Wirus grypy - biologia
Wirus grypy jest wyjątkowo podstępnym mikrobem, bo potrafi zmieniać swoją postać najszybciej ze wszystkich znanych wirusów. Przez to, że tak szybko mutuje, trudno jest z nim walczyć. Wirus grypy atakuje bardzo łatwo. Choroba zaczyna się nagle i towarzyszy jej silne osłabienie. Wirus grypy należy do rodziny Orthomyxoviridae. W przeciwieństwie do innych mikroorganizmów, m.in. bakterii, grzybów czy pasożytów, nie ma on budowy komórkowej. Poza organizmem żywym wirus grypy nie jest w stanie funkcjonować i namnażać się.
1. Budowa i sposób działania wirusa grypy
Wirus grypy, występujący poza organizmem żywym, nie jest w stanie ani żywić się, ani oddychać, ani rozmnażać się samodzielnie. Właśnie w tych celach wykorzystuje organizm nosiciela. Po zakażeniu komórki ciała ludzkiego stymulowane są przez wirus do powielania własnej informacji genetycznej oraz do wzmożonego wytwarzania białek – wszystko to w celu opanowania kolejnych komórek ciała.
W odróżnieniu od większości wirusów, które posiadają określoną i niezmienną formę, wirus grypy może przybierać różny kształt – podłużny, okrągły albo wygięty. Obecnie znane są 3 podstawowe typy (A, B oraz C) oraz kilkanaście, a nawet więcej, odmian wirusa, które wpływają na rodzaj choroby (grypa świńska, grypa ptasia itd.). Na poszczególne odmiany wirusa wpływ mają białka, które znajdują się na jego zewnętrznej powłoce. Są to przede wszystkim neuraminidaza (NA) oraz hemaglutynina (HA).
Białko zwane hemaglutyniną pozwala wirusowi na wniknięcie do wnętrza komórek budujących układ oddechowy – atakowane miejsca to gardło, krtań oraz tchawica. Druga spośród substancji, neuraminidaza, poprzez rozrzedzenie śluzu w drogach oddechowych, zwiększa przyczepność wirusa oraz ułatwia dalszą ekspansję zakażenia – mniej lepki śluz szybciej spływa do dolnej części układu oddechowego, umożliwiając opanowanie kolejnych komórek. Dodatkowo, białko to pomaga w namnażaniu wirusa w organizmie osoby zakażonej. Doprowadza to do spadku odporności zarażonego organizmu.
2. Najbardziej niebezpieczny typ wirusa grypy
Szczególnie groźnym zakażeniem, jest to spowodowane przez wirusa grypy typu A. Jest on sprawcą znacznej części epidemii światowych, czyli pandemii. Pierwsza z nich miała miejsce w 1580 roku – choć trwała jedynie kilka miesięcy, zebrała wielkie żniwo w Europie, Azji oraz Afryce. Kolejna pandemia nadeszła w 1889 roku, kiedy to na grypę zapadło niemalże 40% populacji ziemskiej. Najbardziej pamiętną epidemią grypy jest jednak „grypa hiszpanka”, która w latach 1918-1919 pochłonęła ponad 20 milionów ofiar.
Wirus grypy typu B zaraża wyłącznie ludzi i ogranicza się zazwyczaj do jednego rejonu geograficznego. Wirus grypy typu C występuje u ludzi i świń. Wywołuje zazwyczaj lekkie lub bezobjawowe zakażenia.
3. W jaki sposób można się zarazić wirusem grypy?
Wirus grypy rozprzestrzenia się przede wszystkim drogą kropelkową. Najłatwiej zarazić się, gdy przebywamy w otoczeniu zakażonych osób, które podczas kichania czy kasłania rozpylają w powietrzu tysiące kropelek, zawierających mikroby.
Przyczyny grypy to także zaniedbania higieny. Na twardych, gładkich powierzchniach (blat biurka, umywalka, szyba okienna, klawisze komputera itd.) wirus grypy może przeżyć nawet dobę. Grypą można też się zarazić przez bezpośredni kontakt z chorym, np. przez pocałunek.
Pierwsze objawy grypy występują zwykle po dwóch dobach od wniknięcia wirusa do organizmu. Grypa zaczyna się nagle, przez 1-2 dni towarzyszy jej wysoka gorączka – nawet do 40 stopni Celsjusza. Chory jest osłabiony, boli go głowa i mięśnie. Najbardziej „zjadliwy” jest wirus grypy A. W miarę jak gorączka ustępuje, pojawiają się objawy przeziębieniowe: katar, kaszel, ból gardła.
U większości chorych w przebiegu niepowikłanej grypy wystarcza stosowanie leczenia objawowego, tzn. łagodzącego występujące objawy, a nie działające na wirusa. Choremu zaleca się:
- odpoczynek i pozostanie w łóżku przez kilka dni;
- w celu obniżenia temperatury podanie aspiryny lub paracetamolu;
- spożywanie odpowiednich dawek witaminy C, rutinoscorbinu i preparatów wapnia;
- spożywanie płynów w odpowiednich ilościach, by nie dopuścić do odwodnienia organizmu.
Niepowikłana grypa najczęściej ustępuje po kilku dniach, nie pozostawiając uszczerbku na zdrowiu. Układ odpornościowy organizmu jest jednak wyczerpany i powrót do pełnej sprawności zajmuje mu nawet miesiąc. Grypa z powikłaniami wymaga leczenia szpitalnego.
Nie czekaj na wizytę u lekarza. Skorzystaj z konsultacji u specjalistów z całej Polski już dziś na abcZdrowie Znajdź lekarza.