Trwa ładowanie...

Cenimy Twoją prywatność

Kliknij "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU", aby wyrazić zgodę na korzystanie w Internecie z technologii automatycznego gromadzenia i wykorzystywania danych oraz na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez Wirtualną Polskę, Zaufanych Partnerów IAB (870 partnerów) oraz pozostałych Zaufanych Partnerów (403 partnerów) a także udostępnienie przez nas ww. Zaufanym Partnerom przypisanych Ci identyfikatorów w celach marketingowych (w tym do zautomatyzowanego dopasowania reklam do Twoich zainteresowań i mierzenia ich skuteczności) i pozostałych, które wskazujemy poniżej. Możesz również podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody Wirtualna Polska, Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy będą przetwarzać Twoje dane osobowe zbierane w Internecie (m.in. na serwisach partnerów e-commerce), w tym za pośrednictwem formularzy, takie jak: adresy IP, identyfikatory Twoich urządzeń i identyfikatory plików cookies oraz inne przypisane Ci identyfikatory i informacje o Twojej aktywności w Internecie. Dane te będą przetwarzane w celu: przechowywania informacji na urządzeniu lub dostępu do nich, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru reklam, tworzenia profili związanych z personalizacją reklam, wykorzystania profili do wyboru spersonalizowanych reklam, tworzenia profili z myślą o personalizacji treści, wykorzystywania profili w doborze spersonalizowanych treści, pomiaru wydajności reklam, pomiaru wydajności treści, poznawaniu odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł, opracowywania i ulepszania usług, wykorzystywania ograniczonych danych do wyboru treści.


W ramach funkcji i funkcji specjalnych Wirtualna Polska może podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Cele przetwarzania Twoich danych przez Zaufanych Partnerów IAB oraz pozostałych Zaufanych Partnerów są następujące:

  1. Przechowywanie informacji na urządzeniu lub dostęp do nich
  2. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru reklam
  3. Tworzenie profili w celu spersonalizowanych reklam
  4. Wykorzystanie profili do wyboru spersonalizowanych reklam
  5. Tworzenie profili w celu personalizacji treści
  6. Wykorzystywanie profili w celu doboru spersonalizowanych treści
  7. Pomiar efektywności reklam
  8. Pomiar efektywności treści
  9. Rozumienie odbiorców dzięki statystyce lub kombinacji danych z różnych źródeł
  10. Rozwój i ulepszanie usług
  11. Wykorzystywanie ograniczonych danych do wyboru treści
  12. Zapewnienie bezpieczeństwa, zapobieganie oszustwom i naprawianie błędów
  13. Dostarczanie i prezentowanie reklam i treści
  14. Zapisanie decyzji dotyczących prywatności oraz informowanie o nich

W ramach funkcji i funkcji specjalnych nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy mogą podejmować następujące działania:

  1. Dopasowanie i łączenie danych z innych źródeł
  2. Łączenie różnych urządzeń
  3. Identyfikacja urządzeń na podstawie informacji przesyłanych automatycznie
  4. Aktywne skanowanie charakterystyki urządzenia do celów identyfikacji

Dla podjęcia powyższych działań nasi Zaufani Partnerzy IAB oraz pozostali Zaufani Partnerzy również potrzebują Twojej zgody, którą możesz udzielić poprzez kliknięcie w przycisk "AKCEPTUJĘ I PRZECHODZĘ DO SERWISU" lub podjąć decyzję w sprawie udzielenia zgody w ramach ustawień zaawansowanych.


Cele przetwarzania Twoich danych bez konieczności uzyskania Twojej zgody w oparciu o uzasadniony interes Wirtualnej Polski, Zaufanych Partnerów IAB oraz możliwość sprzeciwienia się takiemu przetwarzaniu znajdziesz w ustawieniach zaawansowanych.


Cele, cele specjalne, funkcje i funkcje specjalne przetwarzania szczegółowo opisujemy w ustawieniach zaawansowanych.


Serwisy partnerów e-commerce, z których możemy przetwarzać Twoje dane osobowe na podstawie udzielonej przez Ciebie zgody znajdziesz tutaj.


