Kalendarz pylenia roślin - dla alergików. Jakie rośliny uczulają? Jak walczyć z alergią?
Kalendarz pylenia roślin i traw powinien znać każy alergik, aby odpowiednio przygotować się do sezonu, w którym pojawia się największe stężenie uczulających pyłków. Jak wygląda kalendarz pylenia?
- 1. Kalendarz pylenia roślin dla alergików
- 1.1. Styczeń
- 1.2. Luty
- 1.3. Marzec
- 1.4. Kwiecień
- 1.5. Maj
- 1.6. Czerwiec
- 1.7. Lipiec
- 1.8. Sierpień
- 1.9. Wrzesień, październik
- 1.10. Listopad, grudzień
- 2. Jakie rośliny i owoce uczulają?
- 2.1. Trawy
- 2.2. Leszczyna
- 2.3. Olcha
- 2.4. Wiąz szypułkowy
- 2.5. Brzoza
- 2.6. Dąb
- 2.7. Buk
- 2.8. Jesion
- 2.9. Wierzba
- 2.10. Czarny bez
- 2.11. Lipa
- 2.12. Babka zwyczajna
- 2.13. Babka lancetowata
- 2.14. Pokrzywa
- 2.15. Komosa
- 2.16. Szczaw
- 2.17. Bylica pospolia
- 2.18. Grzyby
- 2.19. Owoce
- 3. Jak walczyć z alergią?
1. Kalendarz pylenia roślin dla alergików
Kalendarz pylenia pozwala alergikom kontrolować obecność alergenów w powietrzu. Alergeny wziewne występują w różnym czasie. Większość roślin pyli na wiosnę, jednak niektóre niebezpieczne pyłki roślin są aktywne dużo wcześniej, nawet w styczniu i w lutym.
Pylenie to trudny czas dla alergików, gdyż następuje wtedy nasilenie objawów alergii, szczególnie kataru siennego. Reakcje alergiczne związane z pyleniem roślin i drzew występują głównie wiosną i latem, kiedy przypada okres ich kwitnienia. Dlatego też każdy uczuleniowiec powinien znać kalendarz pylenia i wiedzieć, kiedy przypada najtrudniejszy dla niego czas. Pozwoli mu to złagodzić objawy, bo niestety niemożliwe jest całkowite uniknięcie kontaktów z alergenem.
1.1. Styczeń
Styczeń to czas w którym pylą leszczyny, olchy a także niektóre grzyby (zwłaszcza aspergillusa). W styczniu jest też słabe natężenie kurzu.
1.2. Luty
Luty oznacza ponownie duże natężenie pylenia leszczyny, olchy, a także aspergillusa. W drugiej połowie lutego zaczyna pylić brzoza.
1.3. Marzec
Marzec to czas, w którym kończy pylić leszczyna. Silnie zaczyna pylić wierzba. W tym miesiącu pylić zacznie: brzoza, grab, topola oraz dąb. Marzec rozpoczyna niebezpieczny okres dla osób uczulonych na jad pszczół.
1.4. Kwiecień
Kalendarz pylenia na kwiecień informuje alergików o tym, że olcha kończy swoje pylenie, ale najintensywniej będą pyliły: wierzba, brzoza, grab, topola oraz dąb. Kwiecień w kalendarzu pylenia to początek pylenia traw. Pylenie rozpoczyna także cladosporium. Nadal istnieje średnio natężone pylenie aspergillusa (będzie trwało aż do grudnia). Obserwuje się silne natężenie jadu pszczół (będzie trwało do października) i słabe natężenie jadu os.
1.5. Maj
Kalendarz pylenia na maj pokazuje, że kończy się pylenie wierzby, brzozy, grabu, dębu, topoli i trawy. Zaczyna się pylenie żyta i pokrzywy oraz grzybów cladosporium i alternarii. Natężenie jadu os jest nadal słabe.
