Młodzieńcze spondyloartropatie – przyczyny, objawy i leczenie
Młodzieńcze spondyloartropatie to grupa chorób zapalnych i jedna z najczęstszych form przewlekłego zapalenia stawów wieku dziecięcego. Schorzenia manifestują się przed ukończeniem 16. roku życia. Jakie są przyczyny i objawy choroby? Na czym polega diagnostyka i leczenie?
1. Co to są młodzieńcze spondyloartropatie?
Młodzieńcze spondyloartropatie (mSpA) to grupa przewlekłych chorób zapalnych, które rozpoczynają się u młodych ludzi przed ukończeniem 16. roku życia, rzadziej w dzieciństwie. Schorzenie cechuje się zapaleniem stawów.
Dochodzi także do zapalenia stawów kręgosłupa, a także zajęcia stawów krzyżowo-biodrowych, innych stawów obwodowych lub zapalenia przyczepów ścięgnistych.
W obrębie młodzieńczych spondyloartropatii wyróżnia się dwie grupy chorób:
- postacie niezróżnicowane: zespół seronegatywnej entezopatii i artropatii (SEA), zapalenie stawów związane z zapaleniem przyczepów ścięgien (ERA),
- postacie zróżnicowane: młodzieńcze zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (mZZSK), młodzieńcze łuszczycowe zapalenie stawów (mŁZS), reaktywne zapalenie stawów i zapalenie stawów związane z zapalnymi chorobami jelit.
2. Przyczyny i objawy mSpA
Dokładna przyczyna powstawania młodzieńczych spondyloartropatii nie jest znana. Wiadomo, że w rozwoju choroby ważną rolę odgrywają czynniki genetyczne (obecność antygenu HLA B27) oraz czynniki środowiskowe, w tym niektóre zakażenia. Spondyloartropatie zwykle rozpoczynają się u młodych dorosłych osób.
Najczęściej pierwsze objawy spondyloartropatii to obrzęk, ból i ograniczenie ruchomości stawu kończyn dolnych, niesymetryczne zapalenie stawu biodrowego, kolanowego lub skokowego lub zapalenie stawu kończyny górnej.
Może pojawić się również zapalenie kości oraz tkanek miękkich śródstopia, a także zapalenie palców stóp lub rąk (tzw. palce kiełbaskowate). Wówczas obserwuje się obrzęk, zaczerwienienie, bolesność).
Częstym objawem mSpA jestzapalenie przyczepów ścięgien, w tym ścięgna Achillesa, przyczepów więzadeł rzepki oraz ścięgien śródstopia. W takiej sytuacji pojawia się ból w okolicy pięt, kolana i podeszwy. Gdy wystąpi zapalenie stawów kręgosłupa i krzyżowo-biodrowych, pojawia się sztywność poranna.
W przebiegu mSpA występują objawy pozastawowowe, takie jak:
- gorączka,
- ból mięśni,
- zapalenie spojówek i przedniego odcinka oka,
- zmiany skórne i owrzodzenia w jamie ustnej.
Pojawiają się także dolegliwości ze strony układu pokarmowego (wzdęcia, ból brzucha czy biegunka) oraz moczowo-płciowego (zapalenie dróg moczowych, zapalenie żołędzi).
3. Diagnostyka mSpA
Rozpoznanie choroby ustala reumatolog na podstawie objawów klinicznych, badania fizykalnego oraz badań laboratoryjnych i obrazowych narządu ruchu.
W badaniach laboratoryjnych poszukuje się antygenu HLAB27, stwierdza też podwyższone OB, białko ostrej fazy CRP), leukocytozę, nadpłytkowość lub niedokrwistość). W zależności od podejrzewanej przyczyny wykonuje się badania, które mogą potwierdzić obecność przeciwciał swoistych dla danego patogenu. Zleca się również badanie ogólne moczu i posiew, a także badanie płynu stawowego.
Badania obrazowe w przypadku podejrzenia młodzieńczych spondyloartropatii to:
- zdjęcie rentgenowskie (RTG),
- tomografia komputerowa (TK),
- badanie ultrasonograficzne (USG),
- rezonans magnetyczny (MRI).
Dla poszczególnych młodzieńczych spondyloartropatii istnieją międzynarodowe kryteria klasyfikacyjne. O mSpA mówi się, gdy pacjent ma mniej niż 16. lat, a objawy trwają ponad 6 tygodni.
4. Leczenie młodzieńczych spondyloartropatii
Nie istnieją żadne metody leczenia przyczynowego młodzieńczych spondyloartropatii. Ma ono charakter objawowy. Celem terapii jest zapobieganie postępowi choroby, zniszczeniu stawów, rozwojowi dolegliwości i wystąpienia powikłań.
Lekami pierwszego wyboru są niesteroidowe leki przeciwzapalne (najczęściej naproksen). Czasem podaje się glikokortykosteroidy, a także sulfasalazyna lub metotreksat oraz leczenie biologiczne, czyli inhibitory TNF (gdy brak skuteczności można stosować). W niektórych ciężkich przypadkach stosuje się operacyjne leczenie naprawcze, a także potrzeby endoprotezy.
Nie mniej ważne jest leczenie niefarmakologiczne, które obejmuje fizykoterapię i ćwiczenia, a także edukację zarówno pacjentów, ale i ich rodziców.
Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki.