Depersonalizacja - przyczyny, objawy i leczenie

Depersonalizacja to utrzymujące się lub nawracające poczucie nierealności i oddzielenia od ciała lub procesów psychicznych. Zwykle towarzyszy jej poczucie bycia obserwatorem własnego życia. Według specjalistów mierzy się z nim nawet 20% społeczeństwa. To głównie osoby po urazach głowy, ale i cierpiące na zaburzenia psychiatryczne oraz schorzenia neurologiczne. Co warto wiedzieć?

1. Co to depersonalizacja?

Depersonalizacja, inaczej zaburzenia postrzegania samego siebie, to patologia zaliczana do zaburzeń związanych z psychopatologią. Zaburzenie depersonalizacji (DP) jest rodzajem zaburzenia dysocjacyjnego.

Poczucie depersonalizacji może mieć charakter krótkich, trwających kilka minut epizodów, ale i towarzyszyć przewlekle, nawet wiele lat. Przejściowe epizody depersonalizacji są powszechne.

Zobacz film: "Coraz więcej Polaków cierpi na depresję"

O zaburzeniu mówi się, gdy stany depersonalizacji lub derealizacji (brak poczucia realności otoczenia), przyjmują postać często nawracających epizodów lub nie znikają, co utrudnia codzienne funkcjonowanie.

2. Przyczyny depersonalizacji

Jakie są przyczyny depersonalizacji? Te mogą być bardzo różne. To na przykład:

• napady padaczkowe,
• migrenowe bóle głowy,
• niedoczynność tarczycy,
• stany lękowe,
• zaburzenia nastroju, takie jak depresja lub choroba afektywna dwubiegunowa,
• zaburzenia osobowości,
• zaburzenia schizoafektywne,
• przewlekły, silny stres,
• skrajne przemęczenie,
• traumatyczne przeżycie, zaniedbanie w dzieciństwie, przemoc fizyczna, bycie świadkiem przemocy domowej, przemoc emocjonalna, posiadanie poważnie upośledzonego lub chorego psychicznie opiekuna, niespodziewana śmierć bliskiej osoby, wypadek, wojna lub katastrofa.

Depersonalizacja dotyczy także osób, które nadużywają alkoholu i stosują substancje psychoaktywne. To również jeden z etapów zespołu abstynencyjnego mającego związek z jej odstawieniem.

3. Depersonalizacja – objawy

Objawem depersonalizacji jest:

• poczucie obcości wobec własnego ciała i otoczenia,
• poczucie braku kontroli nad mową lub ruchami,
• poczucie obcości pewnych części ciała, kończyn, które zdają się nie stanowić integralnej części organizmu.
• wrażenie, że jest się wyłącznie obserwatorem swojego życia,
• wrażenie, że myśli i działania są niezależne,
• emocjonalne lub fizyczne odrętwienie zmysłów lub reakcji na otoczenie,
• przeświadczenie o istnieniu bariery oddzielającej od ludzi, co powoduje trudności w utrzymywaniem relacji nawet z bliskimi.

Co ważne, powyższym objawom nie towarzyszy utrata kontaktu z rzeczywistością. Osoby są świadome nierealności symptomów.

4. Rozpoznanie zaburzeń depersonalizacji

Rozpoznanie depersonalizacji umożliwia stwierdzenie obecności kryteriów zgodnych z klasyfikacją zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) .

Tym samym o DP mówi się, gdy:

• stwierdza się uporczywe lub nawracające epizody depersonalizacji/derealizacji,
• towarzyszy im nienaruszone poczucie rzeczywistości (pacjent ma świadomość, że doświadczenia nie są prawdziwe),
• objawy powodują znaczny niepokój lub znacząco upośledzają funkcjonowanie społeczne lub zawodowe,
• objawy depersonalizacji nie mogą być wyjaśnione przez inne zaburzenie.

W celu wykluczenia przyczyn somatycznych patologii wykonuje się rezonans magnetyczny. Wskazane mogą być również testy toksykologiczne moczu.

Niezbędna jest także konsultacja psychiatryczna lub psychologiczna. Podczas wizyty psychiatra lub psycholog, korzystając z testów psychologicznych, wywiadów i kwestionariuszy, może dokonać rozpoznania zaburzeń dysocjacyjnych.

5. Depersonalizacja - leczenie

Jak sobie radzić z depersonalizacją? Czy są dostępne jakieś leki, które pomagają pozbyć się problemu? To zależy - głównie od przyczyny zaburzenia. I tak:

• depersonalizacja mająca związek z zatruciem substancjami psychoaktywnymi wymaga detoksykacji,
• depersonalizacja związania z traumą najczęściej ustępuje samoczynnie, gdy przestają działać czynniki wywołujące stres,
• depersonalizacja powiązana z odczuwaniem stresu czy zmęczenia wymaga wsparcia technik z zakresu radzenia sobie ze stresem czy technik relaksacyjnych,
• depersonalizacja będąca skutkiem zaburzeń lękowych lub psychotycznych wymaga wdrożenia leczenia farmakologicznego oraz włączenia psychoterapii. Sprawdza się podejście psychodynamiczne, poznawczo-behawioralne (CBT), także terapie wspierające oraz hipnoterapia. W leczeniu farmakologicznym zastosowanie znajdują głównie leki z grupy SSRI, również leki normotymiczne i przeciwpsychotyczne (typowe i atypowe).

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.