Coraz więcej zakażonych kleszczy. "Możliwe jest zakażenie nawet trzema drobnoustrojami jednocześnie"
Naukowcy alarmują, że w Polsce rośnie odsetek kleszczy zakażonych drobnoustrojami. Co gorsze, okazuje się, że jeden osobnik może być nosicielem wielu chorób. - Możliwe jest zakażenie nawet dwoma, trzema drobnoustrojami jednocześnie. Zależy to od stanu biologicznego kleszcza - mówi prof. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych.
1. Odsetek zakażonych kleszczy wzrasta
Czytelnicy piszą o tym, że zaczął się sezon na kleszcze. Eksperci wyjaśniają, że w związku z ociepleniem klimatu na kleszcze powinniśmy uważać przez cały rok, ale rzeczywiście wiosną można zaobserwować ich wzmożoną aktywność. W Polsce mamy 21 gatunków kleszczy. Występują nie tylko w lasach, ale również w parkach i przydomowych ogródkach. Dlaczego mogą być groźne?
- Kleszcze mogą przenosić ok. 16 różnych patogenów, czyli czynników chorobotwórczych. To są zarówno bakterie, wirusy, jak i pierwotniaki. Najczęściej kleszcze są zakażone bakterią, która się nazywa Borrelia burgdorferi. Jest to szczep wiodący w całym gatunku, który wywołuje boreliozę. Kleszcze mogą być zakażone także innymi genogatunkami Borrelia, ale to nie ma znaczenia w klinice boreliozy, ponieważ wszystkie wywołują tę samą jednostkę chorobową. Może się ona manifestować zmianami skórnymi - słynny rumień wędrujący, zmianami zapalnymi w zakresie narządu ruchu, głównie zapaleniem stawów oraz układu nerwowego, czyli neuroboreliozą - wyjaśnia prof. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych i zdrowia publicznego, kierownik Katedry i Kliniki Chorób Zakaźnych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego.
- Drugi w kolejności drobnoustrój przenoszony przez kleszcze to wirus, który powoduje kleszczowe zapalenie mózgu (KZM). Choroba ta nie jest w Polsce zbyt często rejestrowana. Notowanych jest kilkaset zakażeń rocznie, głównie z uwagi na fakt, że coraz więcej osób szczepi się przeciwko KZM - dodaje ekspertka.
2. Czy jeśli kleszcz już wbił się w skórę, to ofiara zachoruje?
Naukowcy w ramach projektu "Protect Our Future Too" w latach 2019-2021 zbadali blisko tysiąc kleszczy pochodzących z różnych rejonów Polski, żeby lepiej ocenić przenoszone przez nie patogeny. Ich analiza pokazała jasno, że odsetek zakażonych osobników wzrasta. Badanie wykazało, że psy i koty najczęściej były atakowane przez kleszcze pospolite, które są nosicielami patogenów wywołujących boreliozę oraz anaplazmozę granulocytarną.
- Według kilku badań, które były wykonywane w różnych regionach Polski, odsetek zakażonych waha się od 30 do 45 proc. odłowionych kleszczy. Najwięcej zakażonych osobników jest w lasach północno-wschodniej Polski, czyli na Białostocczyźnie. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez moich kolegów z tamtych rejonów, najczęściej zakażeniu ulegają emeryci oraz dzieci, które towarzyszą rodzicom i dziadkom podczas spacerów - wyjaśnia prof. Boroń-Kaczmarska.
Kleszcze w czasie ssania krwi wstrzykują do tkanek żywiciela ślinę, z którą do organizmu zaatakowanego człowieka lub zwierzęcia mogą dostać się różnorodne drobnoustroje chorobotwórcze.
Nie każdy kleszcz jest zakażony i nie każdy zakażony musi nas zarazić. Dlaczego? - Wiele zależy od tego, w jakim tempie usuniemy kleszcza ze skóry. Bakterie Borrelia burgdorferi bytują w jelitach kleszcza i przedostają się do organizmu człowieka przez gruczoły ślinowe pajęczaka, ale wprowadzane są do organizmu z upływem czasu. Natomiast wirus powodujący kleszczowe zapalenie mózgu znajduje się w ślinie kleszcza i zakaża już wkrótce po wkłuciu w skórę. Nawet szybka eliminacja kleszcza stwarza zagrożenie wirusem powodującym KZM - tłumaczy lekarka.
3. Możliwe jest zakażenie kilkoma drobnoustrojami jednocześnie
Badania w ramach "Protect Our Future Too" potwierdziły również, że jeden kleszcz może być nosicielem więcej niż jednego groźnego patogenu. To oznacza, że jedno ugryzienie może prowadzić do rozwoju mieszanych zakażeń - zarówno w przypadku ludzi, jak i zwierząt.
Czy można się zakazić jednocześnie zarówno boreliozą, jak i kleszczowym zapaleniem mózgu?
- Tak może się wydarzyć. Możliwe jest zakażenie dwoma, czy nawet trzema drobnoustrojami jednocześnie - wyjaśnia specjalistka chorób zakaźnych. Zależy to stanu biologicznego kleszcza. Jeżeli kleszcz jest zakażony i odpowiednio długo przebywa w skórze, to powstaje takie ryzyko - dodaje.
Ekspertka podkreśla, że podstawą ochrony jest odpowiednie ubranie podczas spacerów po lesie, działce czy po parku, bo kleszcze są wszędobylskie.
- Trzeba zakładać szczelne ubranie, stosować repelenty na kleszcze, które w pewnym stopniu je odstraszają i oczywiście po powrocie do domu należy dokładnie obejrzeć skórę - radzi ekspertka.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
