Impotencja psychogenna
Przyczyny zaburzeń potencji można podzielić na dwie duże grupy. Pierwszą z tych grup stanowią zaburzenia spowodowane zmianami organicznymi, obejmujące zmiany anatomiczne i fizjologiczne w erekcji.
Przyczyną powstania tych zmian mogą być bezpośrednie choroby narządów płciowych, powikłania chorób ogólnoustrojowych, ale także zażywane leki i wady wrodzone.
Drugą grupę, zaburzeń o podłożu psychogennym, w ogromnej mierze stanowią uwarunkowania psychologiczne, osobowościowe, społeczno-kulturowe oraz sytuacyjne. Dotyczą one sporej grupy pacjentów, zwłaszcza ludzi młodych, o niezmienionym jeszcze chorobowo organiźmie. Wiąże się to w większości przypadków z momentem inicjacji seksualnej, zawyżonym poczuciu własnej męskości (młodzi mężczyźni nie zdają sobie sprawy, że mężczyzna może odbyć skończoną, określoną liczbę stosunków dziennie), nieuregulowanym życiem seksualnym, zbyt częstą masturbacją, ale także ze stresem w pracy, przemęczeniem, niewyspaniem, problemami w związkach.
Oczywiście problemy jednego typu nie wykluczają obecności drugiego. Stosunkowo często zdarza się, że impotencja organiczna powoduje wyzwolenie mechanizmu psychogennego i nasilenie objawów – mówimy wtedy o podłożu mieszanym.
Jak dochodzi do zaburzeń erekcji o podłożu psychogennym?
Każdemu mężczyźnie zdarza się raz na jakiś czas brak erekcji lub jej ustąpienie w trakcie stosunku płciowego. Jest to wynikiem stresu w pracy, przemęczenia, niewyspania, wypicia zbyt dużej ilości alkoholu. Trudno mieć ochotę na stosunek płciowym, gdy się ciągle o czymś rozmyśla i nie skupia na przyjemności. Po takim nieudanym stosunku większość mężczyzn tłumaczy sobie wtedy „pijany byłem”, „zmęczony byłem” i następnym razem przystępuje do stosunku jakby nigdy nic się nie stało, osiągając tym samym prawidłowy wzwód.
Niestety nie zawsze każdy tak postępuje. Są mężczyźni, czy to bardziej wrażliwi, czy też mający specyficzne cechy charakteru, których łączy bardzo ciężkie znoszenie stresu. Jeżeli jeszcze taka osoba ma zawyżone poczucie męskości, wierzy w mit „mężczyzny, który zawsze jest gotowy do stosunku” – to ma bradzo duże szanse rozwinięcia zaburzeń erekcji na tle psychogennym.
Gdy takiej osobie przydarzy się osłabiona erekcja (w wyniku np.: niewyspania, problemów w domu albo braku satysfakcji z seksu z partnerką) wpada ona w swoistą pętlę. Tacy ludzie zaczynają rozmyślać, za bardzo biorą do siebie porażkę, napędzają się i zaczynają się bać następnego razu. Powstaje strach przed powtórzeniem się tej sytuacji, przed chorobą, bezpłodnością. Tak nasilony stres powoduje oczywiście „kolejne niepowodzenie”, gdy dochodzi do następnego zbliżenia. Jak można się domyśleć, to z kolei powoduje jeszcze większy stres i frustrację. I tu dochodzi do zapętlenia się sytuacji. Strach jest coraz większy, więc i zaburzenia potencji stają się coraz bardziej nasilone.
Na domiar złego, mężczyźni Ci często nie są w stanie sami wyjść z tej pętli. Zaczynają wpadać w kompleksy, myśleć o sobie jako o kimś gorszym, odsuwają się od innych. W ich głowach pojawia się myśl o jakieś ciężkiej chorobie, której powikłaniem jest impotencja. Obawiając się krytyki, rezygnują całkowicie ze stosunków płciowych ze swymi partnerkami i szukają pocieszenia w masturbacji. To nie pomaga, gdyż zaspokajony popęd nie zwiększa ochoty na seks z partnerką. Z czasem strach przed impotencją wkrada się i tutaj, a masturbacja staje się bardzo trudna albo niemożliwa.
Czynniki sprzyjające rozwinięciu zaburzeń na tle psychogennym to:
Przewlekły stres (problemy w pracy, na studiach, w rodzinie, w związku, itd.);
Depresja i zaburzenia nerwicowe;
Nadmierna masturbacja;
Przemęczenie, niewyspanie i słaba kondycja fizyczna;
Brak satysfakcji z obecnego życia seksualnego;
Kiedy podejrzewać tło psychogenne?
Psychogenne tło erekcji należy podejrzewać, gdy problemy ze wzwodem ujawniają się w młodym wieku, mają nagły początek, często w związku z jakimiś kłopotami, nasilają się w określonych sytuacjach, a mimo zaburzeń wzwodu pojawiają się poranne i spontaniczne erekcje. Typowe dla zaburzeń psychogennych jest uzyskiwanie potencji w czasie masturbacji lub pieszczot w przeciwieństwie do pełnego stosunku.
Do potwierdzenia psychogennych zaburzeń erekcji lekarz dysponuje także metodami diagnostycznymi. Obejmują one:
ocenę nocnych wzwodów prącia - mankiet założony wokół prącia mierzy różnice średnicy podczas erekcji do których dochodzi w czasie snu REM. Prawidłowe powiększanie penisa o min. 11,5 mm kilkakrotnie w czasie snu świadczy o prawdopodobnym psychologicznym zaburzeniu erekcji.
test farmakologiczny - polega na wstrzykiwaniu do ciała jamistego leku wazoaktywnego, którego działanie polega na rozszerzaniu naczyń, co powoduje napływ krwi do prącia i jego wzwód. Uzyskanie wzwodu już po minimalnej ilości leku świadczy o psychologicznym zaburzeniu erekcji.
Jak sobie z tym poradzić?
Jako, że problem głównie siedzi w głowie, terapię zaczyna się od uzmysłowienia sobie jego istoty. Trzeba zrozumieć, że każdy może czasem „nie dać rady”. Nieprawdą jest, że mężczyzna musi być zawsze gotowy do odbycia stosunku płciowego. Krótkotrwała niemoc seksualna wynikająca z przemęczenia czy stresu nie powinna powodować sytuacji, w której mężczyzna postrzega siebie gorszym i boi się współżycia. Rozumiejąc ten mechanizm można spróbować go uniknąć.
Aby zapobiec ponownemu wystąpieniu epizodów osłabień erekcji warto jest też popracować nad zmniejszeniem liczby czynników ryzyka impotencji, tj. poprawa kondycji, nauka radzenia sobie ze stresem, rzucenie palenia.
Jednak część mężczyzn może sama sobie nie poradzić z wyjściem z pętli. Potrzebują oni pomocy seksuologa, aby zdać sobie sprawę z przyczyny swoich problemów. Wizyta ta też jest o tyle dobra, że lekarz przebada pacjenta i wykluczy choroby mogące powodować zaburzenia potencji.
Bibliografia
Medler J., Sawicka M., Zaburzenia psychiczne u mężczyzn: wybrane zagadnienia, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne, Kraków 2009, ISBN 978-83-86826-98-8
Kępiński A., Z psychopatologii życia seksualnego, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2003, ISBN 83-08-03354-7
Jakima S., Lew-Starowicz M., Dysfunkcje seksualne w depresji, Most, Warszawa 2010, ISBN 978-83-60840-05-4
Jarema M., Rabe-Jabłońska J., Psychiatria, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011, ISBN 978-83-200-4180-4
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.