Rola diety w zwalczaniu trądziku i łojotoku
Trądzik jest chorobą wieloczynnikową. Za jego powstawanie odpowiada kilka podstawowych mechanizmów: nieprawidłowe złuszczanie się komórek ujść mieszków włosowych, nadmierne wytwarzanie łoju stymulowane m.in. przez androgeny, nadmierny wzrost bakterii kolonizujących mieszki włosowe (szczególnie Propionibacterium acnes).
1. Przyczyny występowania łojotoku
Kiedy dochodzi do nadmiernego złuszczania komórek ujść mieszków włosowych, zatkane zostają ujścia gruczołów łojowych. Te „złuszczone komórki”, mieszając się z łojem, wydzielanym w nadmiernej ilości, tworzą mieszkowy czop, tzw. mikrozaskórnik.
Jeżeli ujście gruczołu łojowego pozostaje wąskie, to czop powoli powiększa się, tworząc zamknięty zaskórnik. Jeśli natomiast ciśnienie w mieszku włosowym jest wystarczająco duże, aby poszerzyć ujście, jego zawartość jest wystawiona na działanie powietrza – powstaje ciemno zabarwiony punkt, tzw. otwarty zaskórnik.
W takich warunkach (zaskórnik otwarty) bakterie znajdujące się fizjologicznie na powierzchni skóry (szczególnie Propionibacterium acnes) namnażają się, wywołując proces zapalny, który może powodować pękanie ściany przewodu wyprowadzającego i rozwój stanu zapalnego w okolicy gruczołu łojowego. Powstałe w ten sposób grudki stają się duże, czerwone oraz bolesne.
Dalszy rozwój zmian trądzikowych zależy od indywidualnych predyspozycji danej osoby oraz od tego, jakie środki pielęgnacyjne i lecznicze ona stosuje, a także od rodzaju diety.
Istnieje wiele potencjalnych przyczyn powstawania łojotoku. W przypadku gdy produkcja łoju (sebum) przez komórki gruczołów łojowych jest znormalizowana, nasza skóra pozostaje miękka i gładka. Łój chroni ją przed nadmierną utratą wody i wysuszeniem oraz przed innymi czynnikami zewnętrznymi.
Za wydzielanie łoju odpowiedzialne są hormony męskie – androgeny, które posiadają również, choć w mniejszych ilościach, kobiety. W okresie dojrzewania wzrost wydzielania androgenów, naturalny dla tego okresu rozwoju, powoduje łojotok, a tym samym pojawiają się liczne problemy skórne. Ten typ łojotoku jest przejściowy i ustaje w momencie ustabilizowania się gospodarki hormonalnej.
W innych przypadkach łojotok spowodowany może być nie tylko zaburzeniami hormonalnymi. Do nadmiernej produkcji dochodzić może również z powodu predyspozycji genetycznych, czynników środowiskowych, zaburzeń immunologicznych (odpornościowych).
Łojotok może pojawić się także w przebiegu innych chorób, a także w czasie stresu, zmęczenia, braku snu lub z powodu stosowania nieodpowiedniej diety.
2. Suplementy diety a łojotok i trądzik
W leczeniu trądziku poza lekami oraz odpowiednią pielęgnacją naszej skóry należy stosować odpowiednią dietę, która korzystnie wpłynie na poziom wytwarzanego łoju, a tym samym przyczyni się do złagodzenia objawów choroby.
Rola diety w leczeniu trądziku jest nadal tematem badań i obserwacji lekarzy dermatologów, endokrynologów, dietetyków. Nie ma jednej konkretnej „diety przeciwtrądzikowej”, za to wieloletnie obserwacje pozwalają na wyciągnięcie wniosków na temat tego, co powinno znaleźć się w jadłospisie osób walczących z trądzikiem, a czego osoby te powinny szczególnie unikać. Korzystne może być dodatkowe uzupełnianie mikroelementów działających korzystnie na skórę, w postaci suplementów diety.
Osoby z trądzikiem powinny pamiętać, aby w ich jadłospisie znalazło się jak najwięcej produktów naturalnego pochodzenia, a jak najmniej produktów wysoko przetworzonych, słodyczy, ostrych przypraw oraz alkoholu.
Z niedawnych badań amerykańskich naukowców oraz obserwacji wielu osób chorych na trądzik wynika, iż na stan skóry ma wpływ tzw. indeks glikemiczny (IG) spożywanych pokarmów. Osoby z trądzikiem powinny wybierać produkty o niskim IG, dzięki czemu w ich organizmie nie będzie dochodziło do nagłych skoków poziomu glukozy oraz insuliny we krwi. Po spożyciu takich produktów glukoza wydziela się powoli, zapobiegając napadom wilczego głodu oraz ograniczając chęć „podjadania”, co dodatkowo pozwoli utrzymać zgrabną sylwetkę.
Dieta w trądziku powinna być szczególnie bogata w warzywa i owoce, gdyż są one źródłem wielu witamin i składników mineralnych. Zawarte w nich witaminy A i C oraz mikroelementy (selen) są przeciwutleniaczami. Pozwalają one zachować prawidłowy stan naczyń krwionośnych, przyspieszają gojenie się ran, biorą udział w produkcji kolagenu.
Bardzo ważne jest, aby dieta osoby chorującej na trądzik bogata była w cynk. Cynk jest pierwiastkiem biorącym udział między innymi w procesie mineralizacji kości, gojenia się ran, wpływa także na czynność układu odpornościowego. Mimo iż w codziennej diecie dostarczamy wiele produktów bogatych w cynk (mięso, drób, owoce morza, produkty zbożowe), to zaledwie 30 do 40% (a w niesprzyjających warunkach jedynie 10%) wchłania się z przewodu pokarmowego. Dlatego ryzyko niedoboru tego pierwiastka w naszym organizmie jest duże. Dobrą wiadomością jest to, że obecnie na rynku istnieje wiele suplementów zawierających ten pierwiastek.
Okazuje się, że suplementy cynku mogą skutecznie wspomagać leczenie trądziku. Cynk ułatwia tworzenie i regulację wielu enzymów oraz hormonów w organizmie człowieka.
Przyjmowanie cynku może zapobiegać potencjalnym zaburzeniom gospodarki hormonalnej, które prowadziłyby do powstawania zmian trądzikowych. Cynk bierze również udział w normalizacji procesów wydzielania łoju przez komórki gruczołów łojowych – tym samym zapobiega łojotokowi. Należy także wspomnieć, że cynk bierze udział w procesach syntezy białek oraz kolagenu, niezbędnych dla utrzymania zdrowej skóry.
W ostatnich latach zaobserwowano szczególnie korzystne działanie preparatów zawierającym w swoim składzie laktoferynę. Laktoferyna jest białkiem o właściwościach przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych, przeciwgrzybiczych oraz immunomodulujących. Zawarta jest ona w białku mleka krowiego oraz w mleku karmiącej matki, dzięki czemu noworodek otrzymuje ochronę. Proteina ta jest składową odporności nieswoistej – współtworzy pierwszą linię obrony organizmu. W większych stężeniach występuje w organizmie człowieka w ślinie oraz łzach.
Podsumowując, należy pamiętać, iż trądzik jest chorobą skóry wymagającą leczenia przez lekarza dermatologa. Uzupełnieniem leczenia jest odpowiednia dieta oraz suplementacja diety mikroelementami.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.