Środki przeczyszczające - wskazania, przeciwwskazania, rodzaje

Środki przeczyszczające znajdują się chyba w każdej domowej apteczce. Zawsze przecież warto mieć pod ręką lek na przeczyszczenie czy ziołowy środek przeczyszczający bez recepty, który będziemy mogli sobie zaaplikować przy problemach z wypróżnieniem. Należy jednak pamiętać, że tabletki przeczyszczające mogą spowodować, że organizm przyzwyczai się do nich. Jelita nie będą chciały normalnie pracować, co zaburzy ich pracę. Małe dawki leków na przeczyszczenie przestaną wystarczać i zaczniemy przyjmować ich coraz więcej. To błędne koło.

1. Środki przeczyszczające – czym są?

Środki przeczyszczające to preparaty, które mają na celu rozluźnienie stolca i wspieranie funkcji jelit. Są one stosowane w terapii zaparć. Należy jednak pamiętać, że powinny być one stosowane w formie doraźnego środka na obstrukcję.

2. Rodzaje środków przeczyszczających

Środki przeczyszczające można podzielić ze względu na ich działanie. Pęczniejące mają za zadanie powiększenie objętości mas kałowych. Występują głównie w formie sproszkowanej. Natomiast tabletki przeczyszczające w postaci czopków glicerynowych skutkują zmiękczaniem masy kałowej.

Zobacz film: "#dziejesienazywo: Dlaczego warto robić screening?"

Środkami przeczyszczającymi są także olej rycynowy i parafina. Pokrywają one powierzchnię jelita, co skutkuje poślizgiem przy oddawaniu stolca. Określa się je jako powlekające. Wywołują skutki uboczne w postaci zmian zapalnych, a także zaburzeń wchłaniania witamin A, D, E i K, czyli witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Innym rodzajem tabletek przeczyszczających są środki osmotyczne. Działają one na zasadzie zmiękczania mas kałowych, dzięki czemu może dojść do wypróżnienia. Najmocniejsze środki przeczyszczające, to te, które pobudzają pracę jelita grubego.

W ich skład wchodzi między innymi senes i bisakodyl. Mają szybkie działanie, ale można się od nich uzależnić. Wiele środków przeczyszczających może wywołać reakcje alergiczne, jak również stany zapalne jelita grubego.

3. Przyczyny zaparć

Problem zaparć może być spowodowany niewystarczającą ilością ruchu, siedzącym trybem życia, pracą przy komputerze. Zaburzenia rytmu wypróżniania towarzyszą też wielu ciężarnym kobietom. Podczas ciąży, wzrost poziomu hormonów powoduje rozluźnienie mięśni jelit, co powoduje „leniwą” aktywność motoryczną w przewodzie pokarmowym.

Obstrukcja to również problem pacjentów z zespołem jelita drażliwego, chorobą uchyłkową, chorobą nowotworową jelita grubego, chorobą Leśniowskiego-Crohna.

Zaparcia mogą być spowodowane stosowaniem niektórych środków farmakologicznych. Obstrukcję mogą wywołać na przykład:

• leki przeciwbólowe,
• przeciwcholinergiczne,
• leki przeciwdepresyjne,
• leki przeciwdrgawkowe,
• leki stosowane w chorobie Parkinsona,
• leki zawierające wapń lub glin,
• preparaty z żelazem,
• silne leki znieczulające (opioidy),
• leki na nadciśnienie (blokery receptorów ß-adrenergicznych, sartany, diuretyki, blokery kanału wapniowego),
• tabletki antykoncepcyjne.

4. Wskazania do stosowania środków przeczyszczających

Środki przeczyszczające powinny być jednorazową pomocą przy zaparciach. Bardzo bezpieczne i łagodne dla organizmu i jelit są preparaty, czy też tabletki, zawierające błonnik.

Sprawiają one, że stolec nie jest twardy, chociaż duży i łatwo ulega wypróżnieniu. Dzieje się tak, gdyż środki przeczyszczające powodują wchłanianie wody do jelit. Należy jednak pamiętać o wypijaniu sporej ilości płynów. W przeciwnym wypadku skutek będzie odwrotny. Tabletki przeczyszczające stosuje się także przed różnymi zabiegami.

5. Efekty uboczne stosowania środków przeczyszczających?

Środki przeczyszczające przyjmowane przez długi okres mogą spowodować niebezpieczne dla organizmu skutki uboczne. Należą do nich skurcze oraz bóle brzucha.

Zdarza się również biegunka, a czasami również krew w kale. Poza tym osoba, która zażywa środki przeczyszczające, może mieć nudności oraz wymioty. Czasami występuje nieprzyjemne uczucie w okolicach odbytu.

Warto wspomnieć również o tym, że chroniczne stosowanie środków przeczyszczających może skutkować zanikiem napięcia mięśniowego w obrębie odbytu.

6. Przeciwwskazania do stosowania środków przeczyszczających

Należy też pamiętać, że tabletek przeczyszczających nie powinny przyjmować osoby, które cierpią na przewlekłe schorzenia i dolegliwości przewodu pokarmowego. To samo dotyczy ludzi zmagających się z ostrymi stanami chorobowymi mającymi miejsce w jamie brzusznej. Należy do nich np. zapalenie wyrostka robaczkowego.

Środki przeczyszczające są zabronione przy niedrożności jelit. Również ci, którzy aktualnie korzystają z leków przeciwarytmicznych, moczopędnych, a także zawierających korzeń lukrecji nie powinni stosować środków przeczyszczających. Przeciwwskazania do stosowania środków przeczyszczających obejmują także kobiety w ciąży i te, które karmią piersią.

7. Kiedy należy skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania środków przeczyszczających?

Niewskazane jest samodzielne stosowanie środków przeczyszczających w ciąży, również tych naturalnych. Nagłe, gwałtowne ruchy robaczkowe jelit po zażyciu środków o działaniu przeczyszczających może w przypadku kobiet ciężarnych skończyć się przedwczesnym porodem.

Dlatego też, kobiety w ciąży powinny zawsze konsultować się z lekarzem przed podjęciem jakichkolwiek działań dotyczących stosowania środków na przeczyszczenie. Lekarz będzie w stanie ocenić ryzyko i ewentualne korzyści związane z takim działaniem, zapewniając bezpieczeństwo zarówno dla matki, jak i dziecka.

Kto jeszcze powinien udać się do lekarza, nim sięgnie po tabletki na przeczyszczenie? Osoby cierpiące na przewlekłe schorzenia jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Przed rozpoczęciem stosowania środków o działaniu przeczyszczającym wskazana jest konsultacja ze specjalistą.

8. Czy istnieją naturalne alternatywy dla środków przeczyszczających?

Zaparcia to powszechny i dość uciążliwy problem, który można zwalczyć nie tylko lekami przeczyszczającymi, ale również naturalnymi metodami. Alternatywą dla środków farmakologicznych może być dieta bogata w błonnik. Spożywanie potraw zawierających naturalne włókno pokarmowe to jeden ze sposobów na uniknięcie nieprzyjemnych zaparć. Błonnik ma zdolność wiązania wody oraz zwiększania treści pokarmowej.

Działanie tej substancji porównać można do odkurzacza, który pomaga usunąć treść zalegającą w jelitach. Alternatywą dla preparatów na przeczyszczenie może być zatem jadłospis bogaty w siemię lniane, kefiry, rośliny strączkowe, orzechy.

Natychmiastowe przeczyszczenie jelit gwarantują także suszone śliwki. W owocach tych znajduje się ogromna ilość błonnika. Działają niemal identycznie jak tabletki na przeczyszczenie bez recepty, ponieważ pomagają przepchnąć zalegającą w obrębie przewodu pokarmowego treść.

Leki na przeczyszczenie bez recepty z powodzeniem zastąpić mogą również jabłka. Po ich spożyciu dochodzi do pobudzenia ruchów perystaltycznych oraz przesunięcia mas kałowych do odbytnicy.

Naturalne środki na przeczyszczenie bez recepty mogą zawierać korzeń prawoślazu, kolendrę siewną bądź korzeń lukrecji. Oprócz tego, w ziołowych preparatach na przeczyszczenie znaleźć można:

• łuskę gryki,
• koper włoski,
• mniszek lekarski,
• morszczyn pęcherzykowaty.

9. Zalecenia dotyczące bezpiecznego i skutecznego stosowania środków przeczyszczających

1. Nie używaj leków przeczyszczających zbyt często. Leki te powinny być stosowane jedynie wtedy, gdy jest to konieczne, na przykład w przypadku ostrego zaparcia.
2. Jeśli odczuwasz jakiekolwiek niepokojące objawy po stosowaniu leków przeczyszczających, takie jak ból brzucha, nudności, wymioty lub biegunka, skontaktuj się z lekarzem.
3. Leki na zmiękczenie stolca, syropy na przeczyszczenie dla dorosłych czy krople wywołujące efekt przeczyszczający nie są polecane pacjentkom ciężarnym, ani kobietom w okresie laktacji. Jeśli jesteś w ciąży bądź karmisz piersią, koniecznie skonsultuj się ze swoim lekarzem, zanim sięgniesz po jakiekolwiek środki na zaparcia.
4. Tabletki przeczyszczające na odchudzanie to bardzo zły pomysł. Preparaty o działaniu przeczyszczającym należy stosować wyłącznie w przypadku występujących zaparć.

Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.