"Najgorsze choroby nie bolą". Ale bardzo szybko można je ujawnić i unieszkodliwić
Styczeń to dla wielu impuls do wprowadzenia zmian. To też dobry pretekst do wykonania podstawowych badań profilaktycznych. Zapytaliśmy specjalistów z zakresu kardiologii, gastroenterologii i pulmunologii, jakie badania powinien wykonać każdy z nas.
1. Jakie badania wykonać co najmniej raz w roku?
Lekarze jak mantrę powtarzają - lepiej zapobiegać niż leczyć. Regularne wykonywanie badań profilaktycznych to najlepsza inwestycja w zdrowie. Wiele poważnych chorób rozwija się w ukryciu - miesiącami, a niekiedy nawet latami nie dając charakterystycznych objawów lub wywołując dolegliwości, które łatwo zignorować. Właśnie dlatego tak ważne są badania profilaktyczne.
- Raz w roku powinniśmy wykonać przede wszystkim podstawowe badania, jak morfologia oraz oznaczyć poziom kreatyniny i eGFR, które ocenią funkcję nerek. Po 45. roku życia ważna jest też ocena gospodarki węglowodanowej, więc powinniśmy zbadać glukozę i wykonać lipidogram, by ocenić gospodarkę lipidową - tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie kardiolog i internista dr n. med. Ewa Uścińska.
- Warto też sprawdzić poziom TSH, czyli parametr, który świadczy o funkcjonowaniu tarczycy. Mężczyźni powinni jeszcze sprawdzić PSA, czyli przesiewowy parametr w kierunku raka prostaty. Kobiety raz w roku powinny udać się na badania ginekologiczne, w tym cytologię. Bardzo ważne jest też badanie piersi pod kątem nowotworu - warto zrobić USG lub mammografię w zależności od wieku - dodaje lekarka.
Jak sprawdzić, czy z naszym sercem wszystko w porządku? Ekspertka wskazuje, że każda osoba, która nie ma rozpoznanej choroby kardiologicznej, powinna raz w roku wykonać badanie EKG.
- Jest to najbardziej przesiewowe badanie kardiologiczne. Ważne, żeby zachować ten zapis i porównywać go podczas kolejnych badań, dzięki temu jesteśmy w stanie ocenić, czy coś się zmienia. Jeżeli wykrywamy nawet jakąś drobną patologię na EKG, ale była ona stwierdzana również w poprzednich latach, to wtedy ta zmiana nie budzi takiego niepokoju, jak w sytuacji, kiedy wychwytujemy coś nowego, co nie było stwierdzane w badaniu wykonywanym np. rok wcześniej - radzi dr Uścińska.
- Dzięki badaniu EKG możemy wykryć np. niedokrwienie mięśnia sercowego, zaburzenia przewodnictwa w mięśniu sercowym, zaburzenia rytmu. Jeżeli w tym badaniu pojawiają się jakieś nieprawidłowości, to powinniśmy pogłębić diagnostykę np. o echo serca, czyli obrazowe badanie serca. Nie wszystkie patologie powodują charakterystyczne dolegliwości, dlatego dopiero po wykonaniu badania możemy stwierdzić, że dzieje się coś nieprawidłowego - wyjaśnia kardiolog.
2. Jak sprawdzić, czy układ pokarmowy funkcjonuje prawidłowo?
Z kolei dr n. med. Dariusz Maj, specjalista gastroenterologii z Centrum Medycznego Damiana, przypomina o wykonaniu raz w roku badań, które wykluczą choroby układu pokarmowego.
- To przede wszystkim badanie stolca na krew utajoną, badanie w kierunku obecności antygenu Helicobacter pylori, antygeny Lamblii oraz USG jamy brzusznej. Warto kontrolnie wykonać również badanie moczu i próby wątrobowe - radzi lekarz.
- Jeżeli pacjent ma w wywiadzie obciążenie rodzinne nowotworami, jak rak jelita grubego lub żołądka, zalecałbym wykonanie pierwszej gastroskopii i kolonoskopii po 40. roku życia. Przy braku obciążeń takie badania powinien wykonywać każdy po 50. roku życia. Kolonoskopia pozwala wykryć polipy i raka jelita grubego, w przypadku schorzeń wątroby kluczowe są próby wątrobowe oraz USG jamy brzusznej - tłumaczy dr Maj.
