Szczepienia przeciwko COVID-19. Ile zakrzepic odnotowano w Polsce? Mamy nowe dane o NOP-ach

Z najnowszych danych udostępnionymi przez rząd wynika, że w Polsce od początku szczepień u 6 051 osób wystąpiły niepożądane odczyny poszczepienne. W raporcie podkreślono, że w większości przypadków były to łagodne skutki uboczne, takie jak zaczerwienienie i ból w miejscu ukłucia. W ilu przypadkach doszło do zakrzepicy?

1. Zgony i niepożądane odczyny poszczepienne w Polsce

Niedawno rząd zaktualizował raport rządowy dotyczący niepożądanych odczynów poszczepiennych w Polsce. Wynika z niego, że od pierwszego dnia szczepień (27 grudnia 2020 r.) odnotowano łącznie 6 051 przypadków skutków ubocznych po przyjęciu preparatów firm AstraZeneca, Pfizer oraz Moderny.

5 161 spośród uwzględnionych w tabeli NOP-ów miało charakter łagodny, czyli dotyczyło np. zaczerwienienia w okolicy wkłucia czy bolesności ramienia. Pozostałych 890 przypadków dotyczyło ciężkich skutków ubocznych, które wystąpiły po szczepieniu.

Zobacz film: "Dlaczego COVID-19 jest groźny w połączeniu z otyłością? Dr Fiałek odpowiada"

W raporcie nie ma informacji na temat tego, która szczepionka wywołała konkretny odczyn poszczepienny. Główny Inspektorat Sanitarny podaje, ile NOP-ów było po którym z preparatów.

• Po szczepionce AstraZeneki odnotowano 3 057 NOP-ów, z czego 25 miała charakter ciężki, 324 poważny, a 2 708 łagodny.

• Po szczepionce Pfizera wystąpiło łącznie 2 576 niepożądanych odczynów poszczepiennych, w tym 101 ciężkich, 397 poważnych i 2 078 łagodnych.

• Po szczepionce Moderny NOP-ów odnotowano 218, w tym 6 ciężkich, 29 poważnych i 183 łagodne.

Łącznie w tabeli ujętych zostało 5 851 niepożądanych odczynów poszczepiennych. Nie są to jeszcze pełne dane.

Z raportu udostępnionego na stronie gov.pl wynika, że zgon niedługo po przyjęciu szczepionki na COVID-19 odnotowano u 56 osób - 30 mężczyzn i 26 kobiet (przypomnijmy, że do tej pory w Polsce pierwszą dawkę otrzymało 5,5 mln osób, a dwoma dawkami zaszczepiono 2,1 mln osób). Nie wszystkie zgony zostały opatrzone komentarzem wyjaśniającym. Tylko w niektórych przypadkach wypisano objawy lub informacje na temat ewentualnej hospitalizacji pacjentów przed śmiercią. W przypadku części zgonów przyczyna nie została ustalona. Wiadomo, że niektóre związane są z zakrzepicą.

2. Zakrzepica po szczepionce. Jak często się pojawia?

Przypominamy, że zgodnie z wydanym 7 kwietnia komunikatem Europejskiej Agencji Leków (EMA) dotyczącym zakrzepicy po szczepionce AstraZeneki jednoznacznie stwierdzono, że zakrzepica jest niezwykle rzadkim skutkiem ubocznym po tym preparacie. Mimo to kilka dni później amerykańskie instytucje zdrowia FDA i CDC zaapelowały o wstrzymanie szczepień preparatem Johnson & Johnson, która również miała przyczynić się do zakrzepicy u pacjentów w USA (chodziło o sześć osób).

Z rządowego raportu wynika, że także w Polsce dochodziło do zakrzepicy lub innych schorzeń związanych z przepływem krwi u osób, które przyjęły jedną z dostępnych w naszym kraju szczepionek na COVID-19. Zakrzepica została odnotowana 14 razy, z czego dwa zakończyły się zgonem. W ośmiu przypadkach zakrzepicę zdiagnozowano u kobiet.

W tabeli znajdują się także inne NOP-y, które wiążą się z zakrzepami i chorobami żył. Zatorowość (płucna lub obwodowa czy też zator tętnicy) została stwierdzona u dziewięciu osób (u pięciu kobiet i czterech mężczyzn). W tej grupie nie było zgonów.

Wśród NOP-ów odnotowano też zapalenie żył (u jednej kobiety), problemy z krzepliwością (u jednej kobiety, zakończone zgonem), skrzepy krwi (u jednej kobiety i jednego mężczyzny. W jego przypadku nastąpił zgon), obrzęk naczyń krwionośnych (u jednej kobiety), a także małopłytkowość (u jednego mężczyzny).

3. Zakrzepica po szczepionce różni się od klasycznych zakrzepic

Naukowcy informują, że mechanizm powikłań odnotowanych po szczepieniu AstraZenecą jest zupełnie inny niż w przypadku typowych zakrzepic. Proponują, by nazywać reakcje wywołaną przez szczepionkę: immunologiczną trombocytopenią (VITT). Czym charakteryzuje się ten rodzaj zakrzepicy?

- To jest zakrzepica, która polega na procesie autoimmunologicznym, czyli dochodzi do wytworzenia się przeciwciał przeciwko płytkom krwi oraz prawdopodobnie, łączą się one ze śródbłonkiem, co powoduje niszczenie śródbłonka. To nie jest taki normalny mechanizm zakrzepowy, który wynika ze spowolnienia przepływu krwi, czy jakichś czynników prozakrzepowych, które są, więc to jest inny proces - tłumaczy flebolog prof. Łukasz Paluch.

Zakrzepice niemające związku ze szczepionką objawiają się przede wszystkim uczuciem ciężkości i obrzękiem. Najczęstszym powikłaniem może być zatorowość płucna. Prof. Paluch dodaje, że nie wiadomo jeszcze czy czynniki, które predysponują do zwykłej zakrzepicy, predysponują również do zakrzepicy wynikającej z małopłytkowości.

4. Powikłania zakrzepowe bardziej prawdopodobne po COVID-19 niż szczepionce

Prof. n. med. Krzysztof J. Filipiak, kardiolog, specjalista chorób wewnętrznych, hipertensjolog i farmakolog kliniczny dodaje, że przypadki zakrzepic po szczepionce wektorowej są tak rzadkie, że nie powinny mieć wpływu na ograniczenie podawania preparatów na masową skalę.

- Jest to zdarzenie tak ekstremalnie rzadkie, że można szacować, że 500 razy większe ryzyko zakrzepicy ma młoda, zdrowa kobieta przyjmująca doustną antykoncepcję hormonalną niż osoba szczepiąca się preparatem AstraZeneca - tłumaczy prof. Filipiak.

Podobnego zdania jest prof. Paluch, który dodaje, że ryzyko zakrzepicy jest znacznie większe w przypadku przebycia COVID-19 niż przyjęcia szczepionki.

- Liczba zakrzepów po szczepionce AstraZeneca jest nieporównywalnie mniejsza, niż te, które pojawiły się u osób chorych na COVID-19. Ta infekcja predysponuje do pojawienia się zakrzepic. Od jakiegoś czasu już o tym wiemy. Są prace, które pokazują, że nawet u 30 proc. hospitalizowanych pacjentów z COVID-19 występowała zakrzepica, a w przypadku szczepionki zakrzepy pojawiają się u 30-40 osób na miliony. Skala jest nieporównywalna - twierdzi ekspert.

Z kolei prof. Anna Boroń-Kaczmarska, specjalistka chorób zakaźnych, zaleca ostrożność i niepodawanie szczepionki wektorowej kobietom przyjmującym środki antykoncepcyjne.

- Kobiety przyjmujące antykoncepcję hormonalną są w grupie ryzyka pojawienia się zmian zakrzepowo-zatorowych, to potwierdzi każdy ginekolog. Zakrzepy czy choroby zakrzepowe znacznie częściej dotykają kobiet przyjmujących antykoncepcję doustną, niż tych stosujących jej inną formę. W związku z tym osoby, które przyjmują antykoncepcję hormonalną, nie powinny być szczepione AstraZeneką - twierdzi lekarka.

W grupie, która dla bezpieczeństwa powinna być szczepiona preparatami mRNA, znajdują się także m.in. osoby otyłe.

- Należałoby się także zastanowić, czy osoby, których BMI przekracza wartość 28 lub osoby, które leczą się przeciwzakrzepowo, mają założone stenty (protezy naczyniowe - przyp.red.) czy rozrusznik, także nie powinny być wyodrębnione i szczepione innym preparatem - podsumowuje lekarka.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.