Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Kamila Drozd

Autopsychoterapia

Avatar placeholder
06.04.2023 16:39
Autopsychoterapia
Autopsychoterapia

Autopsychoterapia albo inaczej metoda autopsychoterapeutyczna została opracowana przez amerykańskiego psychologa i psychoterapeutę – Alberta Ellisa – twórcę terapii racjonalno-emotywnej. W swojej pracy psychoterapeutycznej odkrył on, że wszyscy neurotycy odznaczają się irracjonalnym i sztywnym myśleniem oraz że są świadomi tych myśli. Uznał, iż negatywne emocje, np. strach albo zazdrość, biorą się z błędnej oceny świata zewnętrznego, zatem neurotyczność nie wynika z samej rzeczywistości, ale z jej interpretacji.

spis treści

1. Co to jest autopsychoterapia?

Autopsychoterapia jest czasami określana jako terapia samego siebie albo terapia indywidualna, ale to nie do końca słuszne stwierdzenie. U podstaw autopsychoterapii leży założenie racjonalizowania emocjonalnych nastawień pacjenta. Według autora autopsychoterapii, Alberta Ellisa, główny powód frustracji, nerwicczy zachowań neurotycznych stanowią nieracjonalne poglądy dotyczące własnych możliwości i powinności oraz idealistyczne oczekiwania dotyczące przebiegu wydarzeń. W sytuacji, kiedy następuje niepowodzenie albo niekorzystny rozwój sytuacji, jednostka naraża się na poważne wstrząsy psychiczne i psychosomatyczne.

Albert Ellis od 1955 roku zaczął określać swoją terapię jako terapię racjonalno-emotywną, w której terapeuta uczy klienta, w jaki sposób nieracjonalne przekonania dotyczące świata decydują o emocjonalnym bólu. Podstawą autopsychoterapii jest wszechstronne, samodzielne dążenie do zmiany nieracjonalnych postaw na drodze analizy, logicznego myślenia, uczenia się, samoedukacji i rozwoju silnej woli. Terapia racjonalno-emotywna behawioralna (ang. Rational Emotive Behaviour Therapy, REBT) zaliczana jest do grona terapii poznawczo-behawioralnych, skupiających się na demaskowaniu nieracjonalnych przekonań, które prowadzą do negatywnych emocji.

2. Zastosowanie autopsychoterapii

Zobacz film

Psychoterapia Ellisa znajduje zastosowanie w leczeniu nerwic i psychoz oraz wszelkich zachowań autodestrukcyjnych, które uniemożliwiają samorealizację, uczucie samospełnienia, szczęścia i satysfakcji życiowej. W toku pracy terapeutycznej świadome i nieświadome dysfunkcjonalne przekonania, oceny czy interpretacje zastępuje się bardziej produktywnymi i racjonalnymi. Najczęściej człowiek myśli w kategoriach „muszę” albo „powinienem”, co blokuje elastyczne potrzeby, chęci i preferencje. Do najbardziej nielogicznych sposobów oceniania siebie i świata zewnętrznego Ellis zaliczył:

  • katastrofizowanie – opis zdarzeń minionych i przyszłych za pomocą słów typu: „straszne”, „okropne”, „tragedia”, „katastrofa”, „koniec świata”;
  • ocenianie – subiektywny i kategoryczny osąd siebie i innych: „Jestem głupi, beznadziejny”;
  • poddawanie się – percepcja zdarzenia jako nie do zniesienia: „Nie przeżyję tego”;
  • wymagania – zawierają stwierdzenia „muszę” albo „powinienem”: „Nie mogę zawieść”, „Musi mi się udać”, „Powinnam to zrobić”.

    3. Miejsce autopsychoterapii w innych nurtach psychoterapeutycznych

Aby mówić o autopsychoterapii, należy mieć świadomość, czym jest psychoterapia. Termin „psychoterapia” pochodzi z języka greckiego (gr. psyche – dusza, therapein – leczyć) i można wyróżnić trzy różne znaczenia tego słowa:

  • w rozumieniu potocznym – psychoterapia to rozmowa odbyta z życzliwą osobą, udzielanie rad, pocieszanie, uspokajanie, dodawanie otuchy osobie nieradzącej sobie z własnymi problemami, by złagodzić jej trudności;
  • w szerokim sensie – psychoterapia to dziedzina kultury, skupiająca w sobie najogólniejsze pytania o naturę ludzką, o zdrowie i chorobę oraz koncentrująca się na indywidualnym człowieku, który cierpi i szuka pomocy;
  • w wąskim znaczeniu – psychoterapia to specjalistyczna metoda leczenia, polegająca na intencjonalnym stosowaniu zaprogramowanych oddziaływań psychologicznych, wykorzystująca wiedzę teoretyczną i umiejętności psychoterapeuty (najczęściej psychologa klinicznego lub psychiatry) w procesie niesienia pomocy. Związek emocjonalny, jaki powstaje między psychoterapeutą a pacjentem, jest często w sposób zamierzony wykorzystywany jako podstawowy środek leczenia. Cel psychoterapii to przede wszystkim rozwój osobowy, zdrowie psychiczne i usuwanie objawów chorobowych pacjenta.

