#SzczepSięNiePanikuj. Stres może osłabiać działanie szczepionki przeciw COVID-19. Jak temu zapobiec?
Badania i obserwacje chorujących pacjentów pokazują, że kondycja psychiczna przekłada się również na wydolność układu odpornościowego. Raport opublikowany na łamach "Perspectives on Psychological Sciences" dowodzi, że ta zależność może dotyczyć również szczepionek przeciw COVID-19.
Artykuł jest częścią akcji Wirtualnej Polski #SzczepSięNiePanikuj
1. Słaba kondycja psychiczna może obniżyć odporność
Zdaniem autorów badań z Uniwersytetu Stanowego Ohio czynniki środowiskowe, genetyka, kondycja fizyczna i psychiczna mogą osłabiać układ odpornościowy, spowalniając odpowiedź organizmu na szczepionkę.
"Nasze badanie rzuca nowe światło na kwestię skuteczności szczepionek oraz na to, jak zachowania zdrowotne i doświadczenia emocjonalne mogą zmienić zdolność organizmu do rozwinięcia odpowiedzi immunologicznej. Problem w tym, że pandemia sama w sobie może wzmacniać te czynniki ryzyka" - mówi Annelise Madison, badaczka z Uniwersytet Stanowego Ohio, jedna z autorów raportu.
Madison zwraca uwagę na to, że od wielu miesięcy żyjemy w permanentnym stresie i nie wszyscy potrafią sobie z tym poradzić. To zwiększa ryzyko rozwoju zaburzeń depresyjnych i lękowych i zdaniem amerykańskiej badaczki może osłabić zdolność układu immunologicznego do odpierania infekcji.
- Przewlekły stres w istotny sposób wpływa na odpornośc organizmu. Lęk o przyszłość, trudności rodzinne, materialne, samotność to tylko niektóre problemy, które generują stres i zaburzają funkcjonowanie psychofizyczne. Kiedy nastąpi połączenie stresu psychologicznego z predyspozycją fizjologiczną danego człowieka, to organizm odpowiada różnego rodzaju zaburzeniami psychofizycznymi. Dla wielu ludzi przewlekły stres stał się nierozerwalną częścią życia i siłą rzeczy będziemy musieli zapłacić za to wysoką cenę. Już dzisiaj Światowa Organizacja Zdrowia prognozuje poważny wzrost problemów natury psychicznej u osób dorosłych, jak również u dzieci - mówi dr n. med. Mariola Kosowicz, psycholog kliniczny i psychoterapeuta.
2. Czy da się zwiększyć skuteczność szczepionki?
Chociaż obie dostępne na rynku szczepionki przeciw COVID-19 mają bardzo wysoką skuteczność, każdy organizm będzie reagował na nie w indywidualny sposób. Ma to związek m.in. z przebytymi wcześniej schorzeniami, np. u ozdrowieńców reakcja na szczepienie może być nieco silniejsza niż u osób, które nie chorowały. Przeciwciała zaczynają pojawiać się we krwi po około 10-14 dniach od przyjęcia szczepionki. Stosowane obecnie wakcyny przeciwko COVID-19 mają wysoką skuteczność, jednak na to, jak zareaguje na nie organizm, ma wpływ wiele elementów,
"W naszych badaniach skupiliśmy się na tym, jak reagują przeciwciała. Wiemy, że czynniki psychologiczne i behawioralne mogą wydłużyć czas potrzebny do rozwinięcia się odporności, a także skrócić czas jej działania. Odkryliśmy, że na niektóre z tych czynników możemy wpływać - przekonuje dr Janice Kiecolt-Glaser, dyrektor Instytutu Badań Medycyny Behawioralnej z Uniwersytetu Stanowego Ohio.
Zdaniem autorów badań z Ohio jesteśmy w stanie skrócić czas potrzebny do rozwinięcia odporności. W jaki sposób odpowiednio przygotować się do szczepienia?
"Wcześniejsze badania sugerują, że interwencje psychologiczne i behawioralne mogą poprawić odpowiedź na szczepionki. Nawet krótkoterminowe działania mogą być skuteczne" - przekonuje Madison. Amerykańscy naukowcy zalecają, by 24 godziny przed szczepieniem poświęcić chwilę na energiczne ćwiczenia i zadbać o prawidłowy sen, dzięki temu układ odpornościowy będzie działał z maksymalną wydajnością.
3. Czy słaba kondycja psychiczna, depresja, permanentny stres mogą obniżyć skuteczność szczepionki?
Dr hab. Wojciech Feleszko z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego przyznaje, że trafiają do niego pacjenci z depresją, którzy szukają pomocy immunologa, bo pierwszym objawem problemów emocjonalnych są u nich nawracające infekcje.
- Aspekty psychologiczne niewątpliwie wpływają na odporność. Zbilansowana dieta, bogata m.in. w witaminę D3 również jest tym, co sprzyja powstawaniu odporności. Badanie tych aspektów jest bardzo trudne, ponieważ wszystkie próby oceny stanu psychicznego są oparte o subiektywne kwestionariusze. Były m.in. badania, które pokazywały, że ludzie żyjący w długotrwałym stresie mają gorszą kondycję komórek NK (komórki naturalnej cytotoksyczności) albo że pacjenci częściej chorują, jeżeli zmagają się z przewlekłym stresem. Nie możemy jednak stwierdzić, że poprawiając kondycję psychiczną możemy wprost modelować naszą odporność czy odpowiedź na szczepionkę - wyjaśnia dr Wojciech Feleszko, pediatra i immunolog.
Podobnego zdania jest dr Henryk Szymański z Polskiego Towarzystwa Wakcynologii.
- Wiadomo, że wystąpienie choroby to interakcja między tym patogenem a stanem organizmu. Przewlekły stres jest czynnikiem, który niewątpliwie sprzyja infekcji. Nie da się tego ująć w kategorie liczbowe, żeby to jednoznacznie zdefiniować - tłumaczy dr Henryk Szymański, pediatra i wakcynolog.
- Czy słaba kondycja i stres obniżają odporność? Jednoznacznie tak, natomiast czy to w jakikolwiek sposób wpływa na skuteczność szczepionki? Moim zdaniem nie powinno to mieć wpływu - odpowiada lekarz i przypomina, że szczepionki mRNA przeciw COVID-19 mają bardzo wysoką skuteczność na tle innych preparatów. - Skuteczność szczepionki przeciw grypie jest na poziomie 50-60 proc., a szczepionek mRNA przeciw COVID-19 na poziomie 95 proc. - podkreśla wakcynolog.
Zobacz także: Szczepienia na COVID a alkohol. Dlaczego nie należy pić przed szczepieniem?
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
