Zespół Cotarda - charakterystyka, przyczyny, objawy
Zespół Cotarda bywa inaczej określany jako syndrom chodzącego trupa. To niezwykle rzadko diagnozowane zaburzenie psychiczne, występuje najczęściej u pacjentów psychotycznych albo w ciężkiej depresji. Charakteryzuje się obecnością absurdalnych urojeń – pacjent twierdzi, że nie istnieje albo że jego ciało się rozpada. Ponadto pojawiają się poczucie winy, silny lęk i urojenia kary. Jak dokładnie objawia się zespół Cotarda i jakim zaburzeniom psychicznym towarzyszy?
1. Zespół Cotarda - charakterystyka
Zespół Cotarda to bardzo rzadko rozpoznawane przez psychiatrów zaburzenie psychiczne, które może pojawić się w przebiegu ciężkiej depresji z objawami psychotycznymi lub w przypadku zaburzeń schizofrenicznych.
Pojęcie „zespół Cotarda” pochodzi od nazwiska francuskiego neurologa żyjącego w XIX wieku – Julesa Cotarda, który jako pierwszy opisał to zaburzenie i nazwał je „le délire de négation”. Lekarz w swojej publikacji dokładnie przedstawił przypadek Panny X, która twierdziła, że nie istnieje, nie ma niektórych części ciała i nie umrze śmiercią naturalną. Uważała też, że nie ma boga ani szatana, a jej dusza jest skazana na wieczną tułaczkę ze względu na potępienie.
U niektórych pacjentów zespół Cotarda nie manifestuje się tylko w stwierdzeniu „Jestem martwy” albo „Nie żyję”. Chorzy często całkowicie negują swoją fizyczność – obstają przy twierdzeniu, że nie mają ciała, dlatego nie muszą nic jeść ani pić. Z tego względu zespół Cotarda może być pierwotny dla innych zaburzeń psychicznych, jak anoreksja czy bulimia.
2. Zespół Cotarda - przyczyny
Nie ma zgodności co do przyczyn tej choroby. Uznaje się, że urojenia nihilistyczne powstają wskutek strukturalnych wad mózgu. Niektórzy specjaliści twierdzą, że zespół Cotarda to wynik uszkodzeń prawej półkuli, która odpowiada za obraz siebie.
Wady tej części mózgu mogą skutkować brakiem odczuwania bodźców, stąd przekonanie, że się nie istnieje. Inni uważają, że zespół Cotarda jest konsekwencją zatrucia albo zaburzeń metabolicznych.
Istnieje grupa psychiatrów, która odwołuje się do biologicznych uwarunkowań, twierdząc, że zaburzenie wynika z atrofii jąder podstawnych, zmian w płatach ciemieniowych albo z uszkodzeń mózgu o charakterze rozlanym.
3. Zespół Cotarda - objawy
Zespół Cotarda to krańcowa postać urojeń negacyjnych, czyli wyrzeczenia się siebie. Jakie symptomy chorobowe towarzyszą temu zaburzeniu? Typowe objawy to:
- zaprzeczanie własnemu istnieniu,
- przekonanie o własnej śmierci,
- poczucie braku lub zaniku ważnych narządów wewnętrznych, np. serca, płuc, mózgu,
- przekonanie o gniciu organów i rozpadzie organizmu,
- silny lęk,
- poczucie winy,
- obniżenie progu bólowego,
- pobudzenie psychoruchowe,
- autoagresja i tendencje samobójcze.
Ponadto chorzy mogą wierzyć, że nic nie istnieje – ani oni sami, ani świat, ani ludzie wokoło. Czasami chorobie towarzyszą poczucie nieśmiertelności albo urojenia dotyczące absurdalnych rozmiarów własnego ciała.
Ze względu na obniżenie czucia bólu i przekonania o własnym nieistnieniu, w zespole Cotarda często notuje się przypadki samookaleczeń. Pacjenci celowo uszkadzają tkanki i ranią się. Chcą udowodnić innym, że naprawdę nie żyją i nie będą krwawić.
Nihilistyczne urojenia mogą objawiać się także poczuciem nierealności ciała, transformacją narządów albo dziwnymi omamami skórnymi (np. poczuciem przepływu przez ciało prądów elektrycznych).
Co istotne dla zespołu Cotarda, urojenia, halucynacje i wszystkie inne irracjonalne sądy pacjenta są przesycone poczuciem winy – chory jest przekonany, że umarł albo że jego narządy gniją, bo jest to kara za jego grzechy i nieposłuszeństwo.
Często zaburzenie współwystępuje z zespołem Capgrasa – urojeniem, że bliskie osoby zostały podmienione na sobowtóry albo spreparowano ich idealne kopie.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.