Testy na koronawirusa - rodzaje, metody, przeciwciała anty-SARS-CoV-2, interpretacja wyników

Testy na koronawirusa to dzisiaj jedne z najczęściej wykonywanych badań. Każdego dnia personel medyczny pobiera tysiące próbek, aby następnie wykonać szereg działań, mających na celu potwierdzenie atywnego zakażenia wirusem SARS-CoV-2 lub ustalenie, czy organizm wytworzył już przeciwciała na skutek obecnego wcześniej zakażenia (które mogło już zostać zwalczone). Na ten moment w Polsce i na świecie istnieje kilka różnych testów na koronawirusa, a każdy z nich ma nieco inny cel. Zobacz, jakie badania możesz wykonać, jeśli podejrzewasz u siebie Covid-19, ile kosztują i jak się do nich przygotować.

1. Testy na koronawirusa

Od kiedy koronawirus zaatakował po raz pierwszy, służba medyczna i naukowcy z całego świata dokładają wszelkich starań, aby opracować innowacyjne systemy diagnostyczne i metody leczenia choroby Covid-19.

Dzięki ich pracy obecnie na rynku medycznym dostępnych jest kilka testów na koronawirusa. Każdy z nich ma nieco inny cel i przebieg. Część z nich wykrywa aktywne zakażenie, a częśc pozwala jedynie na wykrycie przeciwciał wytworzonych przez organizm na skutek zakażenia, ale nie daje informacji na temat tego, kiedy badana osoba przeszła Covid-19.

Wyróżnia się cztery podstawowe metody diagnostyczne. Dwie z nich służą do wykrywania aktywnej postaci wirusa, dwie pomagają ustalić obecność przeciwciał w organizmie badanego.

2. Metoda PCR i RT-PCR

Test PCR i RT-PCR to badania genetyczne, inaczej molekularne. Pozwalają na wykrycie RNA koronawirusa w naszym materiale genetycznym, dzięk czemu są najlepszą metodą diagnostyczną w przypadku aktywnej postaci zakażenia. Testy PCR (z ang. polymeraze chain reaction) służą nie tylko w przypadku koronawirusa, ale także innych chorób zakaźnych - wirusowych i bakteryjnych.

W obu przypadkach materiałem do badania jest wymaz z nosa lub gardła. Z próbki izoluje się materiał genetyczny wirusa i na tej podstawie potwierdza się lub wyklucza zakażenie.

Test RT-PCR (real time polymeraze chain reaction) są dokładniejsze i skuteczniejsze, ale proces analizy materiału genetycznego jest nieco bardziej skomplikowany. Niemniej jednak to właśnie ten rodzaj testu jest zalecany przez WHO i wykonywany najczęściej w punktach diagnostycznych i placówkach medycznych.

Niestety testy PCR i RT-PCR należą do badań drogich - prywatnie musimy zapłacić za nie ok. 400-500 złotych. Jeśli chcemy wykonać takie testy w ramach NFZ, musimy najpierw skontaktować się z lekarzem (najlepiej poprzez teleporadę), który następnie skieruje nas na testy, jeśli uzna, że jest taka potrzeba.

Przeczytaj więcej na temat testów PCR oraz RT-PCR.

3. Test antygenowy

Test antygenowy jest podobny do testów PCR, a do jego wykonania również potrzebny jest wymaz z nosa lub gardła. Wyglądem przypomina test ciążowy, a na wynik zwykle czeka się od 10 do 30 minut. Jego ogromną zaletą jest fakt, iż test można przeprowadzić w warunkach domowych, bez konieczności udania się do placówki medycznej.

Badanie antygenowe różni się od testu PCR sposobem analizy próbki geentycznej. W przypadku metody PCR, w wymazie wykrywa się RNA wirusa, natomiast w przypadku testu antygenowego wykrywa się specjalny rodzaj białek, które są niejako otoczką dla wirusa. W obu przypadkach możliwe jest potwierdzenie aktywnego zakażenia koronawirusem.

Badanie antygenowe jest znacznie tańsze od molekuarnego - jego koszt to ok. 50-150 złotych w zależności od placówki, w której chcemy wykonać badanie.

Przeczytaj więcej na temat testu antygenowego

4. Badanie serologiczne

Badanie serologiczne różni się od dwóch poprzednich nie tylko sposobem wykonania, ale także wynikiem, jaki otrzymujemy. W tym przypadku materiałem do badań jest krew pobrana z palca lub żyły łokciowej. Badanie to dzieli się na jakościowe i ilościowe.

W przypadku badań jakościowych krew pobiera się zwykle z palca i umieszcza w specjalnej kasetce, która również przypomina test ciążowy. Wynik wskazuje na to, czy organizm wytworzył przeciwciała any-SARS-CoV-2. Jeśli decydujemy się na test ilościowy, dodatkowo otrzymujemy informację na temat tego, jak dużo przeciwciał posiadamy w organizmie.

Test jakościowy jest tańszy od ilościowego, a na wynik czeka się znacznie krócej (nawet 10minut, przy czym na wynik testu ilościowego należy poczekać kilka godzin).

Pozytywny wynik w obu przypadkach świadczy jedynie o tym, że do zakażenia już doszło, ale nie pozwala określić, czy infekcja toczy się w tym momencie. Negatywny wynik nie wskazuje jednocześnie na to, że zakażenia nie ma. Możemy być chorzy na Covid-19, ale w momencie przeprowadzenia testu organizm jeszcze nie zdążył wytworzyć przeciwciał. Dlatego powtarzanie badań jest tak istotne.