Zgoda jest dobrowolna i możesz ją w dowolnym momencie wycofać wywołując ponownie okno z ustawieniami poprzez kliknięcie w link "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu.


Pamiętaj, że udzielając zgody Twoje dane będą mogły być przekazywane do naszych Zaufanych Partnerów z państw trzecich tj. z państw spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.


Masz prawo żądania dostępu, sprostowania, usunięcia, ograniczenia, przeniesienia przetwarzania danych, złożenia sprzeciwu, złożenia skargi do organu nadzorczego na zasadach określonych w polityce prywatności.


Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień Twojej przeglądarki oznacza, że pliki cookies będą umieszczane w Twoim urządzeniu końcowym. W celu zmiany ustawień prywatności możesz kliknąć w link Ustawienia zaawansowane lub "Ustawienia prywatności" znajdujący się w stopce każdego serwisu w ramach których będziesz mógł udzielić, odwołać zgodę lub w inny sposób zarządzać swoimi wyborami. Szczegółowe informacje na temat przetwarzania Twoich danych osobowych znajdziesz w polityce prywatności.

Epigenetyka - czym jest i czym się zajmuje

 Kinga Olchowy
03.11.2020 12:22
Epigenetyka jest dziedziną nauki, która może w przyszłości pozwolić na określenie przybliżonej daty zgonu
Epigenetyka jest dziedziną nauki, która może w przyszłości pozwolić na określenie przybliżonej daty zgonu (123rf)

Epigenetyka jest dziedziną nauki, która może w przyszłości pozwolić na określenie przybliżonej daty zgonu lub pomóc w prewencji groźnych i poważnych chorób. Jeszcze do niedawna taka praktyka była znana tylko z filmów science fiction. Dzisiaj jesteśmy coraz bliżej tak dużego rozwoju medycyny, że możemy powoli próbować wpływać na naszą przyszłość. Czego więc uczy epigenetyka?

spis treści

1. Co to jest epigenetyka?

Epigenetyka zajmuje się badaniem zmian zachodzących w genach. Obejmuje wszystkie czynniki, które wpływają na nasze DNA - także te, które mogą podlegać dziedziczeniu lub powstają na skutek zewnętrznych modyfikacji. Obecnie uważa się ją za jedną z najważniejszych nauk biologii molekularnej, ponieważ pozwala odkryć zależności pomiędzy naszym DNA a czynnikami środowiskowymi.

Choć jest to nowy termin, zalążki tej nauki były znane już w starożytności. Wówczas posługiwano się pojęciem "epigeneza". Prekursorem tej myśli był Arystoteles, który stworzył koncepcję rozwoju prenatalnego i wysnuł teorię, że zarodek formuje się z niezróżnicowanego materiału.

1.1. Historia epigenetyki

Tezę tę potwierdził w XVII wieku lekarz i fizjolog William Harvey, ale pojęcie "epigenezy" stworzył dopierow XVIII wieku Caspar Friedrich Wolff podczas badania kurzych embrionów.

Zobacz film: "Wiedza i świadomość pacjentów w dobie Internetu"

Epigenetyka zakłada więc, że organizm tworzy się z nieokreślonej masy poprzez różnicowanie i formowanie się. Teza ta stała w opozycji do innej funkcjonującej wówczas teorii, która zakładała, że w nasieniu lub jajku od samego początku znajduje się uformowany organizm, który jedynie powiększa się wraz z upływem czasu.

2. Modyfikacje epigenetyczne

Epigenetyka udowadnia, że na nasz materiał genetyczny mają wpływ także czynniki zewnętrzne, w związku z czym może się on zmieniać. Tak zwane znaczniki molekularne, które są dołączanie do nici DNA mogą wpłynąć na kształt danego genu. Co ciekawe, modyfikacje nie zmieniają struktury całego DNA, a więc nie są uznawane za mutacje genetyczne. Nie są zatem nieodwracalne, ale mogą zmieniać się w dowolnym stopniu w ciągu całego życia.

