Koronawirus. Wzrasta lęk społeczny wywołany przedłużającą się pandemią. Dr Siudem radzi, jak uporać się ze strachem
Pandemia koronawirusa wśród wielu ludzi wzbudza ogromny strach - obecnie potęgowany przez kolejne rekordy zakażeń COVID-19, rosnącą liczbę zgonów, brak kadry medycznej do obsługi respiratorów. Obawa o utratę pracy oraz izolacja niekorzystnie wpływają na zdrowie psychiczne. Wzrasta stres i napięcie. Pojawia się lęk o zdrowie najbliższych. Psycholog dr Anna Siudem radzi, co robić, aby oswoić się z lękiem w tym trudnym czasie.
Artykuł jest częścią akcji Wirtualnej Polski #DbajNiePanikuj
1. Wzrost zachorowań na depresje i stany lękowe
Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) od wielu lat podkreślają, jak ważna jest inwestycja w ochronę zdrowia psychicznego ludzi na całym na świecie. W roku zdominowanym przez pandemię koronawirusa, gdzie wśród społeczeństw obserwuje się pogorszenie zdrowia psychicznego wywołane obawą o utratę pracy, izolacją czy brakiem kontaktów towarzyskich, dbanie o psychikę okazuje się szczególnie ważne.
Zgodnie z danymi opublikowanymi przez WHO prawie miliard ludzi na świecie żyje z zaburzeniami psychicznymi, a co 40 sekund jedna osoba popełnia samobójstwo.
Z informacji udzielonych przez ZUS wynika, że w pierwszym półroczu 2020 roku w Polsce, osobami najczęściej kwalifikowanymi do L-4, były osoby cierpiące na różnego rodzaju zaburzenia psychiczne. Szacuje się, że o 2,9 pkt proc. (do 11 proc.) względem danych z 2019 r. wzrosła liczba dni na zwolnienie chorobowe, których przyczyną były zaburzenia psychiczne.
Statystyki te mogą się pogorszyć w 2020 roku, w którym już teraz obserwuje się wzrost objawów depresji i lęku w różnych krajach.
2. Pandemia wywołuje lęk
Dr Anna Siudem, psycholog, w rozmowie z WP abcZdrowie przyznała, że lęk związany z pandemią może wynikać z kilku powodów. Jednym z nich jest nadmiar sprzecznych informacji, które wywołują u odbiorców dezinformację i potęgują strach.
- Lęk jest emocją, która utrudnia funkcjonowanie, myślenie i rozsądne podchodzenie do tego, co się dzieje w życiu. Lęk się pojawia wtedy, kiedy nie mamy pełnych informacji na temat danego zjawiska. Jeśli chodzi o pandemię, to mamy bardzo skrajne informacje. Pojawia się wiele teorii spiskowych, różne autorytety naukowe mają różne opinie na temat koronawirusa, co sprawia, że nie ma jasnego przekazu - wyjaśniła dr Siudem.
Pandemia koronawirusa szczególnie niekorzystnie wpływa też na osoby, które charakteryzują się tzw. osobowością lękową - na nowe, nieznane doświadczenia reagują strachem.
-Część osób sama poszukuje informacji i potrafi dokonać oceny tych informacji w sposób zdroworozsądkowy. Ale niektóre osoby, które ogólnie mają tzw.osobowość lękową, czyli bardzo łatwo reagują lękiem na różne sytuacje, szczególnie nowe, nieznane, to lęk przed pandemią może się bardzo nasilać - wyjaśniła.
Nie bez znaczenia jest także fakt, że końca pandemii nie widać, a prognozy nie są optymistycznie. Premier Mateusz Morawiecki dopiero dwa dni przed bardzo ważnym dla Polaków świętem - Dniem Wszystkich Świętych - ogłosił decyzję o zamknięciu cmentarzy. Sprawdziły się domysły lekarzy - czeka nas kolejny lockdown, a przedłużająca się niepewność wywołana koronawirusem tylko potęguje stany nerwowe. Ludzie już zaczynają się martwić o to, czy zobaczą rodzinę w Boże Narodzenie.
- W pojawianiu się lęku bardzo ważny jest też czas. Jak zaczynała się pandemia, to był tzw. pierwszy lęk, ludzie się tego nie spodziewali, byli zaskoczeni, łatwiej było podjąć jakieś szybkie działania - poddać się kwarantannie, izolować się. Jeśli jakiś bodziec stresotwórczy, lękotwórczy występuje przez dłuższy czas i nie widzimy wyjścia z tej sytuacji, albo nie widać jej końca - jak w przypadku pandemii - to oprócz lęku, pojawia się bezradność, bezsilność i niepewność, które tylko potęgują ten lęk, czyniąc go silniejszym - kontynuowała dr Siudem.
- Lęk może paraliżować, hamować działanie, powodować działania irracjonalne. Może spowodować wycofanie lub zachowania nieaprobowane społeczne jak poszukiwania winnego. Żeby zminimalizować ten strach w sobie, szukamy odpowiedzialnych za tę sytuację - dodała psycholog.
Zdaniem ekspertki czynnikiem, który wpływa na nasze myślenie o pandemii, jest zarażanie się emocjami i lękiem.
- Dla zdrowia psychicznego bardzo niebezpieczne jest ciągłe śledzenie informacji i doniesień medialnych bez znajomości ich kontekstu. Mam na myśli liczbę zachorowań czy sytuację poza granicami Polski. Ludzie, którzy się czują niepewnie, słysząc informacje o chorobach, które zwiększają ryzyko zakażenia COVID-19 i są trudne do wyleczenia, mogą dodatkowo wzbudzać w sobie negatywne emocje - wyjasnia psycholog.
3. Co zrobić, aby przestać się bać?
Ekspertka nie ukrywa, że ogromną rolę w redukcji strachu mogą odegrać media.
- Najlepiej jest stosować takie metody, które zredukują lęk. Ważne, aby przekazy medialne i sposób, w jaki są konstruowane, nie były podsycane niepotrzebnymi emocjami. Lepiej, żeby odnosiły się do sfery poznawczej i rzetelnie podawały wszystkie informacje wraz z planami na przyszłość po to, żeby pokazywać drogę wychodzenia z pandemii. Rolą mediów także jest obalanie mitów dotyczących koronawirusa i kształtowanie zdroworozsądkowego podejścia ludzi do pandemii - twierdzi dr Siudem.
W opanowaniu lęku ważni są także bliscy, którzy są bardziej świadomi i charakteryzują się silną psychiką.
- W radzeniu sobie z lękiem ważne jest tworzenie tzw. sieci wsparcia społecznego. Jeśli w rodzinie jest jakaś osoba silniejsza psychicznie, to warto, aby uspokajała inne osoby, obalała mity na temat koronawirusa i informowała o tym, co możemy zrobić, aby zminimalizować ryzyko zarażenia - wyjaśnia psycholog.
-Taka forma koncentrowania się na tym, co mogę zrobić, co już zrobiłam - czyli przestrzegam obostrzeń i czerpię wiedzę ze sprawdzonych źródeł, a nie przypadkowych, pozwala ludziom normalnie funkcjonować w tym trudnym czasie. Przecież musimy chodzić do pracy, troszczyć się o siebie i bliskich. Najważniejsze jest racjonalne podejście do tego, co się wokół nas dzieje. Unikać ludzi tosycznych - takich którzy żerują na tym lęku, próbując uzyskać coś dla siebie - zakończyła dr Siudem.
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Zobacz także:
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.