Dużą rolę odgrywa wzrost wydzielania progesteronu, co przekłada się na działanie układu krążenia, bezpośrednio oddziałując na ściany naczyń krwionośnych.

U ciężarnej w układzie sercowo-naczyniowym obserwuje się:

• wzrost objętości krwi tłoczonej przez naczynia krwionośne,
• znaczne zwiększenie objętości osocza, co wpływa na zmniejszenie stężenia hemoglobiny i fizjologiczną niedokrwistość,
• zwiększenie wchłaniania sodu oraz wody, co skutkuje wzrostem objętości krwi w naczyniach,
• spadek oporu w krwionośnych naczyniach obwodowych,
• spadek ciśnienia tętniczego krwi.

Choć zmiany pojawiają się już w I trymestrze ciąży, ich największe nasilenie przypada na trymestr II. Właśnie wtedy spadek ciśnienia tętniczego jest największy i najbardziej odczuwalny (dzieje się tak między 12. a 26 tygodniem ciąży). W kolejnych tygodniach ciśnienie powoli wzrasta aż do 36 tygodnia i powraca do wartości sprzed ciąży. Pozostaje na względnie podobnym poziomie do chwili porodu.

Jakie są inne przyczyny zbyt niskiego ciśnienia w ciąży? Z pewnością jest to odwodnienie. Bardzo ważne jest przyjmowanie odpowiedniej ilości wody (minimum 2 litry dziennie) oraz unikanie sytuacji, w których może dojść do nadmiernej utraty wody przez organizm (np. przegrzanie, długie stanie, wyczerpująca praca fizyczna). Należy także kontrolować takie stany jak biegunka i wymioty.

Bardzo niskie ciśnienie w ciąży może dawać wiele niespecyficznych objawów. Należą do nich:

• zawroty głowy, które najczęściej pojawiają się podczas gwałtownego wstawania (hipotonia ortostatyczna), podczas szybkiej zmiany pozycji, a także w trakcie długotrwałej pozycji stojącej,
• mroczki przed oczami,
• uczucie osłabienia i omdlenia,
• uczucie kołatania serca,
• ochłodzenie skóry dłoni i stóp,
• nudności,
• ból głowy,
• senność,
• szumy w uszach,
• kłopoty z koncentracją,
• nocne poty.

Co interesujące, typowa jest także sytuacja, w której u ciężarnej obserwuje się niskie ciśnienie, wysoki puls w ciąży. Tętno wzrasta fizjologicznie o 15–20 uderzeń na minutę. Serce bije szybciej, by skompresować niskie ciśnienie.

Niskie ciśnienie w ciąży, choć wywołuje niepokój i poczucie dyskomfortu, nie stanowi zagrożenia dla matki czy dziecka i zazwyczaj nie wymaga też leczenia. Pojawia się zatem pytanie: co na niskie ciśnienie w ciąży, by poczuć się lepiej? Kluczowy jest aktywny, higieniczny tryb życia. Wskazana jest niezbyt forsujący, bezpieczny ruch: spacery, joga prenatalna czy pływanie. Bardzo ważne jest wypijanie odpowiedniej ilości wody oraz zapewnienie optymalnej podaży soli w diecie.

Trzeba pamiętać, by po obudzeniu nie wstawać gwałtownie, a chwilę poleżeć. Dobrze jest odpoczywać na lewym boku, by zwiększyć dopływ krwi do serca. Bardzo ważne jest, by usiąść lub położyć się, gdy pojawi się poczucie słabości.

Czy w ciąży można pić kawę? Kawa w ciąży jest dozwolona, ale w ograniczonych ilościach. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) nie należy wypijać więcej niż 2 filiżanki kawy dziennie (300 ml). Bezpieczna dobowa dawka kofeiny wynosi 200 mg. W razie pojawienia się niepokojących objawów związanych ze spadkiem ciśnienia należy zgłosić się do lekarza.