Zrozumieć Borderline
Jak trudno jest posiadać cechy charakterystyczne dla zaburzenia borderline, najlepiej wiedzą osoby nim dotknięte oraz ich bliscy. Często jednak tacy ludzie funkcjonują latami na emocjonalnej huśtawce, nie mając pojęcia o przyczynach tych problemów lub bojąc się stygmatyzacji i uznania za osobę chorą psychicznie. Dlatego przede wszystkim warto uświadomić sobie, że borderline nie jest chorobą. Jest to rodzaj struktury osobowości.
Każdy człowiek ma „jakąś” strukturę osobowości, czyli organizacji psychiki powstającej we wczesnym dzieciństwie, integrującej wpływy czynników biologicznych, psychologicznych i społecznych. To, w jaki sposób zostaną one zintegrowane, determinuje kondycję psychiczną człowieka, steruje procesami radzenia sobie i ma wpływ na psychologiczny sposób adaptacji do zmian.
Zaburzona osobowość charakteryzuje się obecnością stałych, niezmiennych charakterystycznych dla niej, nieadaptacyjnych cech, które w istotny sposób wpływają na całe działanie człowieka i utrudniają funkcjonowanie w każdym obszarze życia: społecznego, rodzinnego, zawodowego, osobistego.
Jednak zaburzenia osobowości nie są chorobą, tylko sposobem funkcjonowania, który niesie ze sobą wiele przykrych i trudnych konsekwencji dla danej osoby. Jednym z opisanych i zbadanych zaburzeń osobowości jest struktura borderline, inaczej „osobowość z pogranicza”.
Termin ten został użyty po raz pierwszy w połowie XX wieku do klasyfikacji takich zaburzeń, które były pomiędzy zaburzeniami psychotycznymi, a zaburzeniami neurotycznymi. Cechy osobowości borderline są opisane w klasyfikacji DSM – IV oraz ICD – 10, ale do potwierdzenia diagnozy potrzebny jest jeszcze wnikliwy wywiad psychologiczny i psychiatryczny.
Najbardziej charakterystyczna dla osób borderline jest niestabilność w relacjach interpersonalnych napędzana bardzo silnym pragnieniem bliskości i jednocześnie przeżywaniem ogromnego lęku, z jednej strony przed byciem pochłoniętym przez drugą osobę, a z drugiej przed porzuceniem.
Charakterystyczne jest tu również czarno-białe spojrzenie na innych ludzi i świat. Oznacza to, że osoby takie albo kochają, albo nienawidzą i wystarczy drobiazg, aby ich emocje zmieniły biegun z pozytywnego na negatywny.
W praktyce wygląda to tak, że osoby borderline często zmieniają pracę, są impulsywne, gwałtowne, wchodzą w burzliwe, niestabilne związki, łatwo wybuchają, a za chwilę są miłe i dążą do szczególnej, intensywnej bliskości, skarżą się na bóle, złe samopoczucie, mają stany depresyjne, nerwice, podejmują próby samobójcze i zachowania o charakterze autoagresywnym, cierpią na zaburzenia odżywiania, itd.
Przy tym wywołują również w bliskich skrajne emocje i brak zrozumienia, dlatego warto uświadomić sobie, że osobie z cechami borderline jest bardzo trudno samej ze sobą.
Badania epidemiologiczne nie są jednoznaczne i wskazują, że na borderline cierpi od 1 do 2 proc. społeczeństwa, oraz pokazują, że 70-75 proc. przypadków stanowią kobiety. Z wieloletnich badań wynika, że przyczyną powstania takiego zaburzenia jest przede wszystkim zaniedbywanie przez matkę (zdystansowana, niezaangażowana, zajęta sobą) i ojca (fizyczna lub psychologiczna nieobecność) oraz chaotyczna, niespójna struktura rodziny.
Osoby borderline mają często takie doświadczenia jak rozłąka, opuszczenie przez najbliższych, przemoc fizyczna i psychiczna, molestowanie, nadużywanie seksualne. Pod wpływem takich doświadczeń kształtuje się postawa nieufności i czujności w stosunku do otoczenia, które jest postrzegane jako zagrażające i wrogie.
Nie są one w stanie przyjąć perspektywy drugiej osoby, ale też mają trudność z autorefleksją, co powoduje nieadaptacyjne zachowania i upośledzenie zdolności radzenia sobie z codziennymi trudnościami. Z drugiej zaś strony lęk przed opuszczeniem powoduje, że potrafią wchodzić w szczególnie bliską relację, słuchać, oddawać siebie drugiej osobie, bez utrzymania swoich granic.
Mają w sobie ogromne pragnienie poczucia bezpieczeństwa, stabilizacji i spokoju, ale nie potrafią i nie znają sposobów, jak je osiągnąć, dlatego wciąż odbijają się od drzwi, których nie potrafią otworzyć. To wszystko powoduje, że osobowości borderline wciąż przeżywają silne napięcie, które powoduje wiele cierpienia i prowadzi do poczucia braku sensu życia, podejmowania prób samobójczych i samookaleczania.
Powstaje więc pytanie, czy jest możliwe, aby pomóc takim osobom, czy zaburzona osobowość to wyrok na całe życie? Otóż skuteczne jest leczenie, które zakłada, że w każdej osobie są obszary, gdzie osobowość jest zaburzona, i takie, które pozostają zdrowe, niedotknięte procesem destrukcyjnym. Takie założenie i oparcie psychoterapii na tych zdrowych aspektach, uwzględniające i analizujące zaburzone struktury, umożliwia leczenie pacjentów borderline.
W terapii stosuje się często działanie dwutorowe: farmakoterapię i psychoterapię. Farmakoterapia ma charakter wspomagający, znoszący nasilenie towarzyszących zaburzeniu objawów, tj. napięcia, zmian nastrojów. Natomiast psychoterapia leczy przyczyny, pomaga zrozumieć siebie, wyeliminować destrukcyjne i wprowadzić bardziej adaptacyjne i akceptowane dla osoby zmiany.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.