Nieme uczulenie szkodzi sercu jak papierosy? Zaskakujące wyniki badań

Badacze odkryli, że uczulenie na powszechne produkty spożywcze może być istotnym czynnikiem ryzyka zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych, nawet u osób bez objawów alergii, z tzw. uczuleniem niemym.

1. Uczulenie czynnikiem ryzyka chorób serca?

Naukowcy z University of Virginia (UVA) na łamach "Journal of Allergy and Clinical Immunology" dowodzą, że uczulenie na pokarmy może być niedocenianym dotychczas a istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Zdaniem badaczy to ryzyko może być porównywalne z paleniem papierosów, cukrzycą czy reumatoidalnym zapaleniem stawów.

Badanie przeprowadzono na ponad pięciu tysiącach osób, u których posłużono się oznaczeniem przeciwciał IgE m.in. w mleku krowim, jajach, orzeszkach ziemnych. Przeciwciała IgE to rodzaj białek, które są wytwarzane przez układ odpornościowy jako odpowiedź na pojawienie się w organizmie alergenu.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Uwaga na alergie pokarmowe"

Ujawniono, że uczulenie na co najmniej jeden pokarm może zwiększać ryzyko chorób serca i zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych, a najsilniejszy związek dotyczył mleka krowiego. Największe ryzyko śmierci zaobserwowano u osób, w których krwi wykryto przeciwciała IgE, ale które nadal spożywały alergizujące pokarmy.

- Nie sądzimy, aby większość z tych pacjentów rzeczywiście miała jawną alergię pokarmową, dlatego nasza historia dotyczy raczej cichej reakcji immunologicznej na pokarm. Chociaż reakcje te mogą nie być wystarczająco silne, aby wywołać ostre reakcje alergiczne, mogą powodować stan zapalny i z czasem prowadzić do problemów, takich jak choroby serca – wyjaśnia dr Wilson.

Jedna z hipotez badaczy mówi o tym, że przeciwciała IgE prowadzą do aktywacji komórek tucznych. Te wyspecjalizowane komórki w skórze i jelitach przyczyniają się do reakcji alergicznych, ale obecne są też w naczyniach krwionośnych czy tkance serca. Trwała aktywacja komórek tucznych wedlug badaczy generuje stan zapalny, przyczyniając się do odkładania się płytki miażdżycowej. Druga z hipotez zakłada, że choroby układu krążenia indukują rozwój alergii pokarmowej.

Prof. Ewa Czarnobilska, kierownik Centrum Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie, przyznaje, że dotychczas żadne badania nie potwierdziły związku między tzw. niemym uczuleniem a większym zagrożeniem dla serca. Jak wyjaśnia, "nieme uczulenie" to zjawisko, w którym występuje podniesione miano przeciwciał, ale bez objawów, alergia oznacza obecność przeciwciał IgE oraz symptomów taich jak bóle brzucha, pokrzywka, duszność czy reakcja anafilaktyczna.

- Ostrzegam przed tym, by samodzielnie diagnozować się, wykonując badanie przeciwciał IgE bez wskazań, i by na tej podstawie włączać dietę eliminacyjną. Konsekwencją takiego postępowania może być utrata tolerancji immunologicznej – podkreśla w rozmowie z WP abcZdrowie.

- Jeżeli włączymy restrykcyjną dietę w przypadku podwyższonego IgE, np. dla mleka, ale bez objawów, może się okazać, że produkt ten w przyszłość zacznie stanowić dla nas zagrożenie. Miałam pacjentkę, która wprowadziła restrykcyjną dietę z wyłączeniem białka mleka krowiego z uwagi na podniesione miano przeciwciał specyficznych dla białek mleka. Po dwóch latach takiej diety przez przypadek zjadła drożdżówkę zawierającą białka mleka, czego skutkiem był wstrząs anafilaktyczny spowodowany wspomnianą utratą tolerancji immunologicznej – mówi ekspertka.

2. Alergie to rosnący problem

- Naukowcy na całym świecie obserwują stały, szybki wzrost częstości występowania różnego rodzaju chorób alergicznych. Problem dotyczy przede wszystkim mieszkańców dużych miast w krajach wysoko uprzemysłowionych, w tym zwłaszcza małych dzieci i kobiet. Szacuje się, że za 15 lat aż połowa populacji europejskiej będzie dotknięta jakimś rodzajem alergii - mówił prof. Mirosław Jarosz, dyrektor Instytutu Żywności i Żywienia (IŻŻ) w czasie konferencji "Alergie, nietolerancje pokarmowe – zmora pacjentów, dietetyków i lekarzy", zorganizowanej przez Ogólnopolskie Centrum Dietetyki IŻŻ.

Same alergie pokarmowe dotykają według oficjalnych danych pięciu do ośmiu proc. dzieci w Polsce, i ok. czterech procent dorosłych. Całkowita skala zjawiska, włączając w to wszystkie alergie, jest jednak znacznie większa.

- Dodatnie przeciwciała na różnego rodzaju alergeny ma blisko 50 proc. populacji osób, co druga osoba jest alergikiem. Tylko połowa z nich, około dziewięciu milionów Polaków wie, że ma alergię, drugie tyle nie ma o tym pojęcia. Żyją w nieświadomości zagrożenia ze strony choroby, która jest ogólnoustrojową reakcją immunologiczną, przebiegającą z zapaleniem – wyjaśnia w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Piotr Kuna, kierownik II Katedry Chorób Wewnętrznych oraz Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii Uniwersytety Medycznego w Łodzi, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Chorób Cywilizacyjnych.

- Badanie ECAP prowadzone przez prof. Samolińskiego wykazało, że 40 proc. osób badanych miało podwyższony poziom przeciwciał, a tylko 30 proc. zgłaszało objawy. 10 proc. osób potencjalnie miało możliwość reakcji, ale z jakiegoś powodu nie wyczuwało objawów albo były one mało wyrażone, przez co były bagatelizowane przez pacjentów. Potrzeba niekiedy intensywnego, dokuczliwego objawu, żeby pacjent się "obudził" i zrozumiał, że ma do czynienia z alergią – dodaje dr n. med. Piotr Dąbrowiecki z Kliniki Chorób Infekcyjnych i Alergologii WIM-PIB, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP.

Tymczasem to właśnie alergie – te nierozpoznane i nieleczone – stanowią zagrożenie dla serca.

3. Generują stan zapalny i uszkadzają serce

Prof. Kuna wyjaśnia, że na 10 do 15 lat przed rozwojem chorób serca u alergików pojawia się nadciśnienie, uznany czynnik rozwoju chorób serca.

- Dochodzi do tego na drodze jednego z dwóch dobrze poznanych mechanizmów. Jeden wynika z tzw. niewielkiego przewlekłego zapalenia śródbłonka naczyń. W przebiegu alergii wytwarzają się bowiem różnego rodzaju mediatory zapalenia, cytokiny. One dostają się z układu oddechowego czy przewodu pokarmowego do krwi i tam pobudzają śródbłonek naczyń. Skutkiem tego jest niewielki stan zapalny w obrębie śródbłonka. On toczy się nieprzerwanie, a gdy pojawia się inny, nawet niewielki bodziec, błaha infekcja, to zapalenie bardzo szybko się rozwija i powstaje blaszka miażdżycowa.

- Drugi mechanizm ma związek z tym, że w przebiegu alergii występuje podniesione stężenie eozynofili, które zawierają bardzo dużo ziarnistości toksycznych, o bardzo wysokim pH, które dodatkowo uszkadzają naczynia i śródbłonek, przyspieszając rozwój miażdżycy – dodaje prof. Kuna .

Ekspert podkreśla, że eozynofile, rodzaj białych krwinek, są kluczowe dla zachowania "homeostazy nowotworowej" i to ich nadmiar prowadzi do degeneracji naczyń. - Istnieją doniesienia, że ich nadmierna ilość powoduje alergię, ale jednocześnie może chronić przed nowotworami. Nie wiemy, czy to nie jest mechanizm selekcji naturalnej – czy to właśnie nie w próbie ochrony przed nowotworami rozwija się alergia. Przypuszczenia, że w taki sposób dostosowuje się populacja, to na razie hipotezy, które mogą jednak tłumaczyć, skąd rosnąca liczba alergików – zaznacza.

Dr Dąbrowiecki przyznaje, że znane są również badania łączące astmę z wyższym ryzykiem zawału mięśnia sercowego.

- To choroba alergiczna, wskutek której alergeny prowadzą do rozwoju stanu zapalnego w układzie oddechowym, a przez uogólnienie się tego stanu zapalnego zwiększa się ryzyko innych schorzeń – wyjaśnia.

- Świadomość potencjalnych skutków w tej postaci jest przyczyną, dla której tak nam zależy na tym, by diagnozować i skutecznie leczyć alergie, astmę, alergie wziewne czy pokarmowe. To prewencja innych schorzeń o podłożu zapalnym – podkreśla stanowczo.

Karolina Rozmus, dziennikarka Wirtualnej Polski

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.