Dirofilaria repens – skutki, objawy i leczenie zakażenia
Dirofilaria repens to nicień przenoszony przez komary i pasożyt psów, kotów oraz lisów. Wywołuje dirofilariozę, która u ludzi występuje w dwóch postaciach jako dirofilarioza podskórna i dirofilarioza sercowo-płucna. Jak można się nią zarazić? Na czym polega leczenie?
1. Co to jest Dirofilaria repens?
Dirofilaria repens to zoonotyczny nicień przenoszony przez komary i pasożyt psów, kotów oraz lisów w Europie Południowej, Afryce i Azji. Drobnoustrój występuje na różnych kontynentach, przede wszystkim w strefie klimatu ciepłego.
W Europie endemiczny obszar występowania D. repens obejmuje głównie kraje rejonu Morza Śródziemnego (Włochy, Francja, Grecja i Chorwacja), choć odnotowano przypadki obecności dirofilariozy w krajach Europy Południowo-Wschodniej, takich jak na przykład Bułgaria.
Dirofilaria repens (także inne nicienie, takie jak Dirofilaria tenuis i Dirofilaria immitis) jest gatunkiem odpowiedzialnym za postać podskórną dirofilariozy, która jest chorobą odzwierzęcą. Chorują osoby między 30. a 60. rokiem życia (nieco częściej kobiety).
U ludzi dirofilarioza występuje w dwóch postaciach klinicznych jako:
- dirofilarioza podskórna,
- dirofilarioza sercowo-płucna (wywoływana głównie przez Dirofilaria immitis).
Najczęstszą jej manifestacją są guzki podskórne lub podśluzówkowe. Zakażenie Dirofilaria repens jest najczęstszą i najbardziej rozpowszechnioną dirofilariozą na świecie.
2. Cykl rozwojowy Dirofilaria repens
Jak wygląda cykl rozwojowy Dirofilaria repens? Pasożyt w swym rozwoju wymaga obecności żywiciela pośredniego i żywiciela ostatecznego.
Ostatecznym żywicielem pasożyta jest pies. W jego organizmie rozwijają się dojrzałe płciowo stadia dające początek nowemu pokoleniu larw. Te krążą we krwi. Rezerwuarem pasożytów są głównie psy, ale także koty i lisy, natomiast przenosicielami form inwazyjnych są samice komarów z rodzaju Culex, Anopheles i Aedes.
Gdy zarażoną krew wypijają komary, w ciągu 2-3 tygodni, gdy temperatura jest wystarczająco wysoka, w ich ciałach larwy przeobrażają do postaci inwazyjnej. Z czasem dojrzałe, żyworodne samice uwalniają do krwioobiegu nieotorbione larwy pierwszego stadium (mikrofilarie).
Kiedy komar żeruje na następnym żywicielu, wprowadzają do organizmu żywiciela ostatecznego larwę w trzecim stadium rozwojowym. Inwazyjne larwy wnikają do jego tkanki podskórnej, gdzie osiągają dojrzałość płciową.
O czym trzeba pamiętać, jeśli chodzi o zakażenie Dirofilaria repens?
- Nie jest możliwe zarażenie się nicieniami bezpośrednio od psa lub innego człowieka.
- Człowiek jest przypadkowym żywicielem ostatecznym. W jego organizmie pasożyt wprawdzie rozwinie się i osiągnie postać dorosłą, nie będzie się jednak rozmnażał.
3. Objawy zakażenia Dirofilaria repens
Obecność Dirofilaria repens w organizmie ludzkim manifestuje się w postaci zmiany w tkance podskórnej tułowia, również głowy (także pod spojówką oka, nawet w ciele szklistym narządu wzroku).
Objawem zakażenia nicieniem jest pojawienie się:
- guzka, w którym obecny jest dojrzała postać pasożyta otoczonego naciekiem zapalnym; zmiana się powiększa (zmiana pasożytnicza u człowieka jest zwykle pojedyncza, o średnicy 0,5–2,5 cm, dorosły nicień ma do 15 cm długości i od 0,3 do 0,62 mm szerokości); najczęściej guzki umiejscawiają się w okolicy kończyn dolnych, ale także czoła, prącia, gałki ocznej i tułowia; częstą manifestacją choroby jest również guzek piersi (należy różnicować z procesem nowotworowym); charakterystyczne jest to, że zmiany powstają w okresie od 2 miesięcy do roku od ukąszenia przez komara,
- uczucia mrowienia,
- obrzęku, zaczerwienienia,
- bólu o różnym nasileniu,
- wynaczynienia podskórnego.
W przypadku lokalizacji pasożyta w gałce ocznej chorobie towarzyszy ból oka oraz obecność mętów lub mroczków przed oczami. Pasożyt jest wówczas widoczny pod spojówką.
4. Diagnostyka i leczenie
Gdy pojawią się objawy wskazujące na zakażenie pasożytnicze, kluczowe znaczenie ma rozpoznanie patogenu, który za nie odpowiada. W takiej sytuacji lekarz zleca badania mikroskopowe preparatów histopatologicznych ze zmiany pobranych podczas biopsji lub usuniętego pasożyta (metody molekularne do badania wyizolowanego DNA).
Pomocne w potwierdzeniu dirofilariozy mogą być:
- badania laboratoryjne z krwi (m.in. badania serologiczne),
- badania obrazowe (RTG klatki piersiowej, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, badanie ultrasonograficzne).
Jeśli chodzi o leczenie, w przypadkach wymagających interwencji zastosowanie znajduje chirurgiczne usunięcie pasożyta. Jest to metoda terapii z wyboru. Leczenie farmakologiczne stosuje się w przypadku stwierdzenia mikrofilarii we krwi, co u ludzi obserwuje się bardzo rzadko.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.