Posiew ogólny kału – co wykrywa i na czym polega?
Posiew kału jest badaniem wskazanym w diagnostyce stanów chorobowych związanych z objawami sugerującymi zakażenie przewodu pokarmowego o etiologii bakteryjnej. Jakie patogeny wykrywa? Jakie są wskazania do jego przeprowadzenia? Jak interpretować wyniki?
1. Co to jest posiew kału i jakie bakterie wykrywa?
Posiew kału jest mikrobiologicznym badaniem laboratoryjnym. Celem jego wykonania jest identyfikacja gatunków patogenów obecnych w badanym materiale. Jest nim kał, który składa się z niestrawionych resztek pokarmowych, wody oraz bakterii obecnych w przewodzie pokarmowym. Infekcje i inne patologie mogą zmieniać zarówno częstość jego oddawania, jak i kształt, konsystencję i kolor.
Co wykrywa posiew kału?
Zwykle są to bakterie tlenowe i mikroaerofilowe oraz grzyby drożdżopodobne. Jakie?
Za infekcje pokarmowe najczęściej odpowiadają takie bakterie chorobotwórcze, jak biegunkotwórcze szczepy Escherichia coli, Clostridium difficile, Salmonella, Campylobacter jejuni (prawdopodobnie są najczęstszym bakteryjnym czynnikiem etiologicznym biegunek), Shigella i Yersinia enterocolitica i Y. pseudotuberculosis.
Możliwe jest również zakażenie Plesiomonas shigelloides, Aeromonas hydrophila czy Listeria monocytogenes u pacjentów ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową. Posiew ogólny kału służy również do oceny badanego materiału pod kątem identyfikacji grzybów drożdżopochodnych.
Warto pamiętać, że większość zakażeń przewodu pokarmowego jest wywoływana przez wirusy: rotawirusy, adenowirusy, norowirusy i astrowirusy.
2. Wskazania do posiewu kału
Posiew kału na grzyby i bakterie ma duże znaczenie w diagnostyce infekcji przewodu pokarmowego. Ponieważ potwierdza lub wyklucza bakteryjną etiologię choroby, umożliwia wykrycie przyczyny zaburzenia czy schorzenia oraz zaplanowanie leczenia dobranego do danego przypadku (i patogenu). To ważne z dwóch powodów.
Po pierwsze szybka i prawidłowa identyfikacja czynnika zakaźnego ma duże znaczenie dla wdrożenia odpowiedniej, efektywnej terapii. Po drugie niewłaściwe postępowanie bądź lekceważenie problemu i niepodjęcie leczenia może być przyczyną przewlekłych objawów ze strony układu pokarmowego, ale i prowadzić do rozwoju procesu chorobowego w innych narządach wewnętrznych.
Decyzję o konieczności wykonania badania podejmuje lekarz. Z zasady badania kału zlecane są osobom, u których istnieje podejrzenie spożycia skażonej wody lub żywności z niepewnego źródła bądź obserwacja dolegliwości nasuwa podejrzenie bakteryjnego zakażenia przewodu pokarmowego (źródłem patogenów najczęściej są zainfekowane surowe jaja, niedogotowane mięso, niepasteryzowane mleko lub picie skażonej wody ze strumieni czy nieuzdatnionych źródeł).
Objawem zakażenia bakteryjnego układu pokarmowego mogą być:
- zaburzenia wypróżnienia, wodnista biegunka, która manifestuje się oddawaniem półpłynnego, płynnego lub wodnistego stolca częściej niż trzy razy dziennie; w stolcu może pojawić się śluz, ropa, krew,
- wzdęcia,
- wymioty, nudności,
- utrata apetytu,
- skurczowe bóle brzucha,
- gorączka.
Ponadto posiew kału jest badaniem zlecanym pracownikom służby zdrowia, gastronomii.
Posiew kału – interpretacja wyników
O czym informuje wynik posiewu ogólnego kału? Ujemny wynik posiewu kału oznacza to, że patogenów nie wyhodowano. Dodatni wynik wymazu z kału wskazuje na obecność drobnoustrojów, które wywołały infekcję i dolegliwości żołądkowo-jelitowe. W przypadku wykrycia bakterii określana jest ich lekowrażliwość (antybiogram).
Wynik badania trzeba interpretować z innymi danymi, takimi jak na przykład historia pobytu pacjenta w krajach endemicznych pod względem występowania niektórych gatunków bakterii.
By uzupełnić diagnozę, posiew kału można uzupełnić innymi badaniami. To ocena mikroskopowa kału (w kierunku wykrycia dużej liczby leukocytów, białych krwinek świadczących o zakażeniu czy stwierdzenia obecności pasożytów lub ich jaj).
3. Posiew kału – jak pobrać próbkę?
Badanie polega na posiewie dostarczonej próbki kału na specjalne pożywki bakteriologiczne. Aby posiew kału na bakterie i grzyby dał wiarygodny wynik, próbka kału musi zostać pobrana we właściwy sposób. Trzeba pamiętać, że:
- konieczny jest specjalny, sterylny pojemnik, który kupuje się w aptece; trzeba go podpisać imieniem, nazwiskiem, zaznaczając także datę i godziną pobrania próbki,
- wcześniej należy opróżnić pęcherz moczowy,
- przy użyciu łopatki dołączonej do pojemnika należy pobrać niewielką ilość stolca (mniej więcej wielkości orzecha laskowego) i umieścić go w pojemniku. Ważne jest, by materiał pochodził z kilku miejsc. Najlepszym materiałem do badania jest świeża próbka kału biegunkowego, zwłaszcza zawierająca krew, śluz lub ropę.
Próbkę kału i wymaz z odbytu należy dostarczyć do laboratorium w ciągu 2 godzin od pobrania w temperaturze otoczenia. Na wynik czeka się kilka dni.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.