Wielu Polaków nie wie, że ma problem. Ryzyko udaru rośnie pięciokrotnie
Zwiększa ryzyko udaru mózgu, ale często atakuje "po cichu". Migotanie przedsionków to problem tysięcy Polaków, ale nie tylko tych z chorym sercem. Sprzyja mu nawet alkohol czy zmiana pogody. - Bardzo często problem jest wykrywany przypadkiem, dopiero gdy pacjent trafia do szpitala z udarem - zaznacza kardiolog dr hab. n. med. Michał Hawranek.
1. Tykająca bomba
Migotanie przedsionków dotyczy ok. 700 tysięcy Polaków. Poważna jest jednak nie tylko sama skala choroby, ale też powikłania, które może wywoływać ta najczęstsza postać zaburzenia rytmu serca.
Najpoważniejszym i zarazem najczęstszym powikłaniem jest udar mózgu. Migotanie przedsionków może zwiększać jego ryzyko nawet pięciokrotnie. Ponadto połowa osób, u których dochodzi do udaru w wyniku powikłania migotania przedsionków, umiera w pierwszym roku od jego wystąpienia.
- Szacuje się, że ok. 50 proc. udarów mózgu o nieustalonej przyczynie była następstwem migotania przedsionków. Sytuację pogarsza fakt, że dotyczy to migotania przedsionków niemego klinicznie, które nie daje żadnych charakterystycznych objawów, które skłoniłyby chorego do konsultacji z lekarzem i rozpoczęcia leczenia farmakologicznego lub - jeśli jest taka konieczność - zabiegowego - zaznacza kardiolog dr hab. n. med. Michał Hawranek ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu.
Dodaje, że ta "tykająca bomba", która nie daje objawów, może dotyczyć nawet 280 tys. Polaków.
- Migotanie może wystąpić nawet kilka razy, a chory nie ma nawet świadomości, że dzieje się coś złego. Bardzo często problem jest wykrywany przypadkiem, dopiero gdy pacjent trafia do szpitala z udarem. To bardzo podstępna choroba, z którą w takich sytuacjach trudno walczyć, bo ciężko ją wykryć - dodaje lekarz.
Jak to się dzieje, że migotanie przedsionków może prowadzić do udaru?
- Migotanie, czyli zaburzony rytm serca, sprawia, że przedsionki się nie kurczą, tylko drżą. W ten sposób tracą swoją funkcję hemodynamiczną, co zaburza przepływ krwi. Krew zaczyna więc w nich zalegać i tworzą się skrzepliny, przede wszystkim w uszku lewego przedsionka. Jeśli dojdzie do ich urwania, mogą się przemieścić do naczyń mózgowych i tam spowodować zator, którego konsekwencją jest niedokrwienie i udar - tłumaczy kardiolog.
2. Zagrożeni są także młodzi i zdrowi
Choć najczęściej migotanie przedsionków kojarzone jest z problemami kardiologicznymi, może mieć także inne przyczyny. Może pojawić się u osób, które zmagają się m.in. z nadczynnością tarczycy, przewlekłymi chorobami nerek, cukrzycą, obturacyjnym bezdechem sennym czy otyłością.
- Czynnikiem ryzyka może być tak naprawdę wszystko, co obciąża serce, a wiele chorób, które nie dotyczą serca, ma na nie negatywny wpływ. Z kolei w przypadku przyczyn kardiologicznych należy tu wymienić nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca czy chorobę wieńcową. Liczba czynników, które sprzyjają temu zaburzeniu, może tłumaczyć, dlaczego jest ono tak powszechne - wskazuje dr Hawranek.
- Migotanie może nawet wystąpić u zdrowych osób w sytuacji np. nagłego spadku potasu czy dużego stresu. Ryzyko mogą zwiększać także czynniki toksyczne, w tym alkohol, a także zmiany pogody w postaci np. skoków ciśnienia czy temperatur, na które pacjenci kardiologiczni są szczególnie wrażliwi - dodaje kardiolog.
Choć zaburzenia rytmu serca dotyczą przede wszystkim osób starszych, po 65. roku życia (z wiekiem dochodzi do włóknienia przedsionków), to migotanie może dotknąć niespodziewanie nawet młodą i zdrową osobę.
3. Trudności diagnostyczne
Niestety profilaktyka tej podstępnej choroby nie jest taka oczywista.
- Jeśli mamy do czynienia z klasycznymi objawami, czyli kołataniem serca, dusznością, uciskiem w klatce piersiowej czy omdleniem, to wykonujemy EKG i po potwierdzeniu choroby od razu rozpoczynamy leczenie przeciwzakrzepowe. Niestety nie możemy tego stosować na wyrost, mimo że znając czynniki ryzyka, można oszacować, kto jest narażony. Leczenie przeciwzakrzepowe też ma swoje skutki uboczne, z których najpoważniejszym są krwawienia, więc stosujemy je tylko po potwierdzeniu choroby - tłumaczy lekarz.
- Zostaje więc klasyczna profilaktyka, taka jak przy innych chorobach sercowo-naczyniowych, czyli m.in. dieta, aktywność fizyczna, ograniczenie używek, a także konsekwentne leczenie chorób, które mogą jeszcze to ryzyko nasilać, m.in. cukrzycy i nadciśnienia - zaznacza lekarz.
Jak tłumaczy kardiolog, sytuację komplikują trudności diagnostyczne, które często uniemożliwiają wychwycenie chorych.
- Migotanie może mieć postać kilku napadów w miesiącu, ale też wystąpić raz na kilka miesięcy. Mając do dyspozycji holter, który pacjent nosi przez 24 godziny, często nie jesteśmy w stanie postawić diagnozy przy pierwszej czy kolejnych próbach, nawet jeśli u pacjenta wystąpiły objawy - tłumaczy dr Hawranek.
Stąd poszukiwanie alternatywnych metod, by ta diagnoza była szybsza, co przekłada się też na szybsze leczenie.
- Jedną z nich było badanie prof. Kalarusa z naszego Centrum, z wykorzystaniem urządzeń monitorujących przypominających zegarki, które pacjenci nosili na ręce. Pozwalało to na stałe monitorowanie EKG i wychwytywanie każdego zaburzenia rytmu serca. Wprowadzenie takich urządzeń na szerszą skalę, zwiększyłoby wykrywalność - zaznacza kardiolog.
Czas w przypadku migotania przedsionków ma kluczowe znaczenie, bo nieleczona choroba to nie tylko rosnące ryzyko udaru, ale też innych śmiertelnie niebezpiecznych powikłań jak zatory tętnic (np. krezkowych, co prowadzi do niedokrwienia jelit) czy niewydolności serca spowodowanej jego nadmiernym obciążeniem.
Katarzyna Prus, dziennikarka Wirtualnej Polski
Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl
Rekomendowane przez naszych ekspertów
Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza.