Kokcygodynia – przyczyny, objawy i leczenie

Kokcygodynia to przewlekły ból w okolicy kości ogonowej, który najczęściej dokucza kobietom w młodym i średnim wieku. Zwykle manifestuje się podczas przyjęcia pozycji siedzącej. Przyczyn dolegliwości bólowych może być wiele. To zarówno siedzący tryb życia, nadwaga i otyłość, jak i różne patologie w obrębie krzyżowo-guzicznej. Na czym polega leczenie przypadłości? Jak sobie z nią radzić?

1. Co to jest kokcygodynia?

Kokcygodynia (ang. coccydynia, coccygodynia) to zespół bólowy kości guzicznej (z łac. coccyx), potocznie nazywanej kością ogonową. Jest schorzeniem charakteryzującym się występowaniem przewlekłego bólu w jej okolicy, który nasila się w pozycji siedzącej. Kokcygodynia częściej występuje u kobiet, zwłaszcza w młodym i średnim wieku (20-40 lat).

2. Przyczyny bólu kości ogonowej

Przyczyny kokcygodynii są bardzo różne. Bez wątpienia na jej pojawienie się wpływa:

Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi"

• siedzący tryb życia,
• nadwaga i otyłość, ponieważ nadmierna masa ciała zmniejsza rotację miednicy w momencie przyjmowania pozycji siedzącej,
• niedawno przebyty uraz okolic gości ogonowej, powodujący zwichnięcie lub złamanie kości ogonowej i uszkodzenie systemu więzadłowego kości ogonowej. Może to być zarówno niefortunny upadek na pośladki, uderzenie się w okolice szpary pośladkowej, dźwiganie, ale także przewlekłe zaparcia bądź poród siłami natury,
• niezrośnięte złamania lub zwichnięcia w obrębie kości ogonowej,
• pourazowe zapalenie stawu krzyżowo-guzicznego,
• guzy kości krzyżowej lub kości guzicznej,
• zapalenie kaletki maziowej okolicy wierzchołka kości guzicznej,
• zmiany chorobowe krążków międzykręgowych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa,
• zapalenie pajęczynówki dolnych korzeni nerwowych w odcinku krzyżowym,
• torbiele włosowe pilonidalne (przewlekłe zapalenia fałdu pośladkowego),
• ropnie okołoodbytnicze,
• zmiana ustawienia kości guzicznej poprzez pociągnięcie przez przeciążone mięśnie dna miednicy (np. wskutek nieprawidłowej postawy ciała).

3. Objawy kokcygodynia

Objawy kokcygodynii pojawiają się głównie po przyjęciu pozycji siedzącej, ale także podczas wypróżniania i po nim, przy wstawaniu z krzesła, w czasie wysiadania z samochodu czy w trakcie długotrwałego chodzenia.

Pacjenci odczuwają ból kości ogonowej oraz otaczających ją tkanek. Ten może lokalizować się w rejonie odbytu i spojenia łonowego. Możliwe jest również promieniowanie bólu do nóg, na staw krzyżowo-guziczny, ruchomy segment kości ogonowej pośladków, w rejon kości krzyżowej i kręgosłupa. Nie odnotowuje się dyskomfortu w obrębie dolnego odcinka pleców. Pojawia się także częste parcie na stolec.

4. Diagnostyka i leczenie

Choć objawy kokcygodynii są dość charakterystyczne, zwykle do ostatecznego rozpoznania zespołu bólowego mija sporo czasu. Po drodze należy bowiem wykluczyć wiele schorzeń.

Skóra oraz tkanki miękkie, które otaczają kość guziczną, muszą zostać przebadane w kierunku cysty pilonidalnej (zapalenie fałdu pośladkowego) lub przetoki odbytu. W przypadku kobiet, które zmagały się z zapaleniem pochwy czy bólem w obrębie miednicy mniejszej, niezbędne jest badanie ginekologiczne. W sytuacji, gdy pojawia się krew w stolcu, rozważa się proces rozrostowy lub przerzuty nowotworowe. Podczas diagnostyki mogą zostać także wykryte spikule kostne (igiełki kostne), lokalny obrzęk oraz masy guzowate w obrębie kości guzicznej.

Rozpoznanie coccygodynii wymaga wykonania manualnych testów ortopedycznych kości ogonowej i mięśni dna miednicy. Konieczne jest zewnętrzne badanie palpacyjne bądź badanie per rectum oraz konsultacja proktologiczna w celu wykluczenia chorób odbytu i jelita grubego (np. szczelina odbytu, zapalenie prostaty, niedokrwienie rejonu dna miednicy, zapalenie jelit, guzki krwawnicze).

Jak sobie pomóc? Kluczowe jest zadbanie o prawidłową masę ciała oraz włączenie aktywności fizycznej. Z uwagi na to, że ból pojawia się najczęściej wskutek ucisku na okolicę kości ogonowej, w czasie siedzenia warto korzystać z poduszki ze specjalnym wycięciem. Można również sięgać po środki przeciwbólowe i przeciwzapalne (np. niesteroidowe leki przeciwzapalne – NLPZ).

Gdy ból kości guzicznej ma związek z zaparciami i wypróżnianiem się, warto zwiększyć podaż błonnika w diecie, ale i stosować środki zmiękczające masy kałowe. W niektórych przypadkach pomaga blokada nerwowa podana w okolicę zwoju nieparzystego pod kontrolą fluoroskopii. Czasem pomocne są różne metody fizykoterapii, celem której jest przywrócenie prawidłowego ustawienia kości guzicznej oraz relaksacja mięśni dna miednicy.

Gdy ból jest nie do zniesienia, gdy zawiodło leczenie zachowawcze bądź gdy dolegliwości mają związek ze współistniejącym nowotworem złośliwym, czasem konieczna jest operacja usunięcia kości guzicznej (tzw. kokcygektomia).

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.