Zapalenie tkanek oczodołu – przyczyny, objawy i leczenie
Zapalenie tkanek oczodołu to proces zapalny, który dotyczy mięśni oraz ciała tłuszczowego za przegrodą oczodołową. Objawem jest jednostronny, bolesny, zaczerwieniony i nadmiernie ucieplony obrzęk okołooczodołowy, a także wytrzeszcz gałki ocznej oraz ograniczenie ruchomości. Jakie są przyczyny choroby? Jak ją leczyć?
1. Co to jest zapalenie tkanek oczodołu?
Zapalenie tkanek oczodołu (orbital cellulitis) jest procesem zapalnym, który dotyczy mięśni oraz ciała tłuszczowego za przegrodą oczodołową. To jeden z rodzajów zapalenia tkanek miękkich oczodołu.
Zapalenie tkanek miękkich oczodołu dzieli się na:
- zapalenie tkanek oczodołu,
- zapalenie przedprzegorodowe (preseptal cellulitis), będące procesem zapalnym, który obejmuje wyłącznie powieki oraz struktury umiejscowione ku przodowi od przegrody oczodołowej.
Zapalenie przedprzegrodowe i zapalenie tkanek oczodołu, choć mogą prezentować wiele podobnych objawów, to dwie różne, oddzielne jednostki chorobowe. Zapalenie przedprzegrodowe występuje częściej niż zapalenie tkanek oczodołu.
2. Przyczyny zapalenia tkanek oczodołu
Zapalenie tkanek oczodołu obserwuje się najczęściej u dzieci między 7. a 12. rokiem życia, zwykle w miesiącach jesienno-zimowych. Związane jest to ze wzmożoną zachorowalnością na infekcje górnych dróg oddechowych.
W większości przypadków (ponad 90%) przyczyną zapalenia tkanek oczodołu są ostre lub przewlekłe zapalenie zatok przynosowych, zwłaszcza komórek sitowych. Wynika to z bliskości struktur, jak również połączeń żylnych bezzastawkowych pomiędzy układem żylnym twarzy i oczodołu. W zapaleniach oczodołu wikłających zapalenie zatok najczęstszym patogenem jest Streptococcus pneumoniae.
Inne przyczyny orbital cellulitis to:
- zapalenie woreczka łzowego,
- uraz z obecnością ciała obcego wewnątrz oczodołu,
- uraz ze złamaniem kości oczodołu,
- infekcja zębów,
- zabiegi w obrębie powiek,
- zabiegi chirurgii zewnątrzgałkowej,
- krwiopochodne szerzenie się infekcji systemowej.
W przypadku zapalenia skóry lub w przebiegu urazu czynnikami etiologicznymi są takie patogeny jak Staphylococcus aureus i Streptococcus pyogenes.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
3. Objawy zapalenia tkanek oczodołu
Zapalenie tkanek oczodołu cechuje jednostronny bolesny, zaczerwieniony i nadmiernie ucieplony obrzęk okołooczodołowy. Mogą pojawić się objawy zapalenia spojówek, łzawienie, a także pęcherzyki skórne w przypadku zakażenia wirusami z grupy Herpes.
Z powodu nacieku i obrzęku powieki może dojść do zamknięcia szpary powiekowej. Typowy jest wytrzeszcz gałki ocznej oraz ograniczenie ruchomości bądź unieruchomienie gałki ocznej, a także ból nasilający się przy jej ruchach gałki oraz obrzęk spojówki gałkowej. Mogą występować także:
- zaburzenie widzenia barwnego,
- podwójne widzenie,
- zaburzenia w postaci mroczków w polu widzenia,
- podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe.
Często zapaleniu tkanek oczodołu towarzyszy:
- gorączka,
- ból głowy,
- złe samopoczucie,
- ropny katar,
- nudności i wymioty.
W wynikach badań krwi stwierdza się podwyższone OB oraz leukocytozę.
4. Diagnostyka i leczenie
Diagnostyka zapaleń tkanek miękkich oczodołu obejmuje wywiad umożliwiający ustalenie przyczyny zapalenia (choroby zapalne nosa, gardła, uogólnione zakażenie), a także pełne badanie okulistyczne.
Specjalista przeprowadza takie czynności jak:
- badanie ostrości wzroku,
- widzenia barw,
- badanie dna oka,
- odruchy źreniczne,
- pole widzenia,
- egzoftalmometria,
- badanie w lampie szczelinowej,
- ciśnienie wewnątrzgałkowe.
Podstawowym badaniem różnicującym zapalenie przedprzegrodowe od zapalenia tkanek oczodołu jest tomografia komputerowa.
Przy wysokiej gorączce i sztywności karku (podejrzenie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych) wskazany jest posiew z krwi i punkcja lędźwiowa. Pomocna jest również tomografia komputerowa oczodołów i zatok obocznych nosa, ponieważ pozwala na potwierdzenie rozpoznania, często także wskazuje na przyczynę choroby (np. stare ciało obce, zapalenie zatok, ropień podokostnowy).
Ponieważ zapalenie tkanek miękkich oczodołu może prowadzić do utraty wzroku, wymaga intensywnej antybiotykoterapii dożylnej lub domięśniowej, a co za tym idzie również hospitalizacji. Wskazane jest leczenie antybiotykami o szerokim spektrum. W niektórych przypadkach także steroidoterapia.
Brak efektów leczenia farmakologicznego jest wskazaniem do leczenia chirurgicznego. Inne wskazania to pogorszenie ostrości wzroku, zaburzenia odruchów źrenicznych, obecność ropnia. Leczenie obejmuje rewizję rany z jej oczyszczeniem w przypadku urazu, drenaż zatok obocznych nosa przy zajęciu zatok, a także nacięcie ropnia oczodołu z drenażem w przypadku jego wystąpienia.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.