Każda komórka posiada swoje charakterystyczne znaczniki molekularne, dzięki temu każda z nich ma własną ekspresję genów. Taki zbiór znaczników nazywany jest epigenomem.

Do tej pory najlepiej opracowaną i poznaną modyfikacją jest metylacja i demetylacja DNA. Polega to odpowiednio na przyłączeniu lub odłączeniu grupy metylowej do cytozyny, czyli związku, który wchodzi w skład DNA.

Modyfikacjom ulegają także histony, czyli białka, na które nawinięta jest nić DNA.

Istnieją także nietypowe modyfikacje, które zdarzają się rzadziej. Są to tzw. niekodujące cząsteczi RNA, które mogą regulować ekspresję genów poprzez blokowani powstawania białek.

2.1. Rola modyfikacji epigenetycznych

Zadaniem modyfikacji genetycznych jest przede wszystkim wzmacnianie lub wyciszanie ekspresji genów oraz kontrola wszystkich komórek.

Odpowiadają także za rozwój na etapie embrionalnym, dodatkowo regulują kondensację chromatyny, np. poprzez inaktywację chromosomu X.

Rolę modyfikacji epigenetycznych widać doskonale u pszczół - królowa jest matką wszystkich pozostałych osobników, a więc każda z pszczół ma taką samą strukturę DNA, jednak same w sobie znacznie się od siebie różnią.

Królowa jest największa, robotnice małe i łagodne, natomiast pszczoły-żołnierze nieco większe i bardziej agresywne.

Podobnie jest także u wszystkich zwierząt, w tym także ludzi. Modyfikacje genów wpływają na to, jaki będzie los konkretnych komórek - czy staną się one częścią układu nerwowego, czy może błon śluzowych.

3. Epigenetyka a dieta

Jak się okazuje, dieta może mieć wpływ na rozwój modyfikacji genetycznych już na etapie prenatalnym, dlatego bardzo ważne jest to, co je przyszła mama.

Kluczowe znaczenie odgrywają zawarte w pożywieniu substancje bioaktywne. U niektórych ssaków określone cechy wyglądu są wyrazem konkretnych zmian genetycznych.

Dieta może mieć bezpośrednie przełożenie na wszelkie konsekwencje zdrowotne. Jedzenie określonych produktów może np. wpływać na komórki jelitowe - pozytywnie bądź negatywnie.

4. Wpływ stresu na geny

Także nadmierna produkcja kortyzolu może mieć wpływ na modyfikacje genetyczne. W związku z tym chroniczny stres może być przyczyną takich konsekwencji zdrowotnych, jak choroby psychiczne.

Badania potwierdzają, że pacjenci, którzy cierpią na zaburzenia lękowe, depresyjne, nerwicę czy stres pourazowy, mają zmniejszoną metylację DNA. Może być to przekazywane kolejnym pokoleniom (wówczas mówi się o tym dziedziczność pozagenowa), dlatego właśnie zwykle choroby psychiczne są dziedziczone u kolejnych członków rodziny.

5. Jak epigenetyka wpływa na zdrowie?

Modyfikacje genetyczne mogą być także nieprawidłowe. Jeśli dochodzi do błędów, np. wyciszenia ekspresji niewłaściwego genu, może to mieć pewne konsekwencje zdrowotne - bardziej lub mniej poważne.

Wiele modyfikacji epigenetycznych może przyczynić się do rozwoju takich schorzeń jak autyzm i schizofrenia, zwiększają ryzyko wystąpienia depresji i tzw. chorób neurodegeneracyjnych, a także mogą wywołać zaburzenia sercowo-naczyniowe, alergie oraz choroby autoimmunologiczne.

Spora część tych zmian zachodzi jeszcze na etapie życia płodowego, dlatego właśnie tak ważna jest dieta przyszłych mam. Istnieje nawet specjalna, osobna dziedzina nauki o żywieniu i jego wpływie na modyfikacje genetyczne. Jest to nutrigenomika.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Oceń jakość naszego artykułu: Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.
12345
Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze