W ten sposób "hodujemy" raka jelita grubego. Polacy uwielbiają taką żywność
Polacy uwielbiają przetworzoną żywność, bo jest szybka, wygodna i smaczna, ale jak się okazuje sieje ona prawdziwe spustoszenie w organizmie. Badania wykazały, że mężczyźni, którzy regularnie sięgają po takie jedzenie, znacznie częściej chorują na raka jelita grubego.
1. W ten sposób "hodujemy" raka jelita
Naukowcy z Uniwersytetów Tufts i Harvarda wykazali, że mężczyźni spożywający dużo przetworzonej żywności są nawet o 29 proc. bardziej narażeni na raka jelita grubego, w porównaniu z osobami, które ograniczają ilość przetworzonej żywności w diecie. Badanie opublikowane na łamach "British Medical Journal" obejmowano grupę ponad 159 tys. kobiet i 46 tys. mężczyzn. Naukowcy przez 25 lat cyklicznie prosili uczestników o wypełnianie ankiety dotyczącej częstotliwości i ilości spożywania około 130 produktów, a następnie analizowali związek diety z rozwojem raka jelita grubego.
- Sądzimy, że rak jelita grubego może być nowotworem, na który największy wpływ ma dieta, w porównaniu z innymi rodzajami raka - twierdzi Lu Wang, główny autor badania z Friedman School of Nutrition Science and Policy w Tufts cytowany przez "Science Daily". - Produkty wysokoprzetworzone są również bogate w cukry i ubogie w błonnik, co przyczynia się do przybierania na wadze i otyłości, a otyłość również jest uznawana za czynnik ryzyka raka jelita grubego - dodaje naukowiec.
Gastrolog dr hab. Wojciech Marlicz wyjaśnia dokładnie, jaki jest mechanizm groźnych zmian w organizmie, do których może doprowadzić niewłaściwa dieta. - Główny czynnik ryzyka rozwoju raka jelita grubego to dieta uboga w błonnik, w warzywa, w owoce, bogata w różne przetworzone substancje, konserwanty i kwasy nasycone. Najbardziej szkodliwe są produkty smażone na gorących olejach. Znaczenie ma też sposób przygotowania żywności, który generuje dużo wolnych rodników. One mogą zmieniać skład i funkcje mikrobioty jelitowej i promować rozwój niektórych bakterii - wyjaśnia dr. hab. Wojciech Marlicz z Kliniki Gastroenterologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie.
- Wydaje się, że mają one związek z progresją raka jelita grubego w samym jelicie. Do takich bakterii należy m.in. Fusobacterium nucleatum. Potwierdzono, że jej obecność sprzyja powstawaniu odległych przerzutów i zwiększa tempo progresji zmian nowotworowych. Mogą to być też inne bakterie, jak niektóre szczepy E.coli, które oddziałują na nabłonek jelita grubego i generują proces kancerogenezy - dodaje ekspert.
2. Stłuszczenie wątroby, a ryzyko zmian nowotworowych
Lekarz przypomina, że niewłaściwa dieta osłabia barierę jelitową, a zwłaszcza jej śródbłonek, co sprzyja przedostawaniu się antygenów bakteryjnych i metabolitów powstających podczas fermentacji i trawienia pokarmów do krążenia wrotnego. To z kolei nasila stłuszczenie i zapalenie wątroby i pośrednio również zwiększa ryzyko rozwoju raka jelita grubego.
- Krążenie wrotne jest zlokalizowane w wątrobie, która jest takim narządem detoksykującym. Można powiedzieć, że jest naszą stacją obronną - tzw. "firewallem", która powoduje, że te szkodliwe substancje nie przedostają się dalej - wyjaśnia dr Marlicz. - Osłabienie bariery jelitowej i dieta, która promuje raka, sprzyjają stłuszczeniu i na tym tle - zapaleniu wątroby. Ono też często koreluje z innymi metabolicznymi zaburzeniami, jak zaburzenia tolerancji glikemii, cukrzyca, otyłość, nadwaga - a to są czynniki ryzyka rozwoju raka jelita grubego. Udowodniono, że stopień nasilenia stłuszczenia wątroby koreluje z rozwojem polipów i ich aktywnością nowotworową w jelicie grubym, czyli im większe stłuszczenie i zapalenie wątroby i im dłużej ono trwa, tym większe ryzyko wystąpienia zmian nowotworowych - najpierw łagodnych, a potem złośliwych w jelicie grubym - zaznacza ekspert.
Jednym z największych zaskoczeń był fakt, że w badaniu nie wykazano podobnej zależności między spożyciem wysokoprzetworzonej żywności a ryzykiem raka jelita grubego wśród kobiet. Sami autorzy publikacji przyznają, że wymaga to dodatkowej analizy.
- Trudno powiedzieć, dlaczego w przypadku kobiet nie udowodniono tego związku. Zwłaszcza że rak jelita grubego nie dotyczy tylko mężczyzn. Kobiety też często chorują - to jest jeden z najczęstszych nowotworów także wśród kobiet. Może to wynikać z tego, że do pewnego wieku kobiety są chronione przez układ hormonalny. Wiemy, że po menopauzie wzrastają poziomy hormonów folikularnych FSH, LH i być może to powoduje, że po menopauzie ta ochronna rola hormonów zanika - tłumaczy dr Marlicz.
3. Jaka żywność najbardziej szkodzi jelitom?
Najsilniejszy związek między rakiem jelita grubego a dietą naukowcy zaobserwowali wśród mężczyzn, którzy spożywali gotowe do spożycia produktów mięsne lub rybne. Produkty te obejmują przetworzone mięsa, takie jak kiełbaski, bekon, produkty z mięsnym nadzieniem, szynka i paluszki rybne. Podobną zależność odkryto w przypadku wysokiego spożycia słodzonych napojów. Naukowcy dodają, że rozwojowi raka mogą też sprzyjać dodatki stosowane w przetworzonej żywności oraz niebezpieczne substancje, które mogą migrować do jedzenia z opakowań.
Dr Marlicz na czele listy produktów rakotwórczy wymienia dania typu fast foodu i tłuste mięsa.
- Karkówka pieczona na węglowym grillu, wędliny, mięso wieprzowe konserwowane przy pomocy różnych azotanów, azotynów lub innych konserwantów - to też są bardzo niebezpieczne substancje, które promują wzrost tej nieprawidłowej flory. Zdrowa żywność powinna zawierać dużą ilość surowych, świeżych warzyw i owoców. Oczywiście produkty mięsne też są potrzebne, to nie jest tak, że każde mięso powoduje proces nowotworowy. Można jeść chude mięso gotowane, duszone czy przyrządzane na parze - radzi lekarz.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.
