Depersonalizacja - przyczyny, objawy i leczenie

Depersonalizacja to utrzymujące się lub nawracające poczucie nierealności i oddzielenia od ciała lub procesów psychicznych. Zwykle towarzyszy jej poczucie bycia obserwatorem własnego życia. Według specjalistów mierzy się z nim nawet 20% społeczeństwa. To głównie osoby po urazach głowy, ale i cierpiące na zaburzenia psychiatryczne oraz schorzenia neurologiczne. Co warto wiedzieć?

1. Co to depersonalizacja?

Depersonalizacja, inaczej zaburzenia postrzegania samego siebie, to patologia zaliczana do zaburzeń związanych z psychopatologią. Zaburzenie depersonalizacji (DP) jest rodzajem zaburzenia dysocjacyjnego.

Poczucie depersonalizacji może mieć charakter krótkich, trwających kilka minut epizodów, ale i towarzyszyć przewlekle, nawet wiele lat. Przejściowe epizody depersonalizacji są powszechne.

O zaburzeniu mówi się, gdy stany depersonalizacji lub derealizacji (brak poczucia realności otoczenia), przyjmują postać często nawracających epizodów lub nie znikają, co utrudnia codzienne funkcjonowanie.

2. Przyczyny depersonalizacji

Zobacz film: "Coraz więcej Polaków cierpi na depresję"

Jakie są przyczyny depersonalizacji? Te mogą być bardzo różne. To na przykład:

• napady padaczkowe,
• migrenowe bóle głowy,
• niedoczynność tarczycy,
• stany lękowe,
• zaburzenia nastroju, takie jak depresja lub choroba afektywna dwubiegunowa,
• zaburzenia osobowości,
• zaburzenia schizoafektywne,
• przewlekły, silny stres,
• skrajne przemęczenie,
• traumatyczne przeżycie, zaniedbanie w dzieciństwie, przemoc fizyczna, bycie świadkiem przemocy domowej, przemoc emocjonalna, posiadanie poważnie upośledzonego lub chorego psychicznie opiekuna, niespodziewana śmierć bliskiej osoby, wypadek, wojna lub katastrofa.

Depersonalizacja dotyczy także osób, które nadużywają alkoholu i stosują substancje psychoaktywne. To również jeden z etapów zespołu abstynencyjnego mającego związek z jej odstawieniem.

3. Depersonalizacja – objawy

Objawem depersonalizacji jest:

• poczucie obcości wobec własnego ciała i otoczenia,
• poczucie braku kontroli nad mową lub ruchami,
• poczucie obcości pewnych części ciała, kończyn, które zdają się nie stanowić integralnej części organizmu.
• wrażenie, że jest się wyłącznie obserwatorem swojego życia,
• wrażenie, że myśli i działania są niezależne,
• emocjonalne lub fizyczne odrętwienie zmysłów lub reakcji na otoczenie,
• przeświadczenie o istnieniu bariery oddzielającej od ludzi, co powoduje trudności w utrzymywaniem relacji nawet z bliskimi.

Co ważne, powyższym objawom nie towarzyszy utrata kontaktu z rzeczywistością. Osoby są świadome nierealności symptomów.

4. Rozpoznanie zaburzeń depersonalizacji

Rozpoznanie depersonalizacji umożliwia stwierdzenie obecności kryteriów zgodnych z klasyfikacją zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5) .

Tym samym o DP mówi się, gdy:

• stwierdza się uporczywe lub nawracające epizody depersonalizacji/derealizacji,
• towarzyszy im nienaruszone poczucie rzeczywistości (pacjent ma świadomość, że doświadczenia nie są prawdziwe),
• objawy powodują znaczny niepokój lub znacząco upośledzają funkcjonowanie społeczne lub zawodowe,
• objawy depersonalizacji nie mogą być wyjaśnione przez inne zaburzenie.

W celu wykluczenia przyczyn somatycznych patologii wykonuje się rezonans magnetyczny. Wskazane mogą być również testy toksykologiczne moczu.

Niezbędna jest także konsultacja psychiatryczna lub psychologiczna. Podczas wizyty psychiatra lub psycholog, korzystając z testów psychologicznych, wywiadów i kwestionariuszy, może dokonać rozpoznania zaburzeń dysocjacyjnych.

5. Depersonalizacja - leczenie

Jak sobie radzić z depersonalizacją? Czy są dostępne jakieś leki, które pomagają pozbyć się problemu? To zależy - głównie od przyczyny zaburzenia. I tak:

• depersonalizacja mająca związek z zatruciem substancjami psychoaktywnymi wymaga detoksykacji,
• depersonalizacja związania z traumą najczęściej ustępuje samoczynnie, gdy przestają działać czynniki wywołujące stres,
• depersonalizacja powiązana z odczuwaniem stresu czy zmęczenia wymaga wsparcia technik z zakresu radzenia sobie ze stresem czy technik relaksacyjnych,
• depersonalizacja będąca skutkiem zaburzeń lękowych lub psychotycznych wymaga wdrożenia leczenia farmakologicznego oraz włączenia psychoterapii. Sprawdza się podejście psychodynamiczne, poznawczo-behawioralne (CBT), także terapie wspierające oraz hipnoterapia. W leczeniu farmakologicznym zastosowanie znajdują głównie leki z grupy SSRI, również leki normotymiczne i przeciwpsychotyczne (typowe i atypowe).

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.