Gastroenterolog podkreśla, że wymienione badania powinno się wykonywać, zanim pojawią się dolegliwości.
- Większość chorób przewodu pokarmowego jest bardzo podstępna, niestety - mówiąc trywialnie - te najgorsze choroby nie bolą, a jak już dają dolegliwości, to z reguły są na etapie zaawansowanym, dlatego przywiązujemy wagę do okresowego sprawdzenia stanu zdrowia i wychwytywaniu objawów alarmowych, jak niedokrwistość w morfologii, krew w stolcu, nieprawidłowości w badaniach obrazowych, nieprawidłowości w próbach wątrobowych - podkreśla dr Maj.
- Ludzie mają raka jelita grubego z przerzutami, ale nie mają żadnych objawów. Choroby wątroby również nie dają żadnych dolegliwości, zmiany są wykrywane najczęściej przypadkiem przy okazji wykonywania innych badań. Jeżeli już występują jakieś symptomy, na pewno powinniśmy się zgłosić do lekarza. Takie niepokojące objawy, to przede wszystkim krwawienia widoczne makroskopowo, chudnięcie, zażółcenie powłok czy wymioty - dodaje lekarz.
3. Jakie badania wykryją choroby płuc?
Co z płucami i układem oddechowym? Mamy sezon infekcyjny w pełni, wiele osób wokół kicha lub kaszle, a u wielu pacjentów kaszel poinfekcyjny trwa nawet kilka tygodni. Kiedy wymaga to pogłębionej diagnostyki?
- Takim niepokojącym objawem jest kaszel, który trwa dłużej niż 6-8 tygodni, drugi objaw to łatwe męczenie, trzeci czynnik - trudności w oddychaniu lub ucisk w klatce piersiowej. Alarmujące jest też odkrztuszanie nadmiernej ilości plwociny, szczególnie podbarwionej na żółto, na brązowo lub krwią. To są najważniejsze objawy - tłumaczy w rozmowie z WP abcZdrowie prof. Piotr Kuna, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Łodzi.
Pulmonolodzy podkreślają, by nie zapominać o kontrolnym badaniu RTG klatki piersiowej. Powinno się je wykonywać raz na dwa lata.
- Badanie pomoże wykryć zmiany w płucach, nie chodzi tylko o raka płuca, bo RTG może nie pokazać wczesnej fazy nowotworu. Najlepszym sposobem na wykrycie raka płuca jest niskoemisyjna tomografia komputerowa. Jest program NFZ obejmujący osoby palące tytoń, które mają prawo do wykonania tego badania bezpłatnie, m.in. w naszym szpitalu jest realizowany ten program, ale zgłaszalność jest niska - wskazuje prof. Kuna.
Lekarz zaznacza, że osoby powyżej 40. roku życia, które palą tytoń, raz na dwa lata powinny zgłosić się także na badanie spirometryczne.
- Bardzo ważne w kontekście potencjalnych schorzeń pulmonologicznych jest też regularne wykonywanie morfologii krwi, w której trzeba zwracać szczególną uwagę na eozynofile. Mamy całą grupę tzw. zapaleń eozynofiowych, które dość często dotyczą płuc - wyjaśnia specjalista alergologii i pulmonologii.
- Podwyższony poziom eozynofilii to może być sygnał alergii, astmy, ale może też świadczyć o znacznie poważniejszych chorobach należących do grupy tzw. chorób przebiegających z zapaleniem eozynofilowym, jak np. eozynofilowe zapalenie płuc czy zapalnie pęcherzyków płucnych - zauważa ekspert.
Co dwa lata warto też wykonać badanie gazometryczne, które pozwala na określenie efektywność wymiany gazowej oraz sprawdzić pulsoksymetrię, czyli ocenę saturacji krwi. To ostatnie każdy z nas możem wykonać samodzielnie w domu - wystarczy kupić pulsoksymetr.
- Uważam, że każdy z nas powinien od czasu do czasu zmierzyć poziom saturacji w spoczynku i po wysiłku, np. po dziesięciu przysiadach - radzi prof. Kuna.
Katarzyna Grzęda-Łozicka, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.