1.6. Czerwiec
W czerwcu zaczyna pylić lipa. W tym miesiącu zaznaczone będzie bardzo intensywne pylenie traw, żyta oraz wszystkich grzybów.
1.7. Lipiec
Okres wakacyjny to także intensywny czas w kalendarzu pylenia. Kalendarz pylenia w lipcu pokazuje dużą aktywność grzybów, pokrzywy, lipy. Słabnie pylenie żyta i trawy. To okres, w którym jad pszczół jest najintensywniejszy.
1.8. Sierpień
Kalendarz pylenia w sierpniu jest bardzo podoby do kalendarza z lipca. Kończy się pylenie lipy i traw.
1.9. Wrzesień, październik
We wrześniu przestaje pylić pokrzywa oraz, że stężenie pyłków grzybów jest mniejsze. W październiku nie pylą już żadne drzewa, jednak w powietrzu nadal unoszą się pyłki grzybów, jad pszczół i os.
1.10. Listopad, grudzień
Koniec roku oznacza dla alergików wysokie stężenie kurzu, który unosi się w powietrzu. W listopadzie znika jad os. Dwa ostatnie miesiące roku to aktywność grzyba aspergillusa.
2. Jakie rośliny i owoce uczulają?
Kalendarz pylenia pokazuje, które z roślin najczęściej wywołują reakcje alergiczne. Lista jest długa. Do najbardziej alergennych roślin należą drzewa, trawy oraz chwasty.
2.1. Trawy
są to rośliny, które kwitną stosunkowo długo, a objawy pylenia dają się już zauważyć od początku maja, a następnie nasilają się przez cały czerwiec i połowę lipca;
2.2. Leszczyna
Leszczyna w kalendarzu pylenia występuje na początku roku. Roślina rośnie nie tylko w lesie, ale i w ogrodach. Osoby uczulone w okresie pylenia powinny unikać okolic lasów, działek a także ogrodów.
Pyłek leszczyny może powodować reakcje krzyżowe z pyłkiem brzozy i olchy, oznacza to, że osoba uczulona na leszczynę może mieć objawy kataru siennego również w okresie pylenia tych dwóch drzew.
Niektórzy alergicy uczuleni na pyłek leszczyny są także uczuleni na jej owoce - dostają reakcji alergiczne po zjedzeniu orzechów laskowych.
2.3. Olcha
To pospolite drzewo występujące głównie w klimacie umiarkowanym można spotkać głównie w pobliżu zbiorników wodnych. Pyłek olchy jest nośnikiem silnych alergenów i osiąga bardzo wysokie stężenie. Początkowo pyłek olchy nie był alergogenny jednak w ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost uczuleń na kwiaty olchy.
Innym drzewem, które silnie uczula jest topola. Okres pylenia topoli w kalendarzu pylenia zbiega się w czasie z początkiem pylenia silnie alergicznych traw, wywołując dolegliwe objawy uczuleniowe. W okresie tym, znaczna grupa uczulonych mylnie bierze unoszący się w niezliczonych ilościach puch topoli, za jej pyłek. Może on działać drażniąco jedynie na błonę śluzową nosa i spojówki, nie ma jednak właściwości uczulających. W Polsce występują 4 rodzime gatunki topoli: czarna, biała, osika i szara.
Wiąz również znajduje się w kalendarzu pylenia. Na świecie występuje ok. 30-40 gatunków, z których w Polsce występują 3 - wiąz szypułkowy, wiąz górski i wiąz polny. Wiązy są jednymi z najwcześniej kwitnących na wiosnę drzew (zaraz po leszczynie). W drugiej połowie marca - kwitną wiązy górski i polny.
2.4. Wiąz szypułkowy
Wiąz szypułkowy w kalendarzu pylenia ukazuje swoją aktywność około 2 tygodnie później. W wyniku kontaktu z alergenem, system odpornościowy organizmu alergika zaczyna produkować immunoglobuliny i histaminy. Do objawów uczulenia na wiąz należą: świąd, kichanie, świszczący oddech, ból głowy, zatok, łzawienie oczu.
