Szczeć pospolita – właściwości lecznicze i zastosowanie
Szczeć pospolita jest rośliną leczniczą wykorzystywaną w medycynie niekonwencjonalnej. Cechuje się właściwościami przeciwbólowymi, przeciwzapalnymi oraz bakteriobójczymi. W korzeniu i liściach zioła zawarte są cenne kwasy fenolowe, glikozydy, alkaloidy, irydoidy oraz saponiny, które wykazują aktywność przeciwzapalną, przeciwbólową, a także antybiotyczną. Jak ją stosować?
1. Co to jest szczeć pospolita?
Szczeć pospolita (Dipsacus fullonum L.) to roślina z rodziny szczeciowatych obejmująca 15 gatunków, które występują głównie w klimacie umiarkowanym. W stanie dzikim można ją spotkać na nieużytkach, łąkach i terenach leśnych.
Lubi miejsca ciepłe oraz słoneczne. Jest też uprawiana jako roślina ozdobna, nadająca się na wysokie rabaty. Pochodzi z północnej Afryki, Bliskiego Wschodu i większej części Europy. Jak wygląda? Szczeć może osiągać do 2,5 metrów wysokości. Jej liście mają jajowaty kształt i ząbkowane brzegi, są ułożone w rozetę.
Ma również również kolce. Kwitnie od lipca do sierpnia. Jej kwiaty są drobne i fioletowe, zebrane w główki w stożkowatym kształcie. Jest miododajną rośliną owadopylną, owocem której jest niełupka. Produkuje duże ilości pyłku oraz nektaru.
2. Właściwości i zastosowanie szczeci pospolitej
W szczeci zidentyfikowano liczne związki polifenolowe z przewagą flawonoidów, w tym: luteoliny, apigeniny, kwercetyny, kemferolu. Dodatkowo fenolokwasy także kwas chlorogenowy, protokatechowy, p-kumarowy, p-hydroksybenzoesowy oraz bisirydoidy, swerozyd, tetrairydoidy, saponozydy triterpenowe w postaci wolnego kwasu oleanowego i ursylowego.
Jako roślina lecznicza szczeć zyskała popularność już w średniowieczu, dzięki Hildegardzie z Bingen. Szerzej o jej właściwościach pisano w XVI-wiecznych zielnikach. Do zwyczajowych nazw szczeci należą między innymi: ogrodna szczotka, grępla, szczeć głucha, szczotka, szczotki, drapacz.
Niegdyś szczeć pospolita była wykorzystywana w przemyśle włókienniczym do przetwarzania wełny (tworzono z niej zgrzebła do gręplowania wełny oraz wykańczania tkanin wełnianych poprzez wyczesywanie ich powierzchni).
Wysuszone owocostany często stosuje się do suchych bukietów. W medycynie ludowej stosowano ją do leczenia bólu reumatycznego i dny moczanowej. Wykorzystywano ją jako produkt oczyszczający organizm oraz wspomagający system immunologiczny. Potencjał właściwości leczniczych roślin z rodziny szczeciowatych został potwierdzony badaniami.
Obecne szczeć stosuje się w leczeniu wspomagającym terapię:
- boreliozy (jej skuteczność porównywalna jest z amoksycyliną, to jest antybiotykiem, który podaje się osobom zmagającym się z tą chorobą),
- innych chorób odkleszczowych,
- reumatyzmu,
- stanów zapalnych skóry,
- wrzodów żołądka,
- bólu krzyża i kończyn.
Ponadto roślina pobudza do pracy układ trawienny: wspiera produkcję soków trawiennych oraz żółci, ponadto działa ochronnie na wątrobę. Dzięki działaniu napotnemu oraz moczopędnemu szczeć wspomaga oczyszczanie organizmu z toksyn.
Szczeć pospolita jest również wykorzystywana w kosmetyce, Zdaje egzamin w leczeniu wyprysków, trądziku młodzieńczego, liszaja, a także innych, przewlekłych stanów zapalnych.
3. Jak stosować szczeć pospolitą?
Surowcem leczniczym pozyskiwanym ze szczeci pospolitej jest korzeń (Radix Dipsaci) i liść (Folium Dipsaci). Liście zbiera się w czasie kwitnienia (lipiec, sierpień), a korzeń najlepiej wiosną lub jesienią.
Suszoną roślinę można kupić w sklepach zielarskich lub aptekach w postaci kapsułek, nalewek lub sypkich ziół. To także jeden ze składników preparatów ziołowych wspomagających leczenie choroby z Lyme.
Aby wykorzystać walory prozdrowotne i lecznicze rośliny, można sporządzić odwar z korzenia lub liści. Do jego przygotowania potrzebna jest łyżka poszatkowanych liści lub korzeni oraz szklanka zimnej wody. Składniki trzeba połączyć i gotować 5 minut, a następnie przecedzić i pić 2 razy dziennie po 1 szklance. Odwar można stosować także zewnętrznie.
Ze szczeci można przygotować także nalewkę, która ma pozytywny wpływ na przewód pokarmowy. W celu jej przyrządzenia potrzebny jest nie tylko surowiec zielarski, czyli rozdrobnione liście lub suchy korzeń, ale i wysokoprocentowy alkohol. Nalewkę można także stosować zewnętrznie, do smarowania skóry.
Można także kupić szczeć pospolitą w kapsułkach. Jeśli chodzi o jej dawkowanie, zwykle zaleca się spożycie 1 kapsułki 2 razy dziennie. Szczeci pospolitej nie należy stosować w trakcie ciąży oraz karmienia piersią (ze względu na brak stosownych badań).
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Treści w naszych serwisach służą celom informacyjno-edukacyjnym i nie zastępują konsultacji lekarskiej. Przed podjęciem decyzji zdrowotnych skonsultuj się ze specjalistą.
