Miastenia a ciąża – czy choroba wyklucza posiadanie dziecka?
Miastenia a ciąża to kwestia nurtująca kobiety w wieku rozrodczym, które zmagają się z tą rzadką i dość nieprzewidywalną chorobą o podłożu autoimmunologicznym, cechującą się znacznym osłabieniem mięśni. Czy schorzenie nie wyklucza możliwości posiadania dziecka? Czy jego objawy, jak i leczenie są bezpieczne zarówno dla przyszłej mamy, jak i płodu? Co z porodem?
1. Miastenia a ciąża – najczęstsze pytania
Miastenia a ciąża to kwestia, która wywołuje wiele pytań, takich jak: czy miastenia jest przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę? Czy ciężarne zmagające się z chorobą mogą przyjmować przepisane leki? Jak rodzić w miastenii? Jakie są jej objawy, także w ciąży?
Miastenia to rzadka choroba autoimmunologiczna związana z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego, który wytwarza przeciwciała skierowane przeciwko własnym komórkom. Jej istotą jest wytwarzanie przeciwciał, które działają przeciw receptorom acetylocholinowym. Główną rolę w produkcji odgrywa grasica, czyli gruczoł położony w klatce piersiowej.
Pierwsze objawy choroby pojawiają się najczęściej u kobiet między 20. a 30. rokiem życia i u mężczyzn po 60. roku życia. Choroba cechuje się znacznym osłabieniem mięśni. Ich nadmierna męczliwość to skutek zaburzenia przekazywania impulsów z zakończeń nerwów ruchowych do mięśni. W przebiegu miastenii najczęściej zajęte są mięśnie poruszające gałkami ocznymi i mięśnie powiek, a także mięśnie rąk i nóg, rzadziej mięśnie oddechowe.
Objawy choroby są zwykle bardziej nasilone wieczorem niż rano, a ograniczenia i dolegliwości znacznie obniżają komfort codziennego funkcjonowania. Wstępują przy tym okresy zdecydowanej poprawy lub ustąpienia objawów oraz okresy zaostrzeń, czyli nawrotu objawów. Czy to wyklucza ciążę?
2. Czy miastenia jest przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę?
Miastenia nie ma wpływu na płodność i nie jest przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę, jednak trzeba pamiętać, że poczęcie musi być zaplanowane (najlepiej w okresie remisji choroby lub podczas terapii objawowej). To ważne, by od rozpoznania choroby minęły co najmniej 2 lata. Ma to związek z tym, że w tym czasie istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia przełomu miastenicznego oraz zaostrzenia objawów choroby. U ciężarnych zmagających się z miastenią nie stwierdza się zwiększonego ryzyka poronień czy porodów przedwczesnych.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
3. Leczenie miastenii w ciąży
Przebieg miastenii w ciąży jest trudny do przewidzenia. Możliwe są różne scenariusze, w których choroba ulega zarówno zaostrzeniu, wyciszeniu lub pozostaje bez zmian. U większości ciężarnych chorujących na miastenię dolegliwości związane z chorobą utrzymują się na mniej więcej tym samym poziomie dokuczliwości.
U 1/3 pacjentek niestety się nasilają, najczęściej na początku ciąży ( w 1 trymestrze) oraz po porodzie (w połogu). W drugim i trzecim trymestrze ciąży objawy miasteniczne bywają nieobecne.
Co z leczeniem? Miastenia jest chorobą przewlekłą, która towarzyszy pacjentce przez całe życie. Można jedynie łagodzić jej objawy. W ciąży zatem nie wolno odstawiać leków, czasem wręcz konieczne jest zwiększenie ich dawek. Wynika to ze zwiększonego przesączania kłębuszkowego oraz zwiększonej objętości krwi u ciężarnych.
Lekami, które stosuje się w leczeniu miastenii są podawane są doustnie inhibitory acetylocholinoesterazy: między innymi pirydostygmina i ambenonium. Gdy terapia nie jest wystarczające, włącza się leki immunosupresyjne, które zmniejszają aktywność układu odpornościowego. To glikokortykosteroidy, azatiopryna, cyklofosfamid i metotreksat.
Bezpieczne dla kobiet w ciąży są zarówno leki tak zwanego pierwszego rzutu w leczeniu miastenii, czyli inhibitory acetylocholinesterazy podawane doustnie (Mestinon, Mytelase) jak i sterydy. W miarę bezpieczne jest stosowanie w ciąży azatiopryny i cyklosporyny (ich włączenie rozważa się w przypadku, gdy nie można opanować choroby innymi sposobami).
Nie powinno się podawać w ciąży dożylnie inhibitorów acetylocholinesterazy, ponieważ powodują one skurcz macicy oraz metotreksatu , który zwiększa ryzyko wad wrodzonych. Stosowanie ich u ciężarnych jest przeciwwskazane. Z powodu dużego ryzyka wystąpienia ostrej niewydolności oddechowej, ciężarna powinna być pod stałą opieką ginekologa oraz neurologa prowadzącego leczenie miastenii.
4. Miastenia a ciąża i poród
Z uwagi na to, że macica jest mięśniem gładkim i w przebiegu miastenii nie dochodzi do jej osłabienia, miastenia nie jest wskazaniem do cięcia cesarskiego. Ten sposób rozwiązywania ciąży jest jednak stosowany u kobiet z nasilonymi i źle kontrolowanymi objawami choroby. Pacjentka może zostać znieczulona do porodu zewnątrzoponowo.
Miastenia oznacza pewne zagrożenia dla dziecka. U nawet 20 % noworodków obserwuje się przejściową miastenię noworodków. Jej objawy to wiotkość mięśni, trudności w oddychaniu, osłabienie płaczu i odruchu ssania, opadanie powiek.
Przyczyną jest przenikanie przeciwciał matki przez łożysko do organizmu dziecka. Objawy pojawiają się około 2-4 doby życia dziecka i mogą utrzymywać się kilka godzin lub dni. Ustępują samoistnie w ciągu 3 tygodni. A co z karmieniem piersią? Jest to możliwe. Przeciwwskazaniem jest wyłącznie przyjmowanie leków immunosupresyjnych.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.