2.5. Brzoza
Pyłek brzozy jest po pyłku traw najczęstszą przyczyną pyłkowicy. Optymalnym sposobem postępowania leczniczego w przypadku uczulenia na alergeny brzozy jest eliminacja z diety składników odpowiedzialnych za wystąpienie uczulenia.
2.6. Dąb
Dąb jest bardzo popularnym drzewem. Spotkać go można w parkach i przydrożnych alejach. Liście dębu szypułkowego rozwijają się z początkiem maja, a opadają wraz z nadejściem jesieni. Kwiaty pojawiają się jednocześnie z liśćmi. Kwiaty męskie złożone z 4-12 pręcików, z pojedynczym drobnym okwiatem, zebrane są w zwisające kotki.
Mimo reakcji alergicznych dąb ma szerokie zastosowanie w lecznictwie - jest składnikiem wielu mieszanek ziołowych. Odwar z dębu był kiedyś stosowany przy leczeniu biegunek i odmrożeń.
2.7. Buk
Buk występuje najczęściej w regionach z wysoką wilgotnością powietrza. Pyli w pierwszych tygodniach maja. Pyły drewna bukowego są rakotwórcze. Z nasion produkuje się natomiast olej.
2.8. Jesion
Kolejną pylącą rośliną jest jesion. Jej silnie uczulający pyłek uważany jest za główny czynnik etiologiczny alergicznego nieżytu nosa i spojówek w krajach Basenu Morza Śródziemnego. W Polsce obserwuje się reakcje krzyżowe pomiędzy alergenami oliwki europejskiej i ligustru w postaci żywopłotów.
2.9. Wierzba
Wierzba jest drzewem bardzo popularnym w Polsce. Kalendarz pylenia wierzby wykazuje średnie stężenie pyłku w powietrzu atmosferycznym jednak drzewo to jest wiatropylne i dlatego również stanowi zagrożenie dla alergika. Oprócz reakcji alergicznych, wierzba ma także właściwości lecznicze - jest bogatym źródłem kwasu salicylowego.
2.10. Czarny bez
Czarny bez w kalendarzu pylenia największą aktywność wykazuje w czerwcu. Bez czarny znalazł szerokie zastosowanie w ziołolecznictwie - jego kwiaty zawierają olejki eteryczne, związki wapnia, potasu, flawonoidy i glikozydy.
2.11. Lipa
Lipa drobnolistna występuje pospolicie na terytorium całej Polski. Ma zastosowanie w lecznictwie - napar z jej kwiatów stosuje się przede wszystkim w stanach gorączkowych, przy anginie, grypie czy zapaleniu gardła. Do typowych objawów alergicznych na jej alergeny należą: katar sienny, zapalenie spojówek oraz pokrzywka.
Kalendarz pylenia traw przypada na drugą połowę maja, czerwiec i pierwszą połowę lipca. Alergeny pyłku traw są najczęstszą przyczyną sezonowych dolegliwości alergicznych w naszym klimacie. W parkach i na łąkach obserwuje się dwukrotne zwyżki stężenia w ciągu dnia: pomiędzy godz. 5 a 8 oraz popołudniu, między godz. 17 a 19.
2.12. Babka zwyczajna
Babka zwyczajna to roślina wszędobylska. Aktywność w kalendarzu pylenia wykazyje od kwietnia do września. Uczuleniu na pyłek babki towarzyszy często nadwrażliwość na pyłek innych gatunków roślin. Ma także zastosowanie lecznicze np. w Chinach miała zastosowanie w leczeniu ukąszeń węży i skorpionów.
2.13. Babka lancetowata
Pyli od maja do sierpnia, a nasilenie objawów następuje na przełomie czerwca i lipca, choć nie jest ono tak dokuczliwe jak w przypadku traw.