Dowiedz się więcej na temat testów serologicznych

5. Domowy test na Covid-19

Oprócz domowego testu antygenowego, który możemy zamówić do domu, istnieje także możliwość przeprowadzenia innych badań w warunkach domowych, ale już nie samodzielnie. Jeśli chory ma bardzo silne objawy, takie jak wysoka gorączka czy duszności albo nie jest w stanie dotrzeć do punktu diagnostycznego (bo np. nie ma własnego samochodu), może poprosić o wykonanie testu w domu. Wówczas personel medyczny przyjeżdża pod wskazany adres i tam pobiera od pacjenta wymaz.

Istnieją pogłoski na temat testów dostępnych w aptekach, jednak ani WHO, ani Ministerstwo Zdrowia nie potwierdzają ich skuteczności ani bezpieczeństwa stosowania. Dlatego wszelkie decyzje należy podejmować po konsultacji z lekarzem, a antygenowe testy domowe zamawiać tylko ze sprawdzonych placówek medycznych.

Dowiedz się więcej na ten temat domowych testów na Covid-19

6. Kiedy najlepiej wykonać testy?

Testy na koronawirusa lub jego przeciwciała należy wykonać, jeśli podejrzewamy u siebie zakażenie, to znaczy:

• kiedy mamy silne objawy grypopodobne
• jeśli mieliśmy kontakt z osobą zakażoną (nie musiały u niej wystąpić objawy)
• jeśli chcemy sprawdzić, czy już chorowaliśmy (np. w celu oddania osocza dla chorych z ciężkimi objawami).

7. Gdzie zrobić badania na koronawirusa?

Badanie na obecność aktywnego patogenu lub przeciwciał anty-SARS-Cov-2 najlepiej wykonać w specjalnym punkcie diagnostycznym obecnym w większości placówek medycznych w całej Polsce. Można także udać się samochodem do specjalnych punktów wymazowych drive-thru.

Testy domowe należy zamawiać wyłącznie ze sprawdzonych miejsc.

7.1. Testy na Covid prywatnie i na NFZ

Prywatne testy na koronawirusa można wykonać niemal we wszystkich placówkach medycznych. Ich koszt waha się między 50 a 500 złotymi, w zależności od jego rodzaju (czy jest to test genetyczny, czy serologiczny). Jeśli chcemy wykonać testy w ramach NFZ, musimy najpierw zgłosić się do lekarza POZ, który wypisze nam specjalne skierowanie.

7.2. Badania dostępne na znajdzlekarza.abczdrowie.pl

Portal Znajdź lekarza jest częścią WP abcZdrowie. Dzięki tej stronie można w łatwy sposób m.in. umówić się ze specjalistą na konsultację telemedyczną bądź stacjonarną. Portal oferuje również pakiety badań dedykowane osobom chcącym przebadać się pod kątem ogólnego stanu zdrowia lub bardziej szczegółowo przyjrzeć się kondycji np. tarczycy. Od niedawna można również wykupić pakiety COVID-19, w których można znaleźć zarówno testy na koronawirusa, jak i sprawdzić wyniki badań na tzw. choroby współistniejące.

Na stronie znajdzlekarza.abczdrowie.pl dostępne są poniższe pakiety badań:

• panel przeciwciał IgA i IgG, półilościowo • przeciwciała IgA lub IgM, półilościowo • przeciwciała IgG, półilościowo

Panel badań metodą półilościową oraz jakościową jest testem serologicznym, weryfikującym obecność przeciwciał IgA i IgG specyficznych dla koronawirusa SARS-CoV-2. Do badania oddaje się próbkę krwi. Badania nie wymagają specjalnego przygotowania. Nie trzeba być na czczo.

Test dedykowany jest osobom zdrowym, które nie wykazują żadnych objawów infekcji. Dodatni wynik badania może sugerować, że pacjent przeszedł już zakażenie w przeszłości lub obecnie jest zakażony. Ujemny wynik testu nie daje stuprocentowej pewności, że pacjent jest zdrowy. By to określić, zaleca się wykonanie testu PCR.

Dostępne są również testy przesiewowe. Wynik potwierdza się za pomocą ilościowego testu IgG i półilościowego testu IgM (test z potwierdzeniem Roche).

• przeciwciała total IgG, IgM, test przesiewowy (Roche) • przeciwciała, test przesiewowy z potwierdzeniem (Roche)

Można wykupić również pakiety badań krwi, które należy wykonać na czczo w godzinach porannych. Pakiet COVID-19 badania uzupełniające składa się z następujących badań:

• ALT-aminotransferaza alaninowa • AST aminotransferaza asparaginianowa • Białko CRP (białko c rekatywne) • D-dimery ilościowo (osocze) • Dehydrogenaza mleczanowa (LDH) • Morfologia pełna

Eksperci zaznaczają, że najcięższy przebieg choroby występuje u pacjentów, u których zostały zdiagnozowane choroby współistniejące m.in. choroby układu sercowo-naczyniowego, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, czy choroby nerek. Dla osób obciążonych takimi chorobami powstał specjalny pakiet badań.

Pakiet COVID-19 choroby współistniejące zawiera:

• Białko całkowite – surowica • Cholesterol HDL • Cholesterol LDL wyliczany • Cholesterol całkowity • Glukoza na czczo we krwi żylnej • Kreatynina – surowica • Kwas moczowy – surowica • Mocznik – surowica • Trójglicerydy TG

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Zapisz się na nasz specjalny newsletter o koronawirusie.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.