Nostrzyk żółty – właściwości i zastosowanie
Nostrzyk żółty to gatunek rośliny z rodziny bobowatych. Pochodzi z terenów Europy i Azji, obecnie występuje na całym świecie poza Antarktydą. W Polsce jest dość pospolity. Traktuje się go jak roślinę leczniczą, jednak stosując ją należy zachować ostrożność. Może być trująca. Jak działa?
1. Co to jest nostrzyk żółty?
Nostrzyk żółty, inaczej nostrzyk lekarski (Melilotus officinalis) to gatunek rośliny z rodziny bobowatych (Fabaceae Lindl.), nazywanych również motylkowatymi. Roślina jest znana także jako nostrzyk zwyczajny, nozderek, tatarska trawa.
W Polsce Melilotus officinalis jest dość pospolity. Rośnie na łąkach, miedzach, nieużytkach, w zaroślach, przydrożach, terenach kolejowych. Pochodzi z terenów Europy i Azji, obecnie występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą.
Warto wiedzieć, że wyróżnia się ponad 20 gatunków roślin z rodzaju nostrzyków. To nie tylko nostrzyk żółty, ale i nostrzyk wyniosły, nostrzyk biały, nostrzyk wydrążony, nostrzyk messyński, nostrzyk wołżański, nostrzyk tauryjski, nostrzyk ząbkowany, nostrzyk siarkowożółty czy nostrzyk błękitny.
Najbardziej popularny i rozpowszechniony są gatunki nostrzyk żółty i nostrzyk biały. W Polsce można spotkać również nostrzyki wyniosły i ząbkowany.
2. Nostrzyk żółty - uprawa i wygląd
Jak wygląda nostrzyk żółty? Roślina osiąga maksymalnie metr wzrostu. Ma prostą, pojedynczą i wzniesioną łodygę. Ta jest zwykle zielona, rozgałęziona i drobno prążkowana, o cylindrycznym kształcie.
Melilotus officinalis posiada naprzemianległe, ogonkowe, drobne, żółte liście zebrane w luźne grona. Przybierają kształt odwrotnie jajowaty, podłużny lub owalny. Ich powierzchnia górna jest ciemnozielona i naga, zaś dolna bladozielona, pokryta krótkimi, drobnymi włoskami.
Roślina kwitnie od lipca do października. Jest miododajna, zapylana przez owady. Owocem nostrzyka żółtego jest jajowaty, poprzecznie pomarszczony strąk. Cała roślina wydziela zapach przywodzący na myśl świeże siano.
Nostrzyk żółty to roślina jednoroczna lub dwuletnia. Jest światłolubna. Bywa uprawiana jako nawóz zielony i jako pasza dla zwierząt. To także roślina miododajna. Wykorzystuje się ją również do aromatyzowania papierosów.
3. Nostrzyk żółty - właściwości lecznicze
Nostrzyk żółty to roślina lecznicza. Surowiec zielarski stanowi ziele nostrzyka (Meliloti herba): całe lub rozdrobnione, wysuszone. By je pozyskać, ścina się górne części pędów i suszy.
Nadziemne części rośliny zawierają kumaryny, garbniki, flawonoidy, alantoinę czy rutynę, witaminę C, polisacharydy, triterpeny, aminokwasy, sole mineralne, saponiny triterpenowe, pochodne mocznika, karotenoidy, kwasy tłuszczowe i kwasy fenolowe.
Dzięki temu nostrzyk lekarski wykazuje działanie przeciwzakrzepowe, uszczelniające naczynia krwionośne i sprawdza się w problemach dermatologicznych. Dzięki temu zarówno surowiec, jak i wyciąg z nostrzyka:
- powoduje rozkurcz naczyń krwionośnych, obniżenie ciśnienia krwi,
- ma właściwości przeciwutleniające i ochraniające wątrobę,
- wpływa na rozluźnienie mięśni gładkich,
- działa wiatropędnie, ma działanie uspokajające,
- hamuje kolagenazę, przyspiesza wzrost fibroblastów. Skraca czas gojenia rany i wpływa na wygląd i jakość blizny.
- działa przeciwobrzękowo,
- ma działanie zmiękczające,
- działa przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo.
4. Jak stosować nostrzyk żółty?
W zielarstwie wykorzystuje się wywar z suszonych roślin. Roślinę stosuje się głównie zewnętrznie, w formie okładów i płukanek. Na co pomaga ziele nostrzyka? Roślina znajduje zastosowanie głównie w leczeniu:
- ropni skóry, trudno gojących się ran, przy obrzękach, w stanach zapalnych skóry (okłady),
- chorób gardła, zapalenia spojówek (płukanki),
- trądziku i innych dermatoz, to jest chorób skóry (kąpiele).
Jeśli chodzi o zastosowanie wewnętrzne nostrzyka żółtego, jest ono ograniczone. Wykorzystuje się go głównie zraz z innymi ziołami, w postaci mieszanek. Roślina w większych ilościach jest bowiem trująca. Dlaczego? Zawiera pochodną związki kumarynowe, w tym dikumarol.
Substancja obniża krzepliwość krwi. Spożyta w dużych ilościach wywołuje oszołomienie i wewnętrzne krwawienie, prowadzi do uszkodzenia wątroby i nerek.
5. Nostrzyk żółty przeciwwskazania, środki ostrożności i skutki uboczne
Podczas stosowania nostrzyka należy zachować środki ostrożności. Przed rozpoczęciem kuracji najlepiej skonsultować z lekarzem, kupić gotowy produkt (np. tabletki) i zawsze dawkować je zgodnie z zaleceniami producenta.
Nostrzyk żółty nie może być stosowany przez wszystkich. Przeciwwskazanie stanowi:
- ciąża i okres karmienia piersią,
- wiek (nie mogę używać go dzieci),
- uczulenie czy nadwrażliwość zarówno na roślinę, jak i obecne w niej związki,
- choroby nerek, wątroby,
- skłonność do krwotoków,
- stosowanie leków przeciwzakrzepowych.
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.