2.14. Pokrzywa
Pokrzywa zwyczajna kwitnie od czerwca do sierpnia, ma długi okres pylenia, wytwarza ogromne ilości pyłku, ale uczulenia na niego są rzadkie. Pokrzywa znalazła szerokie zastosowanie zarówno w kosmetyce jak i w ziołolecznictwie. Młode pędy dodaje się do sałatek i szpinaku po uprzednim sparzeniu w wysokiej temperaturze.
2.15. Komosa
Komosa biała (lebioda) – pospolity chwast. Wytwarza nawet do 100 tys. drobnych kwiatów, rozwijających się od lipca do sierpnia, choć np. na ścierniskach kwitnie później. Uczulenie na jej pyłek rzadko daje objawy o dużym nasileniu. Na lebiodę trzeba jednak uważać ponieważ jest rośliną trującą - jej pędy i nasiona zawierają alkaloidy saponiny i kwas szczawiowy.
2.16. Szczaw
Szczaw zwyczajny najczęściej występująca na glebach bogatych w azot. Szczaw w kalendarzu pylenia najsilniej pyli w okresie wakacyjnym od lipca do sierpnia. Mimo, że pyli do końca września w tym okresie szczaw nie jest już tak niebezpieczny dla osoby uczulonej na jej alergeny. Szczaw ma także właściwości lecznicze - pomaga przy problemach z nerkami i wątrobą.
2.17. Bylica pospolia
Bylica pospolita i jej niepozorne wiatropylne kwiaty pojawiają się od lipca do września. Odpowiadają za większość objawów pyłkowicy późnym latem. Największe stężenie pyłku jest tuż nad ziemią. Przez niektórych kucharzy używana jako przyprawa do potraw mięsnych.
2.18. Grzyby
Alternaria to jeden z grzybów pleśniowych charakteryzujący się silnym działaniem alergicznym. Uczulają głównie jego zarodniki, grzybnia zaś bardzo rzadko. od wymiarów zarodników zależy głębokość, na jaką grzyby te zdolne są przenikać do drzewa oskrzelowego, co umożliwia im m.in. wywoływanie astmy. Stężenie zarodników grzybów w atmosferze jest znacznie wyższe niż stężenie pyłków roślin. Pojawiają się w powietrzu już wczesną wiosną. Ich stężenie w powietrzu zależy w dużej mierze od rodzaju gleby i upraw na danym terenie.
2.19. Owoce
Przed spożyciem owoców i warzyw, które wywołują niepożądane reakcje:
- jabłka
- gruszki
- śliwki
- wiśnie
- czereśnie
należy poddać je obróbce termicznej, czyli ugotować lub zamrozić. Znacznie zmniejszy, bądź nawet zlikwiduje reakcje alergiczne. Można również stosować leki antyhistaminowe (po wcześniejszej konsultacji z lekarzem).
3. Jak walczyć z alergią?
Alergicy powinni zadbać o zwiększenie odporności organizmu. Do diety należy wprowadzić duże ilości błonnika i witamin, zwłaszcza witaminy C. Koniecznie trzeba ograniczyć spożywanie przetworzonej żywności oraz ilość produktów mięsnych.
Kupując kosmetyki, należy zwracać uwagę na ich skład, niektóre substancje powodują uczulenia. Warto zadbać o mieszkanie, często wietrzyć pomieszczenia, regularnie prać pościel i koce. Temperatura w pomieszczeniu nie powinna przekraczać 20 stopni Celsjusza, a wilgotność 50 proc.. Lepiej zrezygnować z klimatyzacji czy nawilżaczy powietrza, które stymulują rozwój roztoczy.
Nieleczone uczulenia na pyłki mogą okazać się niebezpiecznie, jeśli dojdzie do obrzęku dróg oddechowych. Najlepiej jest wiedzieć, na jaką roślinę jesteśmy uczuleni i znać jej okres pylenia z kalendarza. To zabezpieczy nas przed powikłaniami alergii i zmniejszy jej dolegliwości. Trzeba pamiętać, że leki na alergię można przyjmować przed pyleniem konkretnego alergenu wziewnego.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.