    4. Nurty psychoterapii

Nie ma jednolitej teorii psychoterapii. Wyodrębnia się cztery główne orientacje teoretyczne, a wśród nich poszczególne nurty.

ORIENTACJA PSYCHOTERAPEUTYCZNANURT PSYCHOTERAPII
podejście psychoanalitycznepsychoanaliza ortodoksyjna teorie relacji z obiektem neopsychoanaliza psychoterapia wywiedziona z psychoanalizy (Alfred Adler, Carl Gustav Jung)
podejście behawioralno-poznawczeterapia behawioralna terapia poznawcza
podejście humanistyczno-egzystencjalneterapia skoncentrowana na osobie Carla Rogersa terapia Gestalt Fritza Perlsa terapia egzystencjalna Ronalda Lainga
podejście systemoweszkoła komunikacyjna terapia strukturalna
inne szkoły psychoterapiipsychoterapia Ericksonowska programowanie neurolingwistyczne NLP bioenergetyka Alexandra Lowena psychoterapia zorientowana na proces

Większość psychoterapeutów nie trzyma się ściśle konkretnej orientacji teoretycznej, ale stosuje psychoterapię eklektyczną, integrującą tezy zawarte w różnych szkołach. Zazwyczaj poszczególne szkoły psychoterapeutyczne różnią się stosowanymi technikami, charakterem sesji terapeutycznych, typami problemów pacjenta czy formami organizacyjnymi (psychoterapia grupowa, psychoterapia rodzinna, psychoterapia indywidualna). Autopsychoterapia mieściłaby się najbardziej w podejściu behawioralno-poznawczym i terapii poznawczej, której reprezentantami są Aaron Beck i Albert Ellis.

Terapia poznawcza odwołuje się do tezy, że zaburzenia powstają w rezultacie procesu uczenia się. Niewłaściwy sposób percepcji i interpretacji zdarzeń prowadzi do powstania dezadaptacyjnych zachowań, zatem zaburzenia emocjonalne i niefunkcjonalne zachowania to skutek zaburzeń myślenia, które podczas terapii są usuwane. Pacjent uczy się rozpoznawania dysfunkcjonalnego sposobu myślenia, irracjonalnych schematów poznawczych i ich metod eliminowania. Za pomocą jakich sposobów dokonuje się zmiana sztywnych teorii osobistych na teorie bardziej elastyczne? Oto kilka metod:

  • dialog sokratejski,
  • przypowiastki i systematyczne wykłady,
  • uczenie, że każdy ma prawo do błędów,
  • wzrost tolerancji na frustracje,
  • identyfikacja nieracjonalnych przekonań, które stanowią bazę problemów,
  • zadawanie prac domowych,
  • zmiana filozofii życiowej (weryfikacja przekonań na wzór badań empirycznych).

Terapeuta stara się, aby klient sam (autopsychoterapia) doszedł do tego, dlaczego jego przekonania nie mają potwierdzenia w rzeczywistości. Dialog sokratejski między terapeutą a klientem jest potem uwewnętrzniany w taki sposób, aby pacjent przy występowaniu nieracjonalnych przekonań sam siebie pytał, czy rzeczywiście jest tak, jak myśli i czuje. Wszystko, co służy zdrowiu psychicznemu (psychodrama, trans hipnotyczny, techniki modelowania, klaryfikacja, praca z ciałem, ćwiczenia relaksacyjne, interpretacja itp.) jest warte użycia podczas autopsychoterapii. By stać się człowiekiem w pełni autonomicznym, szczęśliwym i zdolnym do samoakceptacji, należy niwelować błędy w myśleniu i irracjonalne interpretacje zdarzeń. To nie sama sytuacja jest źródłem problemów. Zazwyczaj w trudnościach człowieka i odczuwanych stresach pośredniczy proces poznawczy – interpretacja zdarzenia, a więc schemat prezentuje się w następujący sposób: zdarzenie → interpretacja zdarzenia (ocena) → emocje (uczucia, np. lęk, złość, agresja).

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze