Wybór metody antykoncepcyjnej
Wybór metody antykoncepcyjnej jest bardzo szeroki. Na rynku są dostępne różne zabezpieczenia przed niechcianą ciążą, przy czym antykoncepcja hormonalna (tabletki antykoncepcyjne, plastry antykoncepcyjne lub zastrzyki antykoncepcyjne) jest wysoce skuteczna, a naturalne metody zapobiegania ciąży wykazują mniejszą skuteczność według skali Pearla. Wybór antykoncepcji można jeszcze uzupełnić o środki plemnikobójcze, wkładki domaciczne, a nawet metody chirurgiczne.
- 1. Naturalne metody antykoncepcji
- 1.1. Metoda termiczna
- 1.2. Metoda Billingsów
- 1.3. Metoda objawowo-termiczna
- 1.4. Stosunek przerywany
- 2. Sztuczne metody antykoncepcji
- 2.1. Prezerwatywa
- 2.2. Środki plemnikobójcze
- 2.3. Tabletki antykoncepcyjne
- 2.4. Plastry i zastrzyki antykoncepcyjne
- 2.5. Wkładki domaciczne
- 2.6. Sterylizacja
- 3. Wskaźniki Pearla dla najczęściej używanych metod antykoncepcyjnych
1. Naturalne metody antykoncepcji
1.1. Metoda termiczna
Metoda termiczna polega na mierzeniu temperatury. Kobieta musi to robić codziennie rano, o tej samej porze, tym samym termometrem, po co najmniej trzech godzinach snu, na czczo. Temperatura ciała rośnie zaraz po owulacji i utrzymuje się na podwyższonym poziomie aż do miesiączki (tuż przed menstruacją spada). Po trzech dniach od owulacji zaczyna się okres niepłodności pewnej poowulacyjnej.
1.2. Metoda Billingsów
Metoda Billingsów polega na obserwacji śluzu szyjkowego. Kobieta może zauważyć jego dwa rodzaje:
- estrogenny – występujący w okresie płodnym. Jest jak białko jaja kurzego: przejrzysty, elastyczny, ciągnący się, szklisty i daje uczucie wilgoci w pochwie.
- gestagenny – występujący w okresie niepłodnym. Jest mętny, gęsty, przyczepny, białawy lub żółty. Nie przepuszcza plemników, które giną pod wpływem kwaśnego pH pochwy po 8-12 godzinach.
Trudności z obserwacją śluzu mogą mieć kobiety po poronieniu, porodzie, w okresie okołomenopauzalnym, a także z ostrymi i przewlekłymi stanami zapalnymi pochwy. Pomocny w stosowaniu tej metody możne być tester płodności, który jest do kupienia w aptekach. Codziennie pobiera się kroplę śluzu i nakłada na szkiełko. Śluz płodny po wyschnięciu przybiera kształt liści paproci lub gałązek jodły.
1.3. Metoda objawowo-termiczna
Metoda objawowo-termiczna polega na połączeniu dwóch poprzednich metod z obserwacją szyjki macicy. Badania populacji niemieckiej, opublikowane w 2007 r. w Journal of Human Reproduction, dowiodły, że stosowana rzetelnie ma PI porównywalne z antykoncepcją hormonalną.
1.4. Stosunek przerywany
Bardzo nieskuteczna metoda, polegająca na wycofaniu prącia z pochwy tuż przed wytryskiem nasienia. Trzeba jednak pamiętać, że u mężczyzn występuje tzw. kropelkowanie, czyli wydostawanie się wydzieliny z członka jeszcze przed orgazmem. Tę śluzowatą, lepką substancję, powstającą pod wpływem długotrwałego i silnego podniecenia, w której również mogą występować plemniki, nazywamy preejakulatem. Ta metoda nie jest także komfortowa dla pań.
Często zdarza się, że wywołuje ona u nich niechęć do współżycia, choć to niejedyny negatywny skutek. Napięcie powodowane przerywaniem stosunku w tym najważniejszym momencie może prowadzić do neurotycznego niepokoju, impotencji, oziębłości seksualnej i problemu z osiągnięciem orgazmu u obojga partnerów. Dalsze konsekwencje to: znerwicowanie, drażliwość i wrogie nastawienie do partnera.
2. Sztuczne metody antykoncepcji
Metody sztuczne z założenia ingerują w organizm kobiety, czasami w przebieg aktu miłosnego, ale nie w częstość stosunków.
Wśród nich znajdziemy takie, jak:
- metody mechaniczne,
- metody chemiczne,
- antykoncepcja wewnątrzmaciczna,
- antykoncepcja hormonalna.
Antykoncepcję zawsze należy dobierać indywidualnie, zgodnie z potrzebami i sytuacją życiową kobiety.
2.1. Prezerwatywa
Jest prosta w użyciu, dostępna i tania, ale niektórzy mężczyźni nie lubią jej stosować, twierdząc, że zmniejsza przyjemność. Zdarza się też, że niektóre osoby są uczulone na lateks, w takim przypadku nie można stosować tej metody.
2.2. Środki plemnikobójcze
Globulki i kremy antykoncepcyjne mają paraliżować plemniki. W środkach tych jest nonoksynol-9, który utrudnia plemnikom przedostanie się do komórki jajowej. Unieruchamia je i znacznie ogranicza ich żywotność, nie niszcząc przy tym materiału genetycznego. Globulki mogą jednak powodować uczucie pieczenia, a nawet palenia w pochwie, a także zaczerwienienie i objawy stanu zapalnego.
2.3. Tabletki antykoncepcyjne
Hormony zawarte w pigułkach antykoncepcyjnych hamują dojrzewanie komórki jajowej oraz sprawiają, że śluz staje się gęsty, nieprzepuszczalny dla plemników. Niektóre z nich wywołują również zmiany w śluzówce macicy, uniemożliwiając komórce jajowej zagnieżdżenie. Pigułki hormonalne są dostępne tylko na receptę.
2.4. Plastry i zastrzyki antykoncepcyjne
Plaster nalepia się tylko raz na trzy tygodnie na plecy, brzuch lub pośladki. Po trzech tygodniach robi się siedem dni przerwy, a następnie znów przylepia środek. Natomiast zastrzyki przyjmuje się raz na trzy miesiące.
2.5. Wkładki domaciczne
Muszą być dopasowane przez lekarza. Wymienia się je co 3-5 lat. Spirala utrudnia plemnikom dotarcie do jajowodu i zmienia śluzówkę macicy tak, że rozwijająca się zapłodniona komórka jajowa nie może się w nią wszczepić. Istnieją też wkładki z pojemniczkami na hormony, które sprawiają, że śluz staje się nieprzepuszczalny dla plemników.
2.6. Sterylizacja
Polega na podwiązaniu nasieniowodów mężczyzny lub jajowodów kobiety. W Polsce zabieg ten stosowany jako metoda antykoncepcji jest nielegalny.
3. Wskaźniki Pearla dla najczęściej używanych metod antykoncepcyjnych
Wskaźnik Pearla został opracowany w 1932 roku, określa liczbę ciąż wśród setki kobiet stosujących daną metodę antykoncepcyjną w ciągu roku. Jednym słowem, wskaźnik Pearla podaje liczbę „wpadek” przy stosowaniu danej metody. Im mniej „wpadek”, tym metoda skuteczniejsza!
Jeśli wskaźnik Pearla dla danej metody antykoncepcji wynosi 5, to oznacza, że wśród stu kobiet, które ją stosowały w ciągu roku, w ciążę zaszło 5 z nich. Niektóre metody mają wskaźnik Pearla na poziomie 25 (25 kobiet ze stu, czyli jedna czwarta będzie spodziewać się dziecka!).
- Metoda kalendarzowa - 14-50,
- Metoda termiczna - 0,3-6,6,
- Metoda Billingsa - 0,5-40,
- Metoda objawowo-termiczna - 3,3-35,
- Stosunek przerywany - 12-36,
- Prezerwatywa - 3,1-3,9,
- Mechaniczne środki dopochwowe - 12-17,
- Chemiczne środki dopochwowe - 5-20,
- Antykoncepcja wewnątrzmaciczna - 0,3-2,8,
- Antykoncepcja hormonalna - 0,2-1.
Wartość wskaźnika Pearla podana jest często jako przedział liczbowy. Pokazuje to, że skuteczność metody antykoncepcyjnej w dużej mierze zależy od tego, czy para jest konsekwentna w jej stosowaniu oraz czy stosuje ją umiejętnie. Często wpływ ma także jakość używanego środka antykoncepcyjnego, np. marka prezerwatywy.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.